“Ông vua” quyền lực nhất trong lĩnh vực tiền điện tử Changpeng Zhao – hay còn được biết đến với cái tên CZ – đã mất vương miện, và đế chế Binance mà ông thành lập vào năm 2017 cũng vừa trải qua một trận rung lắc.

Binance không chỉ là sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới mà còn ở vị trí mà các đối thủ của nó khó lòng thách thức. Cho đến gần đây, Binance đã chiếm gần 60% thị phần giao dịch tiền điện tử giao ngay.

Ngay cả khi tỉ lệ đó đã giảm xuống còn gần 40% kể từ khi các cơ quan quản lý Mỹ tăng áp lực lên công ty, bắt đầu từ tháng 6 năm này, thì vẫn không có sàn giao dịch nào khác trong lĩnh vực này có thể sánh được.

Để so sánh, sàn OKX có trụ sở tại Seychelles, một đảo quốc nằm trong Ấn Độ Dương, đứng thứ 2 về thị phần với 5,44%, và sàn Coinbase của Mỹ đứng thứ 3 với 5,37%, theo trang tin tức tiền điện tử CoinDesk.

Nhưng tương lai của Binance ở vị trí dẫn đầu thế giới tiền điện tử hiện trở nên bất định, và tương lai của nhà sáng lập nó cũng mờ mịt khi họ phải đối mặt với khoản thanh toán kỷ lục 4,3 tỷ USD cho các cơ quan quản lý của Mỹ để giải quyết các cáo buộc hình sự.

Hôm 21/11, ông Zhao đã từ chức CEO Binance và nhận tội liên quan đến rửa tiền. Các quan chức Mỹ gọi đây là vụ dàn xếp doanh nghiệp lớn nhất từ trước đến nay liên quan đến các cáo buộc hình sự đối với một giám đốc điều hành.

Giấc mơ tiêu tan

Sau khi ra mắt Binance tại Thượng Hải vào năm 2017, doanh nhân người Canada gốc Trung Quốc Changpeng Zhao (Triệu Trường Bằng) đã ấp ủ một giấc mơ lớn. “Chúng tôi muốn tiếp quản toàn bộ thị trường!”, ông Zhao đã nói với nhân viên trong một nhóm trò chuyện nội bộ công ty vào năm đó.

Vị CEO 46 tuổi chưa bao giờ để cho niềm tin của mình bị dao động khi xây dựng sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới. Ngay cả trong năm nay, ông Zhao vẫn cảm thấy một mục tiêu lớn vẫn nằm trong tầm tay.

“Ý tưởng rằng một công ty khởi nghiệp 5 năm tuổi có thể trưởng thành và hoạt động ở cấp độ tương đương với một tổ chức tài chính đã tồn tại được 200 năm là điều không thể hiểu được”, ông Zhao cho biết trong bản đánh giá năm 2022 công bố vào tháng 1/2023. “Nhưng hôm nay chúng ta đã gần đến đích rồi”.

Trong bản đánh giá đó, Binance ca ngợi sự tiến bộ của mình trong việc tuân thủ các quy định trên toàn thế giới. Sàn giao dịch này đã cố gắng trong suốt cả năm để tăng cường kiểm tra khách hàng, đồng thời phát triển “nhóm tuân thủ và bảo mật tốt nhất” cho tiền điện tử.

Nhưng mục tiêu trên của ông Zhao và sàn Binance đã tiêu tan sau lời nhận tội và đồng ý nộp phạt hôm 21/11.

“Bằng cách không tuân thủ luật pháp Mỹ, Binance đã tạo điều kiện cho bọn tội phạm dễ dàng chuyển số tiền bị đánh cắp và số tiền thu được bất hợp pháp trên các sàn giao dịch của mình”, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland cho biết hôm 21/11. “Binance không đơn giản chỉ là không tuân thủ luật liên bang”.

Sau cuộc điều tra kéo dài nhiều năm, Chính quyền Mỹ cho biết Binance đã cho phép những kẻ xấu tham gia vào nền tảng này, cho phép các giao dịch liên quan đến lạm dụng tình dục trẻ em, ma túy và tài trợ khủng bố.

Hơn nữa, theo Bộ Tư pháp Mỹ, Binance không có giao thức gắn cờ hoặc báo cáo các giao dịch có rủi ro rửa tiền, và các nhân viên của công ty này nhận thức rõ rằng việc giám sát như vậy sẽ “mời gọi” tội phạm vào nền tảng. 

