Lính Ukraine trong một cuộc tập trận chống máy bay không người lái vào tháng 11-2023 - Ảnh: AFP
Kể từ khi Nga bắt đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine vào tháng 2-2022, hầu hết đàn ông trong độ tuổi từ 18 đến 60 ở Ukraine đều bị cấm rời khỏi đất nước.
Nhưng theo thông tin Đài BBC thu thập từ các nước láng giềng với Ukraine là Romania, Moldova, Ba Lan, Hungary và Slovakia, có gần 20.000 người đàn ông đã trốn khỏi Ukraine trong khoảng thời gian từ tháng 2-2022 đến hết tháng 8-2023.
Trong khi đó, Kiev xác nhận có 21.113 người khác cố gắng trốn khỏi nước này nhưng đã bị chính quyền bắt giữ. Theo luật pháp, họ có nguy cơ bị phạt 92-230 USD và án tù lên đến 8 năm.
Tại Ukraine, đàn ông chỉ được miễn trừ nhập ngũ khi có vấn đề về sức khỏe hoặc khi họ là cha của ba đứa con trở lên.
BBC đã dành một tháng để thâm nhập vào các nhóm chat trên Telegram. Họ phát hiện ít nhất 6 nhóm có 100 đến vài nghìn thành viên, chuyên cung cấp dịch vụ giúp đàn ông Ukraine tránh việc nhập ngũ, ví dụ như thêm trẻ em vào gia đình hay làm giả giấy chứng nhận miễn trừ y tế.
Trong đó, chứng nhận miễn trừ y tế là dịch vụ đắt đỏ nhất khi phải chi tới khoảng 4.300 USD (hơn 104 triệu đồng), bao gồm cả một khoản hối lộ cho quan chức. Chúng được gọi là "tấm vé trắng" vì có thể giúp những người đàn ông rời đi và trở về Ukraine bất cứ khi nào.
Ông Fedir Venislavskyi, thành viên Ủy ban An ninh quốc gia Ukraine, thừa nhận tình trạng tham nhũng ở Ukraine còn rất dai dẳng, không diễn ra đơn lẻ mà đang có xu hướng lan rộng.
Vào tháng 8-2023, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã chỉ trích những "quyết định tham nhũng" do Ủy ban Quân y của nước này đưa ra, khiến danh sách miễn trừ nhập ngũ tăng gấp 10 lần so với hồi tháng 2-2022. Sau đó, hơn 30 quan chức Ukraine đã phải đối mặt với cáo buộc hình sự.
Song ông Venislavskyi cũng tin rằng các nỗ lực trốn nghĩa vụ quân sự bằng giấy tờ giả có thể kết thúc trong vòng hai năm tới, khi hệ thống số hóa mới được ứng dụng.
"Tôi tin rằng mỗi người có lựa chọn về mục đích sống của mình. Với một số người là bảo vệ vùng lãnh thổ của mình, một số khác thì chọn bảo vệ bản thân và gia đình, một số khác muốn đóng góp cho kinh tế nước nhà", ông nói và bày tỏ hy vọng chính quyền Ukraine sẽ khuyến khích những người đã rời đi sẽ quay về khi chiến sự kết thúc và không trừng phạt họ.
Ukraine, Nga tiếp tục giao tranh tại Donetsk
Theo Hãng thông tấn Tass (Nga), chính quyền Donetsk (khu vực Nga sáp nhập vào năm 2022) ngày 17-11 cho biết quân đội Ukraine đã phóng tên lửa 9M79F từ hệ thống tên lửa chiến thuật Tochka, tấn công một ngôi làng trong khu vực, khiến hai ngôi nhà bị hư hại.
Đồng thời, ông Yan Gagin - cố vấn của người đứng đầu Donetsk - tuyên bố quân đội Nga đã phá hủy một sở chỉ huy của lữ đoàn Ukraine gần vùng này.
Hãng tin Pravda (Ukraine) cũng đưa tin các cuộc không kích tiếp tục diễn ra ở nhiều vùng tại Ukraine trong đêm 17 và ngày 18-11.
Ở thủ đô Kiev, chính quyền địa phương tuyên bố đã bắn trúng 10 máy bay không người lái của Nga, không có thương vong và thiệt hại trong vụ tấn công này.
Ukraine đánh bật Nga, tuyên bố đã thiết lập đầu cầu ở sông DniproQuân đội Ukraine ngày 17-11 nói rằng họ đã đẩy lùi lính Nga ra khỏi các vị trí trên bờ đông sông Dnipro ở Kherson (khu vực Nga sáp nhập năm 2022), đồng thời thiết lập một số đầu cầu tại đây.