Năm 2017 mẹ tôi mua và đứng tên sổ đỏ thửa đất này. Hiện, công chứng viên làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế mẹ để lại cho tôi, cho biết Hợp đồng tặng cho chuyển giao thửa đất cho người khác được lập vào ngày 10/10 - tức 2 tháng sau ngày mẹ mất, có chữ ký và điểm chỉ của mẹ tôi. Tôi phải làm gì để đòi lại quyền sử dụng với thửa đất này? (Thanh Vân)
Luật sư tư vấn
Chị có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự hoặc tố tụng hình sự.
- Về dân sự: nếu có đủ căn cứ xác định thời điểm các bên xác lập, ký kết và công chứng Hợp đồng tặng cho đối với tài sản mà mẹ chị để lại, mẹ chị đã chết (thể hiện qua giấy chứng tử) thì hợp đồng được lập tại Văn phòng công chứng có cả chữ ký và điểm chỉ của mẹ chị là một giao dịch dân sự rất phi lý và có dấu hiệu gian dối, giả tạo của các bên xác lập hợp đồng và văn phòng công chứng.
Bởi lẽ, theo quy định pháp luật, chủ thể tham gia giao dịch dân sự phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch được xác lập. Khoản 3 Điều 16 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định năng lực pháp luật dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt khi người đó chết. Như vậy, có thể thấy trong vụ việc này, thời điểm các bên xác lập hợp đồng, mẹ của chị đã chết.
Việc giả chữ ký của người đã chết để ký Hợp đồng tặng cho tài sản sẽ không đáp ứng được điều kiện về tư cách pháp lý cũng như ý chí tự nguyện của chủ thể tham gia giao dịch, dẫn đến hợp đồng bị vô hiệu do một trong các bên lừa dối (Điều 127 BLDS 2015). Theo đó các bên sẽ phải trả lại hoặc khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi xác lập giao dịch (Khoản 2 Điều 131 BLDS 2015). Chị có thể khởi kiện đến tòa án có thẩm quyền yêu cầu tuyên Hợp đồng tặng cho này vô hiệu và yêu cầu bên nhận tặng cho trả lại quyền sử dụng đất cho người thừa kế hợp pháp là chị.
- Về hình sự: nếu cơ quan điều tra xác định có hành vi giả mạo chữ ký của mẹ chị nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản, tước quyền thừa kế của người khác, hoặc để thực hiện hợp đồng tặng cho, mua bán, thì người đó có thể phạm tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Đây là vụ việc có tính chất phức tạp, do vậy để đảm bảo quyền lợi của mình, chị cần có đơn tố cáo, tố giác hành vi của những bên liên quan. Để có cơ sở, chị cần thu thập đầy đủ các tài liệu, hồ sơ có liên quan đến sai phạm của văn phòng công chứng, hay các chủ thể khác và nộp cùng đơn tố cáo đến cơ quan cảnh sát điều tra có thẩm quyền để được xem xét, giải quyết.
Hồ sơ cần nộp kèm với đơn khởi kiện hoặc đơn tố cáo gồm: giấy tờ tùy thân của chị; sổ hộ khẩu; giấy khai sinh; giấy chứng tử của mẹ chị; giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của mẹ chị; hợp đồng tặng cho.
Luật sư Võ Đan Mạch
Công ty Luật TNHH MTV Ta Pha
Xem thêm: lmth.1081814-ohc-gnat-gnod-poh-ihc-meid-net-yk-nav-tehc-iougn/ten.sserpxenv