Bầu cử Mỹ vẫn chưa có kết quả cuối cùng và cục diện hiện tại đang rất khó khăn cho đương kim Tổng thống Donald Trump. Có thể nói con đường tiến đến mục tiêu tái đắc cử của ông đang gian nan và hoàn toàn có thể đi vào ngõ cụt.
Vì đâu ông Trump lại gặp khó thế này? Trước mắt cùng điểm lại diễn biến cục diện bầu cử sau thời điểm bắt đầu công bố kết quả.
Chiếm ưu thế ban đầu
Vào thời điểm các bang bắt đầu công bố kết quả kiểm phiếu sơ bộ, mọi thứ có vẻ dễ dàng với ông Trump. Thời điểm số lượng phiếu được kiểm chưa nhiều, so với ứng viên Joe Biden thì số bang ông Trump dẫn trước cũng không thua kém, và khoảng cách về số phiếu đại cử tri cũng như số phiếu phổ thông giữa hai ông không quá xa.
Thậm chí đến tầm 10 giờ khuya 3-11 (giờ địa phương) theo kết quả từ đài Fox News đưa thì thành tích ông Trump tiếp tục tăng ấn tượng, trong khi kết quả của ông Biden có phần chững lại. Thống kê của Fox News khuya 3-11 cho thấy ông Biden được 133 phiếu đại cử tri, chỉ tăng bốn phiếu so với gần hai tiếng trước đó. Trong khi đó con số phiếu đại cử tri của ông Trump gần hai tiếng trước là 94 thì giờ đã là 115.
Ngoài duy trì tăng phiếu đại cử tri ông Trump cũng dẫn trước ông Biden về số phiếu phổ thông (ông Trump được 37,8 triệu so với 36,4 triệu của ông Biden). Về cục diện các bang, hai ông chia nhau dẫn trước. Tuy nhiên ông Trump dẫn trước nhiều bang đông phiếu đại cử tri hơn, so với ông Biden.
Đến sau 12 giờ khuya 3-11 cục diện bầu cử theo đánh giá của truyền thông là vẫn có phần lợi thế hơn cho ông Trump, mặc dù ông Biden vẫn đang là người dẫn trước về số phiếu đại cử tri.
Đến thời điểm 2 giờ sáng 4-11 (giờ Mỹ) cục diện vẫn có vẻ khả quan với ông Trump, dù vẫn bị ông Biden dẫn trước về số phiếu đại cử tri (ông được 213, so với 225 của ông Biden). Hai ông đều giành chiến thắng khá dễ dàng tại hàng loạt các bang truyền thống nhưng ông Trump thể hiện tốt hơn ở các bang chiến địa.
Bản đồ cục diện bầu cử cho thấy ông Trump dẫn trước ở nhiều bang chiến địa quan trọng.
Cụ thể ông Trump thắng ở Florida (29 phiếu ĐCT); Ohio (18 phiếu ĐCT); Idaho (6 phiếu ĐCT); Indiana (11 phiếu ĐCT); dẫn trước ở Pennsylvania (20 phiếu ĐCT); Michigan (16 phiếu ĐCT); North Carolina (15 phiếu ĐCT). Đây đều là các bang khả năng cao sẽ quyết định kết quả bầu cử.
Tuy nhiên lúc này có điểm lưu ý là ông Biden dẫn trước tại Nevada (6 phiếu ĐCT) và Arizona (11 phiếu ĐCT). Số phiếu được kiểm nhiều hơn thì càng củng cố thế dẫn trước của ông Biden ở Arizona, và đến thời điểm này thì xem như ông Biden chắc suất thắng ở Arizona, dù đảng Dân chủ chưa bao giờ thắng ở bang này từ năm 2000.
Tuy nhiên cho đến thời điểm này thì giới quan sát vẫn nhận định ông Biden nằm “kèo dưới” vì ông Trump đang chiếm ưu thế tại cả 5 bang chiến địa quan trọng: Pennsylvania; Michigan; North Carolina, Wisconsin (10 phiếu ĐCT), Georgia (16 phiếu ĐCT).
Cú sốc Wisconsin và các lá phiếu gửi bưu điện
Tình hình bắt đầu chuyển biến theo hướng bất lợi cho ông Trump từ nửa đêm về sáng 4-11 (giờ Mỹ). Tin tức xấu với ông Trump dồn dập tới. Bắt đầu là việc bang Wisconsin đang đỏ (màu đại diện của đảng Cộng hòa) bất ngờ ngả xanh (màu đại diện của đảng Dân chủ). Đây là diễn biến gây “choáng váng” có thể không chỉ với người theo dõi kết quả bầu cử mà cả với ông Trump. Cụ thể, vào thời điểm 4 giờ sáng 4-11, với 95% số phiếu được kiểm ông Biden dẫn trước 49,4%, trong khi ông Trump được 49,1%.
