Bộ trưởng Hồ Đức Phớc giải trình các vấn đề liên quan ngân sách nhà nước - Ảnh: Quốc hội
Về chính sách tài khóa, ông Phớc nói Chính phủ thực hiện chính sách tài khóa mở rộng, tức là tài khóa thâm hụt, giảm thuế nhưng vẫn tăng chi ngân sách.
Theo đó, 3 năm qua Bộ Tài chính đã trình Quốc hội giảm, giãn các loại thuế và tiền thuê đất. Năm 2021 giảm 132.400 tỉ đồng, 2022 là 233.000 tỉ và năm nay dự kiến là 200.000 tỉ.
“Giảm thuế rồi nhưng làm sao để có tiền, giữ cán cân tài khóa, trong khi phải đưa vào nền kinh tế 347.000 tỉ đồng theo nghị quyết 43” - ông Phớc nói.
Nếu hoàn thiện pháp luật tốt, tăng trưởng sẽ mạnh hơn nhiều
Thông tin cụ thể về thực hiện dự toán ngân sách năm 2023, ông Phớc nói đến 30-10 thu ngân sách đạt 85% tức 1,366 triệu tỉ đồng. Nhiều đại biểu nói thu tăng tiền đất, nhưng ông cho biết khoản thu này chỉ đạt 57,8%, tương đương 86.482 tỉ đồng; thu từ dầu thô chỉ 46.000 tỉ đồng, chiếm 2,6%. Vì vậy, thu ngân sách chủ yếu từ sản xuất kinh doanh và đặc biệt là thu nội địa.
Trước các ý kiến cho rằng không vướng pháp luật, song ông Phớc nêu quan điểm là nếu hoàn thiện pháp luật tốt thì tăng trưởng mạnh hơn nhiều và doanh nghiệp phát triển cũng như nền kinh tế bền vững hơn.
Ông dẫn chứng, tại sao định giá đất của địa phương cứ đụng vào là sai? Hoặc luật quy hoạch hơn nửa nhiệm kỳ vẫn chưa hoàn thiện được quy hoạch cấp tỉnh? Còn với giải ngân đầu tư công cũng chỉ được 57% theo quyết định của Chính phủ.
“Tại sao giải ngân thấp thế trong khi nền kinh tế khát vốn, có phải vướng mắc luật đầu tư công không, nếu không sửa luật thì còn bàn mãi về giải ngân đầu tư công” - ông Phớc nêu quan điểm.
Phân tích thêm, ông nói muốn điều chỉnh danh mục công trình, điều chỉnh vốn từ dự án này sang dự án khác phải xin ý kiến Quốc hội.
“Đây là những dự án trong chương trình phục hồi mà không giao được bố trí vốn chứ không nói gì tới giải ngân. Như gói 14.000 tỉ đồng xây trạm y tế các phường xã chưa giao được vốn. Hay dự án sân bay Long Thành chưa giao được vốn, vì muốn dự án được phê duyệt thì phải có tiền” - ông Phớc dẫn chứng.
Theo đó, ông cho rằng Luật Đầu tư công cần phải mở ra, đa dạng hóa nguồn vốn, cân đối được tài khóa, sửa đổi về quy định trình tự thủ tục. Tới đây sửa Luật Ngân sách cũng đưa vào nội dung này về chi thường xuyên và chi đầu tư.
Hoàn thuế VAT đã có bài học đau xót
Về hoàn thuế VAT, ông Phớc nói đã hoàn được 92%, giải quyết được 14.857 hồ sơ và đang giải quyết hơn 534 hồ sơ với trên 9.154 tỉ đồng. Theo quy định hoàn thuế phải có hóa đơn, chứng từ chuyển tiền, công ty xuất nhập khẩu có thêm hợp đồng, tờ khai hải quan…
Tuy nhiên, vướng mắc khi xác minh ở nước ngoài cơ quan thuế nói không còn tồn tại doanh nghiệp này, có nghĩa là hợp đồng vô hiệu nên không hoàn được.
“Việc này là bài học đau xót. Riêng vụ nhà Thủ Đức House, Cục Thuế TP.HCM đã có 18 người đi tù. Riêng cục phó phải đi tù 4 năm dù không lấy đồng nào, chỉ làm sai thôi. Nếu Luật Thuế nói hoàn thuế chỉ xác minh người bán cuối cùng, cán bộ thuế không vi phạm thì chúng tôi thực hiện ngay" - ông Phớc nói thêm là quy định hiện nay yêu cầu phải hoàn trước kiểm tra sau là 6 ngày và kiểm trước, hoàn sau là 40 ngày nên phải thi hành.
Đối với đề xuất giảm đồng loạt 2% thuế VAT, bộ trưởng cũng cho rằng thực hiện theo nghị quyết 43 và không giảm cho một số ngành nghề kinh doanh tài chính, viễn thông, chứng khoán, ngân hàng... Do vậy, việc giảm thêm sẽ gây áp lực cho ngân sách.
Tiết kiệm chi có gì dùng đó, 'bộ ngành tiếp khách mệt lắm, đi công tác cũng rất ít'
Với năm 2024, cùng với hai khoản thuế đã giảm gồm thuế bảo vệ môi trường xăng dầu và thuế VAT, dự toán ngân sách là 1,757 triệu tỉ đồng, tăng 8,46% so với dự toán. Riêng chi xây dựng cơ bản là 677.300 tỉ đồng, chiếm 32% trong tổng chi ngân sách, bố trí đủ nâng lương cơ sở và cải cách tiền lương.
Trước quan điểm của các đại biểu về việc phải giảm chi thường xuyên, ông Phớc lại cho rằng cần giảm chi đầu tư. Có nghĩa là cần phải tiết kiệm chi đầu tư, đầu tư không được lãng phí, phải hiệu quả và không thể để thất thoát.
"Chi thường xuyên là có gì dùng đó, có bộ ngành riêng tiền lương và phụ cấp chiếm 66%, không có gì để tiết kiệm. Bộ ngành tiếp khách cũng mệt lắm, đi công tác cũng rất ít, chúng ta tiết kiệm chi thường xuyên phục vụ chủ yếu con người, lương và phụ cấp là chính" - ông Phớc nói.
Đoàn giám sát Quốc hội: Chậm hoàn thuế VAT do 'thủ công về nghiệp vụ, chồng chéo nhiều văn bản'Ủy ban Tài chính - Ngân sách vừa có báo cáo tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả giám sát chuyên đề về việc thực hiện các quy định pháp luật về hoàn thuế giá trị gia tăng đối với xuất khẩu.