Bài toán điều chỉnh ranh giới vùng đệm di sản vịnh Hạ Long được tỉnh Quảng Ninh đặt ra từ năm 2015 và hiện nay vẫn đang được tiến hành nhằm xác định lại vùng đệm cho phù hợp với thực tế.

Sức ép đô thị hóa

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Đình Huỳnh - phó trưởng Ban quản lý vịnh Hạ Long - cho biết những dự án lấn biển có vùng đệm vịnh Hạ Long gồm nhiều khu vực. 

Chẳng hạn như dự án khu du lịch và giải trí Tuần Châu có quy mô ban đầu chỉ khoảng 300ha, sau nhiều lần được điều chỉnh quy hoạch đã mở rộng lên tới hơn 1.000ha; dự án khu đô thị Hùng Thắng quy mô 248ha...

Theo ghi nhận của phóng viên, gần bến tàu Tuần Châu hiện nay là những dãy nhà liền kề, khách sạn sang trọng thuộc dự án khu đô thị Tuần Châu Marina. Mặc dù khu vực này đã được đầu tư xây dựng, quy hoạch đồng bộ hạ tầng kỹ thuật nhưng rất vắng người ở. 

Thậm chí nhiều căn nhà liền kề vẫn bỏ không và nhiều căn khác treo biển bán lại hoặc cho thuê.

Cách Tuần Châu không xa là dự án khu đô thị Hùng Thắng thuộc phường Hùng Thắng, TP Hạ Long có quy mô 248ha, được chia làm ba bán đảo. 

Từ năm 2013 đến nay, chủ đầu tư dự án đã xây dựng, đưa vào hoạt động một số dự án thành phần như chung cư, khu nhà phố liền kề San Hô, khu tổ hợp thương mại và giải trí Hạ Long Marina Plaza...

Những dự án thành phần này đều được hình thành sau khi lấn vịnh Hạ Long. Trong số đó phải kể tới dự án Horizon Bay Hạ Long quy mô trên 10ha với hàng trăm biệt thự liền kề cao sáu tầng, biệt thự song lập cao ba tầng được quảng cáo là sở hữu tầm nhìn ôm trọn vịnh di sản.

Tính đến năm 2021, Quảng Ninh là một trong những địa phương có nhiều dự án lấn biển nhất với hơn 40 dự án và quy mô diện tích lên tới hàng ngàn ha. Các dự án cùng với khu dân cư hiện hữu trước đó góp phần định hình không gian đô thị của Quảng Ninh.

Khó khăn cho quản lý, bảo tồn

Trong cuộc họp về xây dựng đề án "Điều chỉnh ranh giới vùng đệm di sản vịnh Hạ Long" của UBND tỉnh Quảng Ninh giữa tháng 5-2023, địa phương này xác định thời điểm lập hồ sơ di sản vịnh Hạ Long trình UNESCO ghi danh cách đây gần 30 năm, phần ranh giới vùng đệm được thực hiện theo khuyến nghị kéo dài từ 4-5km tính từ ranh giới vùng lõi trở ra.

Do đó, hầu hết các phường tại TP Hạ Long như: Tuần Châu, Đại Yên, Hùng Thắng, Bãi Cháy, Hồng Hà, Hồng Hải, Hà Tu, Hà Phong; các xã đảo Ngọc Vừng, Thắng Lợi của Vân Đồn; xã Hoàng Tân của Quảng Yên và một phần quần đảo Cát Bà - Hải Phòng đều đang nằm trong vùng đệm di sản vịnh Hạ Long.

Điều này đã dẫn đến khó khăn cho công tác quản lý, bảo tồn, sử dụng và phát huy giá trị di sản thế giới vịnh Hạ Long và vùng đệm; ảnh hưởng không nhỏ đến chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong hiện tại và tương lai. 

Thời điểm năm 2015, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh cũng đã nhìn nhận vùng đệm di sản vịnh Hạ Long không còn phù hợp với thực tế khi phần lớn diện tích của các khu dân cư, dự án phát triển đô thị, du lịch... đều nằm trong vùng đệm di sản.

Do vậy tỉnh này có phương án thu hẹp diện tích vùng đệm của di sản vịnh Hạ Long với lý do ranh giới vùng đệm chưa được xác định tọa độ cụ thể, chưa được số hóa trên bản đồ hệ tọa độ VN 2000, chưa đảm bảo tính chính xác dẫn tới làm nảy sinh những bất cập trong công tác quản lý các hoạt động kinh tế - xã hội, thực hiện các dự án trong và xung quanh vùng đệm di sản vịnh Hạ Long.