Trao đổi với Tuổi Trẻ về đề xuất này, ông PHẠM CHÁNH TRUNG, chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, nói: "Khám sức khỏe tiền hôn nhân (trước khi kết hôn) là một giải pháp cần thiết giúp cho các cặp đôi chuẩn bị kết hôn có kiến thức, tâm lý, sức khỏe sẵn sàng cho khởi đầu cuộc sống hôn nhân và tình dục khỏe mạnh, an toàn".

Kiểm tra "bộ máy sinh sản", phòng ngừa nhiều bệnh

* Ông đánh giá thế nào về đề xuất này , thưa ông?

- Rào cản lớn nhất chính là các cặp đôi vẫn chưa thực sự quan tâm, chưa có ý định khám sức khỏe trước khi kết hôn.

Việc truyền thông cung cấp thông tin rõ ràng, chính xác, đầy đủ về tầm quan trọng của khám sức khỏe tiền hôn nhân thực sự cần thiết. Từ việc hiểu về lợi ích, họ sẽ sẵn sàng tự nguyện tham gia tùy theo nhu cầu và khả năng của mình.

Song song với việc cung cấp thông tin, việc chuẩn bị mạng lưới cung cấp dịch vụ tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân cũng là một thách thức.

Các cơ sở y tế tuyến quận, huyện chưa đảm bảo cho việc cung cấp dịch vụ khám sức khỏe tiền hôn nhân.

Muốn làm tốt việc này, phải có nguồn nhân lực y tế có chuyên môn, trình độ trong lĩnh vực khám sức khỏe tiền hôn nhân, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu. Cuối cùng các danh mục kỹ thuật cung cấp dịch vụ được quy định rõ ràng với cơ cấu giá hợp lý.

* Với người Việt, yêu thì cưới, việc khám kiểm tra sức khỏe chưa thực sự được chú ý, có khi là câu chuyện hơi xa xỉ...

- Đó cũng chính là lý do mà chúng ta cần phải thay đổi nhận thức. Khám sức khỏe trước khi kết hôn mang lại nhiều lợi ích. Trước hết, giúp các cặp đôi chủ động tầm soát, phát hiện sớm và chữa trị kịp thời các bệnh lý liên quan đến sức khỏe của "bộ máy sinh sản", khả năng mang thai và sinh con.

Hơn nữa, thông qua việc khám sức khỏe còn giúp phòng ngừa, phát hiện sớm bệnh tật. Trong đó có các bệnh lây truyền qua đường tình dục, có giải pháp can thiệp kịp thời. Vấn đề mang thai và sinh con về sau cũng được thuận lợi hơn.

Việc tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn còn cung cấp cho các cặp vợ chồng các kiến thức hữu ích, tâm lý vững vàng để kết hôn, mang thai và sinh con.

Nam nữ thanh niên sẽ được tư vấn, hướng dẫn các biện pháp phòng tránh thai, kế hoạch hóa gia đình phù hợp nhất. Điều này giúp kiểm soát tốt việc mang thai và sinh con, tránh tình trạng phải nạo phá thai do mang thai ngoài ý muốn.

Khám sức khỏe tiền hôn nhân: Hãy bắt đầu từ thay đổi nhận thức và hành vi

* Tuy vậy, các văn bản pháp lý hiện nay như Luật Hôn nhân và gia đình 2014, nghị định của Chính phủ đều không quy định bắt buộc khám sức khỏe trước khi kết hôn...

- Việc ràng buộc khám sức khỏe tiền hôn nhân từng được áp dụng ở một số nơi trên thế giới (ví dụ một số bang ở Mỹ, Canada, Thụy Điển...). Nhìn chung phần lớn người dân các nước này đã được cung cấp thông tin và họ tự nguyện tham gia khám sức khỏe tiền hôn nhân khi nhận thức được tầm quan trọng của việc này.

Ở TP.HCM, một trong những giải pháp mà ngành dân số đang triển khai là phối hợp với các chuyên gia "giải quyết từng bước", bằng cách truyền thông cung cấp các dữ liệu khoa học rõ ràng, chính xác, đầy đủ về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe tiền hôn nhân. Từ việc hiểu về lợi ích, hy vọng sẽ từng bước thay đổi nhận thức.

* Ở TP.HCM, việc khám sức khỏe tiền hôn nhân chắc chắn sẽ thuận lợi vì dễ dàng tiếp cận các dịch vụ y tế. Thực tế nhu cầu này ra sao, thưa ông?

- Kết quả một khảo sát về nhu cầu của thanh niên trên địa bàn đối với việc khám sức khỏe tiền hôn nhân được tiến hành đầu năm 2023 cho thấy nhiều thanh niên thực sự chưa quan tâm đến vấn đề này. Vẫn còn tâm lý e ngại "có bệnh mới đi khám" và ngại cả chi phí của việc thăm khám, tham gia tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn.

Một trong những nhận định của nghiên cứu này cho rằng cần phải chú trọng công tác truyền thông đi đôi với công tác tư vấn, cung cấp thông tin về lợi ích của việc khám sức khỏe tiền hôn nhân. Bên cạnh đó cần mở rộng mạng lưới cung cấp dịch vụ tư vấn và khám sức khỏe để đảm bảo tính sẵn có, hiệu quả và dễ tiếp cận (chi phí hợp lý và dịch vụ thuận tiện).

* Được biết, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM đang có nhiều kế hoạch phối hợp với nhiều bệnh viện đẩy mạnh việc khám sức khỏe tiền hôn nhân. Ông có thể nói rõ về các kế hoạch này và mong muốn đạt được?

- Chúng tôi đang từng bước thực hiện các biện pháp tăng cường khả năng tiếp cận việc khám sức khỏe tiền hôn nhân đến các cặp nam nữ chuẩn bị kết hôn. Chẳng hạn như chúng tôi phối hợp với Bệnh viện Bình Dân trong đào tạo, tập huấn đội ngũ nhân viên y tế ở các bệnh viện và trung tâm y tế quận - huyện, từng bước củng cố hệ thống cung cấp dịch vụ tư vấn và khám sức khỏe ở cơ sở.

Bệnh viện Bình Dân cũng đã tham gia khám cho 200 cặp đôi tại 6 quận, huyện và TP Thủ Đức. Đây là một bước thử nghiệm chương trình hỗ trợ cung cấp dịch vụ khám nam khoa nằm trong gói khám sức khỏe tiền hôn nhân.

Cùng với Bệnh viện Hùng Vương và Thành Đoàn TP.HCM, chúng tôi tổ chức sự kiện khám sức khỏe tiền hôn nhân miễn phí, cung cấp kiến thức cho 150 cặp nam nữ công nhân, người lao động trẻ. Mong muốn lớn nhất chính là người dân có thể tiếp cận được các dịch vụ tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân một cách dễ dàng, nhanh chóng, tiện lợi và phù hợp với tài chính.