Bang Wisconsin vừa bất ngờ ngả xanh vào phút cuối, khi 95% số phiếu được kiểm.
Vậy điều gì đã khiến Wisconsin đang đỏ bất ngờ ngả xanh? Tại bang Wisconsin có hơn 1,9 triệu cử tri đã chọn bỏ phiếu vắng mặt bằng hình thức gửi thư qua bưu điện và bỏ phiếu sớm trực tiếp. Việc kiểm đếm các lá phiếu gửi vắng mặt bằng thư gửi bưu điện mất nhiều thời gian hơn bình thường. Đã thế việc kiểm đếm lại chỉ được bắt đầu khi các điểm bỏ phiếu mở cửa đầu ngày bầu cử chính thức 3-11. Vì thế kết quả sẽ thay đổi tùy vào lượng phiếu được kiểm đếm theo thời gian. Tổng cộng Wisconsin có gần 3,2 triệu lá phiếu được bầu (phiếu gửi qua bưu điện + phiếu bỏ sớm trực tiếp + phiếu bỏ trong ngày 3-11).
Có thể nhìn thấy rõ sự chậm trễ diễn ra tại hạt Milwaukee. Đến 4 giờ sáng 4-11 (giờ Mỹ) các nhân viên bầu cử ở đây mới hoàn tất việc kiểm đếm phiếu. Từ đầu đêm bầu cử khi kết quả bắt đầu xuất hiện thì ông Trump dẫn trước ở Wisconsin, nhưng sau khi số liệu từ hạt Milwaukee được nhập vào thì ông Biden vượt lên dẫn trước ông Trump gần 8.000 phiếu ủng hộ. Có thể nói con số 169.000 lá phiếu từ hạt Milwaukee và phiếu từ một số TP khác trong bang Wisconsin đã mang lại thế vượt lên dẫn trước cho ông Biden.
Kiểm phiếu ở bang Wisconsin ngày 4-11. Ảnh: GETTY IMAGES
Chẳng thế mà ông Ben Winkler - Chủ tịch đảng Dân chủ ở bang Wisconsin đã tự tin viết trên Twitter: “Khi mọi lá phiếu được kiểm, chúng tôi tự tin ông Joe Biden sẽ thắng ở Wisconsin”. Và cuối cùng đúng là ông Biden đã thắng, dù ban đầu đó là bang đỏ.
Sau “cú choáng” Wisconsin thì người theo dõi kết quả bầu cử liên tục chóng mặt với chuyển biến quá bất ngờ của cục diện bầu cử. Số phiếu được kiểm càng nhiều thì tỉ lệ ủng hộ ông Biden càng tăng. Đến thời điểm tầm 7 giờ sáng 4-11 (giờ Mỹ) thì ông Biden vượt mặt ông Trump gần 2,3 triệu phiếu phổ thông và bất ngờ chiếm ưu thế ở nhiều bang chiến địa.
Từ thời điểm này trở đi thì ông Biden tăng tốc ở đồng loạt các bang chiến địa quan trọng: Michigan, Pennsylvania. Đến khoảng 10 giờ hơn thì ông Biden vượt mặt ông Trump ở Michigan, và tới thời điểm này thì xem như ông Biden đã thắng ở bang này.
Số phiếu phổ thông bầu cho ông Biden không ngừng tăng lên. Đến thời điểm này ngoài dẫn trước về số phiếu đại cử tri (254/214) ông Biden còn vượt ông Trump hơn 4,5 triệu phiếu phổ thông.
Đe dọa với ông Trump chưa dừng ở đó. Hiện thế dẫn trước của ông ở 3 bang chiến địa còn lại (Pennsylvania, North Carolina, Georgia) ngày càng mong manh khi lượng phiếu được kiểm ngày thêm nhiều, mà tỉ lệ ủng hộ ông Biden ở các lá phiếu này lại cao hơn.
