Chính phủ vừa có tờ trình Quốc hội về Dự án Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT). Trước khi có tờ trình này, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung dự án Nghị quyết này vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.
Thừa uỷ quyền của Thủ tướng ký tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc tập trung thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp về chính sách tài chính thời gian qua đã có tác động tích cực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp và người dân ổn định sản xuất kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, sau thời gian dài chống chịu với dịch Covid-19, doanh nghiệp trong nước đang trong quá trình phục hồi nên hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp tục gặp khó khăn.
Số doanh nghiệp ra khỏi thị trường hoặc tạm thời ra khỏi thị trường tăng đến 20% so với 10 tháng đầu năm 2022. 10 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giảm 7,1% so với cùng kỳ năm trước, kim ngạch nhập khẩu giảm 12,3%, thu ngân sách nhà nước (NSNN) ước đạt 1.398,7 nghìn tỷ đồng, bằng 86,3% dự toán năm.
Trước bối cảnh thế giới và trong nước được dự báo còn nhiều khó khăn, thách thức, Chính phủ nhận định, tổng cầu tiêu dùng trong nước được xem là một động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
“Khi hoạt động xuất khẩu giảm sút thì việc tăng tổng cầu tiêu dùng trong nước sẽ là biện pháp quan trọng giúp tiêu thụ hàng hóa cho các doanh nghiệp sản xuất và hỗ trợ phục hồi tăng trưởng” – Chính phủ phân tích và cho rằng cần tiếp tục có giải pháp về chính sách tài chính để thúc đẩy tổng cầu tiêu dùng trong nước.
Trên cơ sở đánh giá kết quả đạt được của giải pháp giảm thuế GTGT 2% theo Nghị quyết số 101/2023/QH15, Chính phủ khẳng định, việc tiếp tục thực hiện giảm thuế GTGT trong 6 tháng đầu năm 2024 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân là cần thiết.
Thời gian thực hiện chính sách này dự kiến từ tháng 1/12024 đến hết ngày 30/6/2024 và không áp dụng với nhóm hàng hóa, dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, kim loại, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản phẩm khai khoáng (không kể khai thác than), than cốc, dầu mỏ tinh chế, sản phẩm hoá chất, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Chính sách này, theo Chính phủ, nhằm mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho NSNN cũng như nền kinh tế, nhằm thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025.
Chính phủ tính toán, chính sách trên có hiệu lực dự kiến sẽ giảm thu NSNN khoảng 4,175 nghìn tỷ đồng/tháng. Nếu áp dụng trong 6 tháng đầu năm 2024 thì tương đương khoảng 25 nghìn tỷ đồng (trên cơ sở số giảm thu NSNN ở khâu nội địa tính cho giai đoạn từ ngày 01/7/2023 đến 31/12/2023, bình quân mỗi tháng giảm khoảng 2.550 tỷ đồng).
Vẫn theo Chính phủ, việc giảm thuế GTGT sẽ góp phần giảm giá thành, giá bán hàng hóa, dịch vụ, từ đó góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh và duy trì công ăn việc làm cho người lao động, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và phục hồi kinh tế trong năm 2024.
Người dân là đối tượng được hưởng lợi trực tiếp của chính sách này, do việc giảm thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất thuế GTGT 10% sẽ góp phần giảm giá bán, từ đó góp phần giảm trực tiếp chi phí của họ trong việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ phục vụ đời sống nhân dân.
Với doanh nghiệp, việc giảm 2% mức thuế GTGT sẽ góp phần làm giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, từ đó giúp sản phẩm của doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, tăng tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ và mở rộng sản xuất kinh doanh.
Luật thuế GTGT hiện hành quy định 02 mức thuế suất thuế GTGT 5% và 10% (không kể mức 0% áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu; đối tượng không chịu thuế GTGT).
Nhằm mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phục hồi và phát triển kinh tế, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (trong đó quy định chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT năm 2022 áp dụng đối với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất thuế GTGT 10% (còn 8%)) và Nghị quyết số 101/2023/QH15 của Quốc hội về Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV tiếp tục thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế GTGT theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 trong 6 tháng cuối năm 2023.
Qua 04 tháng thực hiện (tháng 7, 8, 9 và tháng 10 năm 2023), Chính phủ đánh giá, chính sách giảm thuế GTGT đã hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân tổng cộng khoảng 15,6 nghìn tỷ đồng, góp phần giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, từ đó thúc đẩy sản xuất kinh doanh và tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, góp phần kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.
Ngoài ra, việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất trong đó có chính sách giảm thuế GTGT theo Nghị quyết số 101/2023/QH15 đã góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế, trong đó GDP quý II/2023 và quý III/2023 cao hơn quý I/2023 (quý I tăng 3,28%, quý II tăng 4,05%, quý III tăng 5,33%).
Từ tháng 7/2023, chỉ số mức tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng đã có mức tăng 7,1%, tháng 8 là 7,6%, tháng 9 là 7,5% và tháng 10 là 7% (chấm dứt đà suy giảm của chỉ số này kể từ tháng 01/2023.
Tính chung 10 tháng đầu năm 2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 20222. Mặc dù vậy, lạm phát vẫn được kiểm soát (CPI bình quân 10 tháng đầu năm 2023 tăng 3,2%, thấp hơn chỉ tiêu Quốc hội giao (khoảng 4,5%)).