Quốc hội sáng nay tiếp tục thảo luận về kinh tế xã hội. Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế, nhận xét nền kinh tế đang rất khó khăn, tăng trưởng kinh tế và doanh nghiệp đều ở mức thấp nhất trong lịch sử, và các chính sách hỗ trợ thực thi không như kỳ vọng.

"Kinh tế muốn phục hồi thì tiền bạc quan trọng, nhưng quan trọng hơn là thể chế. Thể chế tốt thì nguồn lực được khơi thông, tiền đẻ ra tiền", Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế nói.

Để khơi thông nguồn lực thể chế, theo Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế, không cách nào khác là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính đang "nặng nề hơn với doanh nghiệp, người dân vài năm qua". Cùng đó, các quy định chồng chéo gây rủi ro cho người thực hiện cần được khắc phục, nhất là khắc phục tâm lý sợ sai, e ngại thanh tra, kiểm tra của cán bộ công chức, doanh nghiệp.

"Cần bổ sung chế tài kinh tế xử lý vi phạm và luật hóa các biện pháp bảo vệ cán bộ, doanh nhân dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung", ông Vũ Tiến Lộc đề nghị.

Ông Lộc nói thêm, trong thời kỳ khủng hoảng, giải pháp kinh điển là bơm tiền vào nền kinh tế. Các quyết định bơm tiền được Quốc hội ban hành, nhưng triển khai gặp trở ngại. "Vì thế, cần giải quyết tình trạng có tiền không tiêu được. Chừng nào tình trạng này còn thì khó hy vọng phát triển bứt phá thời gian tới", ông Lộc nhìn nhận.

Thể chế hạ tầng, nhân lực cũng là vấn đề cần cải cách nhanh hơn, theo ông Trương Trọng Nghĩa, Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP HCM. Ông Nghĩa đề cập, hiện thể chế, hạ tầng và nhân lực nước ta vẫn chưa đạt được tiêu chuẩn của nền công nghệ 2.0, 3.0, trong khi thế giới đang ở giai đoạn cuối của cách mạng 4.0 và tiến tới 5.0.

"Cần thanh toán những "món nợ" thể chế, hạ tầng, nhân lực của các giai đoạn phát triển trước, việc này cũng quan trọng không kém các nỗ lực số hóa nền kinh tế", ông nói.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội chuyển dịch địa chính trị, kinh tế, mở ra cơ hội thành trung tâm đổi mới sáng tạo, là điểm đến dòng dịch chuyển thương mại, đầu tư. Nhưng tận dụng cơ hội này, theo Chủ tịch Trung tâm trọng tài quốc tế Vũ Tiến Lộc, phụ thuộc vào chuẩn bị thể chế, nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng.

Để không lặp lại tình trạng "sau vài chục năm mở cửa, các ngành công nghiệp chủ lực như ôtô, dệt may, điện tử vẫn lắp ráp, gia công", ông Lộc đề nghị Chính phủ đưa ra chiến lược đột phá phát triển các ngành kinh tế trong bối cảnh mới.

"Nếu tham gia vào các chuỗi giá trị thế giới, các lĩnh vực công nghệ cao như chip bán dẫn mà Việt Nam vẫn chỉ đảm nhận khâu gia công, đóng gói trong 10-15 năm tới thì không thể vượt bẫy trung bình, thành quốc gia phát triển", ông Lộc lưu ý, và thêm rằng việc này cần quyết sách chiến lược tầm quốc gia của Quốc hội, Chính phủ.

Ông Trương Trọng Nghĩa cũng đồng tình, Việt Nam phải xây dựng xã hội số, kinh tế số để vượt bẫy thu nhập trung bình, nợ công, và thoát khỏi mô hình tăng trưởng cũ, chủ yếu xuất khẩu tài nguyên, lao động gia công giá rẻ.

Anh Minh