Mức án tối đa trong trường hợp này là 10 năm tù. Nhưng Ủy ban kết án Mỹ chỉ định thời gian ngồi tù 10-18 tháng cho những cáo buộc mà ông Zhao phải đối mặt. Các công tố viên đang yêu cầu mức án 18 tháng tù, tờ New York Times đưa tin. Ông Zhao cũng đồng ý nộp phạt hình sự 50 triệu USD và phạt dân sự 150 triệu USD.

“Tôi đã phạm sai lầm và tôi phải chịu trách nhiệm”, ông Zhao cho biết trên X/Twitter. “Đây là điều tốt nhất cho cộng đồng của chúng tôi, cho Binance và cho chính tôi. Binance không còn là một đứa trẻ nữa. Đã đến lúc tôi để nó tự đi và chạy”.

Kết quả tốt nhất

Trường hợp của Binance, giống như đối thủ cũ khét tiếng FTX, chỉ ra rằng họ đã phát triển hoạt động kinh doanh nhanh chóng trong một ngành công nghiệp hỗn loạn và phần lớn không được kiểm soát.

“Mặc dù Binance không hoàn hảo nhưng nó đã cố gắng bảo vệ người dùng kể từ những ngày đầu khi còn là một công ty khởi nghiệp nhỏ và đã có những nỗ lực to lớn để đầu tư vào bảo mật và tuân thủ”, Binance cho biết trong một tuyên bố hôm 21/11.

“Binance phát triển với tốc độ cực kỳ nhanh trên toàn cầu… và đã đưa ra những quyết định sai lầm trong quá trình đó. Hôm nay, Binance chịu trách nhiệm về chương vừa qua. Binance tin rằng ngành công nghiệp tiền điện tử và Binance vẫn có một tương lai tươi sáng”.

Các nhà phân tích coi vụ dàn xếp trả tiền phạt này là một chiến thắng một phần cho Binance và ông Zhao.

“Việc giảm thời gian ngồi tù cho ông Zhao và khả năng sàn giao dịch tiếp tục hoạt động, mặc dù không có ông Zhao làm CEO, có thể là kết quả tốt nhất dựa trên mức độ nghiêm trọng của các cáo buộc chống lại Binance”, ông Robert Le, nhà phân tích tiền điện tử của PitchBook, nhận định.

“Phương pháp tiếp cận ‘tiến nhanh và phá vỡ mọi thứ’ ban đầu của Binance, liên quan đến việc cung cấp các sản phẩm bất hợp pháp hoặc thâm nhập thị trường mà không có giấy phép thích hợp, đã dẫn đến tình trạng khó khăn hiện tại”, vị chuyên gia cho biết.

Phản ứng ban đầu của thị trường đối với tin tức về Binance khá im ắng so với sự biến động  khét tiếng của thị trường tiền điện tử.

Tính đến 3h30 chiều ngày 21/11 giờ Mỹ (3h30 sáng ngày 22/11 giờ Việt Nam), giá Bitcoin đã giảm 1,5% ở mức 37.016 USD trong khi giá Ethereum giảm 2,5% xuống 1.987 USD so với 24 giờ trước đó.

Binance Coin, token gốc của sàn giao dịch, đã giảm 6,3% xuống còn 242 USD, theo dữ liệu của CoinDesk. Cổ phiếu tiền điện tử cũng sụt giá. Cổ phiếu của Coinbase Global, sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất ở Mỹ, giảm 0,7%. Giá cổ phiếu của các công ty đào Bitcoin hàng đầu là Marathon Digital và Riot Platforms lần lượt giảm 3,2% và 1,6%.

Phản ứng của thị trường phản ánh kỳ vọng rằng khoản thanh toán 4,3 tỷ USD là trong tầm tay đối với Binance, Reuters dẫn lời 4 nhà đầu tư tiền điện tử và nhà giao dịch cho biết. Việc giải quyết như vậy sẽ cho phép Binance tiếp tục hoạt động, tránh cho thị trường xảy ra tình trạng bán tháo bị kích hoạt bởi bất kỳ sự hỗn loạn nào, nguồn tin của Reuters cho biết.

Minh Đức (Theo CNN, Reuters, WSJ)