Bày tỏ sự đồng tình với tờ trình của Chính phủ, đại biểu Tạ Thị Yên (Điện Biên) cho rằng dù Việt Nam có ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp FDI như thế nào đi nữa (dưới 15%) thì các quốc gia khác cũng sẽ thu phần chênh lệch khi áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu. 

Do đó bà cho rằng cần áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu như một loại thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp. Loại thuế này cũng không mâu thuẫn với quy định về bảo hộ đầu tư và các quy định khác mà Việt Nam đã ký kết.

Đồng tình có thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung

Tuy vậy, do thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung là khoản thuế mới và chưa được quy định trong luật, nên bà Yên đề nghị Quốc hội cần ban hành nghị quyết này để phù hợp với chủ trương chung, tăng cường hội nhập quốc tế, hạn chế được hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận.

Đại biểu Yên cũng đồng tình với đề nghị về thời hạn áp dụng từ năm tài chính 2024. Việc này nhằm tạo mức độ tin tưởng giữa doanh nghiệp và Nhà nước để doanh nghiệp yên tâm, mở rộng đầu tư tại Việt Nam. Đồng thời thể hiện sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế và môi trường đầu tư kinh doanh.

Đồng tình, ông Vũ Tuấn Anh - ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách - cho rằng việc thu bổ sung thuế tối thiểu toàn cầu là cần thiết. Bởi nếu Việt Nam không thu thuế này thì các nước khác cũng thu, như thế sẽ mất khoản thuế khoảng 14.600 tỉ đồng.

Bản chất của thu thuế tối thiểu toàn cầu là với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đang được hưởng thuế suất ưu đãi 10%, sẽ phải nộp thêm khoản thuế bổ sung để đủ mức thuế 15%. Tức là ưu đãi về thuế cho số doanh nghiệp này sẽ bị giảm đi so với trước. 

Do đó ông Tuấn Anh cho rằng đi kèm với cơ chế áp thuế tối thiểu toàn cầu, cần thêm chính sách hỗ trợ để doanh nghiệp nước ngoài yên tâm đầu tư. Trong khi hiện nay Chính phủ chưa trình cơ chế này. "Nếu các nhà đầu tư nước ngoài chỉ thấy Việt Nam tăng thu, mà không hỗ trợ trở lại, họ có thể rút vốn, chuyển bớt đầu tư sang nước khác", ông nói.

Cần sớm có quy định ưu đãi 

Đại biểu Hoàng Văn Cường - phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân - cho rằng nghị quyết cần thể hiện được tinh thần nếu Việt Nam thu bổ sung thì phải có chính sách ưu đãi khác cho nhà đầu tư.  

Trong khi đó, dự thảo nêu là trường hợp nhà đầu tư yêu cầu ưu đãi, thì giao Chính phủ nghiên cứu, quy định chi tiết - ông Cường băn khoăn quy định như vậy không đảm bảo tính chắc chắn. Bởi nhà đầu tư muốn đầu tư ở Việt Nam nhưng họ không nhìn thấy gì ưu đãi hơn nữa. 

Ông khuyến nghị cần sửa quy định này theo hướng 100% phải áp dụng nộp bổ sung, chứ không để lựa chọn. Chính phủ nghiên cứu thay đổi chính sách ưu đãi đầu tư cho phù hợp, tạo tín hiệu cho nhà đầu tư biết, khi áp dụng chính sách này sẽ được hưởng thêm các chính sách khác.

Tuy nhiên, ông Tuấn Anh lưu ý hiện OECD có chính sách chống chuyển lợi nhuận sang nước "thiên đường thuế" (thuế suất thấp). Vì vậy, việc lấy trực tiếp khoản thu thêm để hỗ trợ doanh nghiệp là không khả thi, sẽ vi phạm quy định của tổ chức này.

"Đây là vấn đề khó, cần nghiên cứu kỹ để không ảnh hưởng đầu tư, thu hút đầu tư của Việt Nam, vừa đảm bảo giữ chân nhà đầu tư cũ và khuyến khích nhà đầu tư mới rót vốn", ông Tuấn Anh nói.

Để tiếp tục thu hút đầu tư nước ngoài, bà Yên cho rằng cùng với những đòn bẩy kinh tế mới,  có các ưu đãi khác và các giải pháp phi kinh tế mới tương xứng. Việc này nhằm phát huy lợi thế so sánh, cải thiện môi trường đầu tư, sản xuất kinh doanh, chất lượng nguồn nhân lực, thủ tục hành chính… để thu hút các ngành công nghệ cao, năng lượng mới, tạo việc làm và tăng thu nhập của người dân. 

Chính phủ thống nhất trình Quốc hội về áp thuế tối thiểu toàn cầu

Các ý kiến thống nhất việc sớm áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam là cần thiết để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam.