Nghị định 80 của Chính phủ nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định 95 và 83 về kinh doanh xăng dầu vừa được ban hành sau nhiều tháng lấy ý kiến.
Nghị định nhằm giải quyết kịp thời những tồn tại, bất cập hiện nay của cơ chế quản lý kinh doanh xăng dầu, hoạt động kinh doanh xăng dầu nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước; góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, kiểm soát chỉ số giá CPI và hài hòa lợi ích các bên.
Giảm thời gian điều hành giá xăng dầu
Nội dung đáng chú ý trong sửa đổi nghị định là thời gian điều hành/công bố giá xăng dầu. Cụ thể, nghị định rút ngắn thời gian điều hành giá xăng dầu từ 10 ngày xuống 7 ngày, thời gian điều hành giá xăng dầu được thực hiện vào thứ năm hằng tuần.
Về công thức giá và phương thức điều hành giá xăng dầu, nghị định mới điều chỉnh thời gian rà soát, công bố chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về cảng Việt Nam, chi phí đưa xăng dầu từ các nhà máy lọc dầu trong nước về cảng, premium để tính giá xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước từ 6 tháng xuống 3 tháng.
Nghị định mới cũng cho phép đại lý kinh doanh xăng dầu được lấy xăng dầu từ tối đa ba nguồn. Quy định này nhằm tạo cạnh tranh về chiết khấu xăng dầu trên thị trường, đồng thời tăng tính chủ động cho các đại lý bán lẻ xăng dầu trong việc tạo nguồn, cung ứng xăng dầu.
Loại hình tổng đại lý bán lẻ xăng dầu sẽ bị bãi bỏ nhằm giảm bớt khâu trung gian trong hệ thống phân phối xăng dầu.
Ngoài ra, nghị định cũng bổ sung các quy định nhằm tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đối với các doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh xăng dầu, đặc biệt liên quan tới kho chứa. Phân cấp cho Sở Công Thương địa phương thực hiện kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy định của thương nhân trong hoạt động kinh doanh xăng dầu.
Sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp thu hồi giấy phép kinh doanh xăng dầu của thương nhân. Mục tiêu nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, tránh việc làm đứt gãy đột ngột nguồn cung xăng dầu, đặc biệt trong những thời điểm nguồn cung xăng dầu trong nước bị ảnh hưởng, khan hiếm.
Nhiều quy định siết quản lý quỹ bình ổn
Đối với quỹ bình ổn xăng dầu, nghị định vẫn giữ nguyên quy định về việc quỹ được nằm ở doanh nghiệp. Thương nhân đầu mối có trích lập, hạch toán và theo dõi quỹ, chịu trách nhiệm toàn diện về việc lựa chọn ngân hàng, quản lý và đảm bảo an toàn số dư quỹ.
Tuy nhiên, quy định mới buộc ngân hàng thực hiện phong tỏa tài khoản quỹ bình ổn giá của doanh nghiệp. Tài khoản này chỉ được sử dụng vào mục đích trích lập và chi sử dụng quỹ bình ổn giá của doanh nghiệp theo thông báo điều hành giá xăng dầu của Bộ Công Thương.
Định kỳ 6 tháng, thương nhân đầu mối có trách nhiệm gửi báo cáo kiểm toán chuyên đề về quỹ đến Bộ Tài chính, Bộ Công Thương. Định kỳ trước ngày 15 hằng tháng, thương nhân đầu mối sẽ lập và gửi báo cáo hai bộ về tình hình thực hiện quỹ.
Với thương nhân đã bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng tái phạm nhiều lần liên quan đến quỹ bình ổn, sẽ xem xét tạm dừng kinh doanh hoặc thu hồi giấy phép trong thời hạn 30 ngày hoặc 60 ngày tùy mức độ.
Tại nghị định mới ban hành, Bộ Công Thương cũng bỏ quy định về thời hạn áp dụng hóa đơn điện tử như dự thảo trước đó. Theo đó, Bộ Tài chính sẽ ban hành các văn bản hướng dẫn về hóa đơn điện tử theo quy định phù hợp với Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn.
Đáng chú ý, theo thông tin từ Bộ Công Thương, bộ này sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, nghiên cứu, xây dựng một nghị định mới thay thế các nghị định về kinh doanh xăng dầu trình Chính phủ trong thời gian tới.
Hàng chục nghìn cửa hàng xăng dầu bán lẻ sẽ phải áp dụng hóa đơn điện tử, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế nhằm ngăn chặn hàng giả, trốn thuế. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu này, cần có cơ chế khuyến khích người dân lấy hóa đơn khi đổ xăng.