Gọi tên nguyên nhân
Vậy vấn đề nằm ở đâu? Điều gì đã gây khó cho ông Trump trong cuộc bầu cử này? Đó chính là các lá phiếu bỏ vắng mặt bằng thư gửi bưu điện. Khác mọi lần bầu cử khác, năm nay lượng phiếu bỏ qua bưu điện tăng áp đảo, việc kết quả có chậm cũng vì nguyên nhân này, vì số phiếu này cần nhiều thời gian kiểm đếm hơn phiếu bỏ trực tiếp.
Trước hết cần làm rõ vì sao cử tri không đi bỏ trực tiếp mà gửi qua bưu điện, bộ phận cử tri chọn hình thức này là ai? Lý do chính khiến cử tri chọn gửi phiếu qua bưu điện là để phòng tránh đại dịch COVID-19, và họ là cử tri của đảng Dân chủ. Từ nhiều tháng nay và cho đến sát giờ bỏ phiếu cuối cùng bên ông Biden luôn nhắc đi nhắc lại vận động cử tri đi bỏ phiếu, đặc biệt ưu tiên bỏ phiếu qua bưu điện để tránh COVID-19. Trong khi phía ông Trump không ủng hộ chủ trương này, nhất nhất chỉ kêu gọi cử tri của mình đi bỏ phiếu trực tiếp.
Các lá phiếu bỏ qua bưu điện cần nhiều thời gian hơn để kiểm đếm, và đến thời điểm này có thể nói trong lượng phiếu chưa được kiểm đa phần là số phiếu bỏ qua bưu điện, và rõ hơn nữa đa phần là phiếu của cử tri Dân chủ. Điều này giải thích tại sao ông Trump có ưu thế từ ban đầu nhưng ông Biden đã dần thắng thế về sau.
Như vậy, về sâu xa, có thể hiểu điều đã làm khó cho ông Trump trong kỳ bầu cử này chính là đại dịch COVID-19. Nếu không có đại dịch thì cuộc bầu cử này với ông Trump khả năng lớn cũng sẽ suôn sẻ như năm 2016 thậm chí thuận lợi hơn vì những gì ông làm được cho nước Mỹ thời gian trước đại dịch rất được ghi nhận.
Thời điểm này vẫn chưa biết kết quả chung cuộc thế nào, nhưng rõ ràng ông Trump đang ở vào tình thế bất lợi lớn. Và có một câu hỏi, nếu ông Trump quyết liệt, mạnh tay với COVID-19 chứ không có nhiều động thái, phát ngôn gây tranh cãi như thời gian vừa qua, thì liệu ông không phải gặp khó lúc này?
| Điểm lại một số phát ngôn của ông Biden thời gian qua mới thấy ông tự tin và có cái nhìn xa thế nào về cuộc bầu cử này. Nhiều tháng trước bầu cử, trong khi ông Trump liên tục chỉ trích hình thức bỏ phiếu bằng thư gửi bưu điện, nói sẽ có gian lận, đe dọa không công nhận kết quả, thì ông Biden vẫn kiên trì kêu gọi cử tri cứ đi bỏ phiếu “còn kết quả thế nào tôi cũng chấp nhận”. Có lẽ ông biết bản thân cử tri một khi chọn bỏ phiếu qua bưu điện là họ sợ nhiễm COVID-19, mà với bộ phận cử tri lo lắng về COVID-19 thì ông Trump là một sự bất mãn. Đến khuya 3-11, thời điểm các kết quả sơ bộ vẫn đang chiều hướng có lợi cho ông Trump ông Biden vẫn lạc quan rằng “kết quả có thể có muộn một chút, nhưng chúng tôi tin rằng chúng tôi đang trên đường đến chiến thắng cuộc bầu cử năm nay". Ông Biden tự tin: “Mọi thứ rất ổn ở bang Wisconsin và Michigan. Sẽ mất khá nhiều thời gian để kiểm phiếu và chúng tôi sẽ giành chiến thắng Pennsylvania!. Hiện chúng tôi đang rất hài lòng. Tôi ở đây tối nay để nói với bạn rằng chúng tôi tin rằng chúng ta đang đi đúng hướng để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này”. Trong khi đó rạng sáng 4-11 (giờ Mỹ) ông Trump lên tiếng cáo buộc phe Dân chủ “đánh cắp cuộc bầu cử”, gian lận bầu cử. Ông Trump yêu cầu ngừng ngay việc nhận các lá phiếu được gửi đến sau giờ các điểm bỏ phiếu đóng cửa, đe dọa sẽ tìm tới tòa án để ngăn chặn việc công nhận các lá phiếu này. Có lẽ ông biết các lá phiếu này là bỏ cho ông Biden. |
