Thuốc lá nhập lậu - Ảnh: D.K.

Theo các chuyên gia, thuốc lá thế hệ mới là những sản phẩm thuốc lá điện tử, xì gà điện tử, shisha điện tử và thuốc lá nung nóng. Những loại thuốc lá này hiện chưa được phép nhập khẩu và lưu hành tại Việt Nam.

Thuốc lá thế hệ mới chủ yếu nhập lậu, đã có nhiều hệ lụy

Thế nhưng thực tế các sản phẩm này được rao bán rầm rộ trên các trang mạng xã hội, trang bán hàng xách tay…, tiếp cận chủ yếu đối tượng học sinh, sinh viên, giới trẻ.

Theo bác sĩ Nguyễn Tuấn Lâm - Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, thuốc lá điện tử có nicotine, hoạt động theo cơ chế nung nóng một loại dịch chứa nicotine tạo ra khí aerosol để người sử dụng hít vào. 

Trong dung dịch thuốc lá điện tử thường có các chất tạo mùi và được pha trong chất propylene glycol hoặc glycerin (đóng vai trò dung môi cho nicotine).

Bác sĩ Lâm nhấn mạnh thuốc lá nung nóng cũng chứa nhiều chất độc giống như khói thuốc lá. Trong đó, dù các sản phẩm thuốc nung được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá. 

Dù các hóa chất này ở nồng độ thấp hơn, nhưng chúng không làm giảm nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

TS Nguyễn Hải Công - trưởng khoa lao và bệnh phổi Bệnh viện Quân y 175 (TP.HCM) - cho biết tất cả các loại thuốc lá đều gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Khi sử dụng quá nhiều thuốc lá điện tử, chất nicotine sẽ tác dụng lên hệ thần kinh, về sử dụng lâu dài và quá nhiều có thể gây ảnh hưởng hệ thần kinh: mất ngủ, giảm trí nhớ, loạn thần. 

Đồng thời, độc chất và bụi mịn sinh ra trong quá trình đốt cháy có thể gây các bệnh lý viêm đường hô hấp, tim mạch, ung thư...

"Các loại thuốc lá đều có hại cho sức khỏe, tôi đồng ý với việc cấm sử dụng các sản phẩm thuốc lá có hại. Tuy nhiên, nếu không cấm được thì nên xây dựng hành lang pháp lý để quản lý chặt việc buôn bán và sử dụng để tránh tình trạng nhập lậu hàng giả, hàng kém chất lượng dẫn đến hệ lụy sức khỏe...", bác sĩ Công đặt vấn đề.

Một nhóm học sinh THPT tụ tập hút thuốc lá điện tử trên đường Lê Quý Đôn, Q.3, TP.HCM chiều 27-5 - Ảnh: T.T.D.

Bộ Y tế đề nghị cấm sản phẩm thuốc lá mới

Trao đổi tại một hội thảo mới đây, ông Nguyễn Hồng Ngọc - phó vụ trưởng Vụ Xã hội, Văn phòng Quốc hội - cho hay tại Việt Nam tình trạng tội phạm trộn các loại ma túy vào sản phẩm thuốc lá điện tử đang rất phức tạp, một số vụ việc đã được điều tra, phát hiện.

Năm 2017, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các đơn vị nghiên cứu xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi nghị định số 67 năm 2013 về một số điều và biện pháp thi hành Luật phòng chống tác hại của thuốc lá.

Đồng thời, dự thảo nghị định sửa đổi nghị định 67 về kinh doanh thuốc lá, trong đó có việc đưa hay không đưa "quản lý thuốc lá kiểu mới" vào luật. Thế nhưng, đến nay việc xây dựng dự thảo vẫn chưa hoàn thiện.

Đại diện Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết để bảo vệ sức khỏe người dân đề nghị không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe. 

Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá kiểu mới vì các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đều là các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm tăng tỉ lệ sử dụng thuốc lá, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ và trẻ em gái; gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của thanh thiếu niên. 

Vị này cũng cho hay tại một số bang của Mỹ cũng từng cho phép thí điểm mặt hàng này, nhưng sau hai năm thì thấy rằng tỉ lệ sử dụng ở thanh thiếu niên đã tăng vọt, kéo theo những nguy cơ với sức khỏe.

Thuốc lá thế hệ mới: Cần quản lý thế nào?

Tình hình buôn lậu thuốc lá thế hệ mới ngày càng tăng, gây ra nhiều khó khăn trong công tác quản lý, kiểm soát cho các cơ quan chức năng. Nhu cầu cấp thiết quản lý các sản phẩm này đã rõ, tuy nhiên, nên quản lý như thế nào cho phù hợp và hiệu quả?