Nỗ lực giành quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ của Đảng Dân chủ đang gặp nhiều thách thức theo sau kết quả cuộc bầu cử ngày 3-11. Có 35/100 thượng nghị sĩ được bầu lại và theo trang Politico, số ghế của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ tại Thượng viện ngang nhau (cùng 47 ghế) trong lúc vẫn còn 6 ghế chưa rõ chủ.

Theo thống kê, Đảng Dân chủ đã giành được 2 ghế từ Đảng Cộng hòa tại các bang Colorado và Arizona nhưng lại bị mất 1 ghế ở bang Alabama. Đáng chú ý, 2 thượng nghị sĩ hàng đầu của Đảng Cộng hòa - Mitch McConnell (thủ lĩnh phe đa số tại Thượng viện) và Lindsey Graham (chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện) - đều đánh bại các đối thủ đảng Dân chủ.

Để nắm thế đa số, Đảng Dân chủ cần có thêm 3 ghế tại Thượng viện trong trường hợp ông Joe Biden đắc cử. Khi đó, cả 2 đảng đều có 50 ghế và thế bế tắc sẽ bị phá nhờ bà Kamala Harris trong vai trò phó tổng thống. Vẫn còn quá sớm để biết kịch bản như thế có thành hiện thực hay không bởi có thể mất vài ngày hoặc nhiều tháng (trong một số trường hợp) mới biết được kết quả cuối cùng và đầy đủ của cuộc bầu cử Thượng viện. Ngay cả ông McConnell cũng tỏ ra thận trọng khi thừa nhận vẫn chưa rõ đảng nào sẽ kiểm soát Thượng viện.

Bà Nancy Pelosi tại một cuộc họp báo tại thủ đô Washington - Mỹ hôm 3-11. Ảnh: Reuters

Một trong hai cuộc đua vào Thượng viện ở bang Georgia được dự báo sẽ tiếp diễn vào ngày 5-1-2021 giữa hai ứng viên Kelly Loeffler của Đảng Cộng hòa và Raphael Warnock của Đảng Dân chủ. Trong khi đó, kết quả cuối cùng của một cuộc đua tương tự giữa 4 ứng viên (2 ứng viên Đảng Cộng hòa, Đảng Dân chủ và 2 ứng viên độc lập) ở bang Maine có thể bị hoãn đến 10 ngày hoặc 2 tuần nếu không ứng viên nào đạt đa số phiếu.

Cuộc đua vào Thượng viện năm nay bị phủ bóng bởi cách thức xử lý dịch Covid-19 của chính quyền Tổng thống Donald Trump và tác động của dịch bệnh đối với nền kinh tế. Theo thăm dò của AP, cử tri xem đại dịch Covid-19 và kinh tế là những mối bận tâm hàng đầu. Một kết quả thất vọng sẽ buộc Đảng Dân chủ xem lại chiến lược và hướng tiếp cận thời gian tới. Trong cuộc bầu cử qua, đảng này nỗ lực thu hút cử tri bằng một số cam kết, trong đó có kế hoạch ứng phó cuộc khủng hoảng Covid-19.

Việc nắm thế đa số tại Thượng viện đóng vai trò quan trọng đối với người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Thượng viện là nơi thông qua đề cử nhân sự của tổng thống, trong đó có nội các, đồng thời có thể thúc đẩy hoặc cản trở chương trình nghị sự của Nhà Trắng.

So với Thượng viện, tình cảnh của Đảng Dân chủ tại Hạ viện tươi sáng hơn sau khi toàn bộ 435 thành viên cơ quan này được bầu lại trong cuộc bầu cử Mỹ lần này. Kết quả cuối cùng vẫn chưa có nhưng chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi vẫn tự tin tuyên bố Đảng Dân chủ tiếp tục nắm đa số ghế tại Hạ viện thêm 2 năm nữa để có thể bảo vệ Đạo luật Chăm sóc sức khỏe vừa túi tiền (còn gọi là Obamacare) và đối phó dịch Covid-19.

Dù vậy, theo AP, số ghế của Đảng Dân chủ có thể không còn nhiều như con số 232 trước bầu cử. Đảng này đã mất ít nhất 6 ghế về tay Đảng Cộng hòa nhưng lại chưa giành thêm ghế nào từ đối thủ. Có thể xem đây là thành tích đáng thất vọng bởi Đảng Dân chủ từng hy vọng gia tăng thế đa số tại Hạ viện sau cuộc bầu cử. Ở chiều ngược lại, không ít người của Đảng Cộng hòa đánh giá đảng này đã có màn trình diễn tốt hơn mong đợi trong cuộc đua ở Hạ viện.