Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ban hành công điện về việc tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng, thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản hiệu quả, an toàn, lành mạnh, bền vững.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp sau khi có Nghị định 08 của Chính phủ đi vào hiệu lực hồi đầu năm, đang chứng kiến những sự ấm lên đáng kể đặc biệt trong giai đoạn nửa sau năm 2023 khi chính sách thẩm thấu. Tính riêng từ tháng 7 đến nay, khối lượng phát hành trái phiếu riêng lẻ đạt 127.200 tỷ đồng, cao gấp 2,2 lần so với nửa đầu năm nay. Con số ấn tượng nhất là tỷ lệ đàm phán gia hạn trái phiếu thành công từ mức thấp chỉ 16% đầu năm giờ lên tới 63%.

Ngoài ra, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn 10 tháng đầu năm hơn 193.000 tỷ đồng (tăng 30% so với năm ngoái) cho thấy để giải quyết nợ trái phiếu, nhiều doanh nghiệp đã thực hiện tái cấu trúc mạnh mẽ, thậm chí thanh lý, bán tài sản để đảm bảo thanh toán cho nhà đầu tư.

"Từ hai nguồn phát hành riêng lẻ với việc thu hồi nợ thì trong tháng 12 này công ty chúng tôi sẽ hoàn toàn tất toán được toàn bộ trái phiếu", ông Bùi Quang Anh Vũ - Tổng giám đốc, CTCP Phát triển Bất động sản Phát Đạt cho biết. 

Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn 10 tháng đầu năm hơn 193.000 tỷ đồng (tăng 30% so với năm ngoái)

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng, Bộ Tài chính, với những doanh nghiệp có những khoản nợ trái phiếu chưa thanh toán được thì nên thực hiện theo phương thức đàm phán với nhà đầu tư vì linh hoạt hơn. Nếu sử dụng đến toà án thì thời gian rất lâu và tỷ trọng thu hồi về thấp chỉ khoảng 40% khối lượng trái phiếu.

Để quản lý tập trung hiệu quả các trái phiếu riêng lẻ, gần 700 trong số hơn 1.000 mã trái phiếu bắt buộc đăng ký giao dịch hiện đã được đưa lên sàn trái phiếu tập trung của HNX.

"Nghị định 08 của Chính phủ đã giúp cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu thực hiện được những kết quả rất phấn khởi. Cho nên chúng tôi đề nghị Chính Phủ xem xét gia hạn thực hiện điều 3 - Nghị định 08 của Chính Phủ thêm 12 tháng", ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) cho biết.

Xếp hạng tín nhiệm trái phiếu doanh nghiệp

Nghị định 08 khi có hiệu lực đã cho tạm dừng một số quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc với một số trường hợp phát hành trong năm 2023. Hết năm 2023 thì các quy định về xếp hạng tín nhiệm sẽ bắt đầu có hiệu lực theo Nghị định 65. Lí do đại diện HoREA đưa ra là vì hiện chỉ có vài doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm trong khi cả nước có 800.000 doanh nghiệp đang hoạt động.

Sớm đưa các quy định xếp hạng tín nhiệm để minh bạch thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Hiện Việt Nam đã cấp phép cho 3 trên tổng số cho phép tối đa là 5 đơn vị xếp hạng tín nhiệm. Việc giới hạn số lượng đơn vị xếp hạng tín nhiệm là định hướng hiệu quả của Chính phủ, Bộ Tài chính theo mô hình thành công của nhiều quốc gia khác trên thế giới như Thái Lan có 2 đơn vị xếp hạng tín nhiệm mà tỷ lệ xếp hạng tín nhiệm với các trái phiếu của nền kinh tế này lên tới mức 92%, còn Malaysia chỉ có 2 đơn vị xếp hạng và tỷ lệ cũng đã ở mức 56%.

Điều thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam còn thiếu để tăng cường niềm tin là cơ chế xếp hạng tín nhiệm bắt buộc và điều này chỉ có thể được khởi động với việc 1 số quy định của Nghị định 65 được đi vào hoạt động từ năm sau.

Đối với trái phiếu mới phát hành nên có xếp hạng tín nhiệm để thị trường trái phiếu doanh nghiệp tái sinh trên một cơ sở lành mạnh", ông Phạm Phú Khôi, Chủ tịch HĐQT VIS Rating nhận định.

Theo đánh giá trên bình diện quốc tế, những quốc gia gặp thách thức về trái phiếu thời gian qua đa phần do hoặc là thiếu đơn vị xếp hạng tín nhiệm hoặc 2 là có quá nhiều đơn vị xếp hạng tín nhiệm dẫn đến hiện tượng "ratings shopping" hay "mua bán tín nhiệm".

Để hồi phục thị trường trái phiếu 1 cách lành mạnh, bền vững như tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các thành viên thị trường cần sớm chuẩn bị lại bộ máy, sẵn sàng lăn bánh khi Nghị định 65 sẽ kích hoạt 1 hành lang pháp lý chuẩn chỉnh hơn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp từ năm 2024.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!