Kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020 vẫn còn chưa ngã ngũ, nhưng nếu ứng viên của đảng Dân chủ Joe Biden chiến thắng thì có khả năng Mỹ sẽ quay trở lại Hiệp định tự do thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) dưới dạng thức mới, theo giáo sư Graham Allison của ĐH Harvard.
TPP là "di sản" của chính quyền ông Obama nhưng chưa bao giờ được Quốc hội Mỹ thông qua dù tháng 2/2016, 12 nước thành viên đã ký vào hiệp định này. Nguyên nhân là bởi Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi TPP ngay sau khi nhậm chức đầu năm 2017, khiến 11 nước còn lại phải đàm phán lại và thay vào đó ký vào hiệp định CPTPP vào tháng 3/2018.
Ban đầu TPP giúp đưa 40% nền kinh tế thế giới về phía Mỹ - so với tỷ trọng 18% - 20% của Trung Quốc trong GDP toàn cầu. Theo ông Dillon, nếu TPP đơn thuần chỉ mang ý nghĩa địa chính trị, Mỹ sẽ sẵn sàng tái gia nhập. Tuy nhiên ông Biden có thể gặp phải rắc rối ở chỗ người của đảng Dân chủ có khuynh hướng nghiêng về chủ nghĩa bảo hộ nhiều hơn so với đảng Cộng hòa. "Đó là thách thức khá lớn nhưng sẽ là thứ mà ông Biden quan tâm".
Giáo sư Allison từng là trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời cựu Tổng thống Bill Clinton và là cố vấn đặc biệt của Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời Ronald Reagan.
Ủng hộ TPP khi còn là phó Tổng thống, gần đây ông Biden cũng từng tuyên bố sẽ tái đàm phán TPP nếu như đắc cử. Theo ông, mặc dù TPP không phải là 1 thỏa thuận hoàn hảo nhưng đó là cách tốt để các nước cùng hợp sức "ngăn chặn Trung Quốc".
Allison lý giải rằng nếu như ông Biden thắng, nội các của ông sẽ phải cân bằng giữa các lợi ích trong nước với quá trình tái đàm phán mà theo đó CPTPP sẽ quay trở lại hình dáng ban đầu.
Sau khi Mỹ rút khỏi TPP, Trung Quốc đã hoàn thành 1 thỏa thuận có quy mô tương tự là RCEP. 15 nước ở châu Á Thái Bình Dương dự kiến sẽ ký vào thỏa thuận này trong năm nay, và đây sẽ là thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới, bao phủ khoảng 1/3 dân số và GDP toàn cầu.
Mấy năm trở lại đây căng thẳng Mỹ - Trung đã leo thang rõ rệt. Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới bất đồng trên rất nhiều vấn đề, từ thương mại, công nghệ đến nhân quyền. Dưới thời Trump, Mỹ có chính sách rất cứng rắn với Trung Quốc, áp thuế lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và gây khó dễ cho các doanh nghiệp Trung Quốc đang làm ăn tại Mỹ.
Tuy nhiên kể cả nếu như ông Trump thua cuộc, Allison dự báo mối quan hệ Mỹ - Trung vẫn sẽ xấu đi. Cả ông Trump và ông Biden đều làm nổi bật vấn đề Trung Quốc trỗi dậy, và điều đó vẫn sẽ tiếp diễn.
Tham khảo CNBC