Tác phẩm Cá nằm như một sự xoa dịu cho nỗi đau, cái chết của thiên nhiên - Ảnh: MAI THỤY

Trung Nghĩa đã đan nên một tấm phên giậu và bọc người xem trong không khí mát rượi của mây cám, nứa.

Trở về quê sau nhiều năm xa cách, tiếng rì rào của bờ tre đã dang tay đón anh. Nghệ sĩ Trung Nghĩa như gã nông dân tựa đầu vào gốc tre, nhoài người trên thảm cỏ, say sưa giấc ngủ trưa và sợ khi thức dậy thấy mình nằm trên mặt bêtông thô ráp.

Nỗi lo này là có thật. Anh làm việc cùng bốn người thợ thủ công ở miền quê Nông Sơn (Quảng Nam) với độ tuổi trẻ nhất cũng đã ngoài 80 và một người trong số họ vừa mới qua đời vì tuổi già. Họ như tiếng xào xạc còn sót lại của một thời quá vãng.

Nát giỏ còn bờ tre không dừng lại ở câu chuyện gợi nhớ về một miền quê thanh bình. Nguyễn Trung Nghĩa đã đi xa hơn, dùng chính mây tre để nói về mây tre, chính thiên nhiên để bảo vệ thiên nhiên.

Tác giả tái hiện những con cá nằm trên thớt chờ chết ở một phiên chợ nhưng được hoa cỏ bao bọc và óng lên bởi dầu rái. Trung Nghĩa muốn dùng những gì đẹp nhất của đất mẹ để xoa dịu phần nào cái chết của thiên nhiên.

Anh đan thuyền bằng mây - một chiếc thuyền chẳng ra khơi được, lại dựng một trảng cỏ bằng cật tre - trảng cỏ không nằm lên được. Anh rút cạn tính chức năng trong tác phẩm, buộc người xem phải có góc nhìn khác về tre nứa.

Họa sĩ Trung Nghĩa bên tác phẩm Con ốc quăn queo - Ảnh: MAI THỤY

Ngắm Đá cục của Trung Nghĩa, công chúng dễ nhớ đến tác phẩm Lavitated Mass của Michael Heizer nhưng Heizer gợi ý một cảm hứng trừu tượng về khối lượng và thực tại, còn Trung Nghĩa lại nhắc đến những tảng đá lăn từ trên núi xuống sau cơn mưa bão. Kể cả khi còn người nhìn chúng như thảm họa lơ lửng, tảng đá vẫn là một phần gắn với đời sống của họ.

Nát giỏ bờ tre còn gì? là một thông điệp bỏ lửng của Trung Nghĩa. Anh không dám hoặc không muốn trả lời khi xung quanh là những tòa nhà chọc trời mang biểu tượng khóm tre được lấp lên trên những cây tre thật.

Trước đây, Trung Nghĩa được biết đến qua những bức tranh vẽ động vật hoang dã bằng thuốc súng, khói. Nhưng Nát giỏ còn bờ tre là một bước dấn mạnh mẽ hơn của Trung Nghĩa vào đề tài thiên nhiên. Truyền thống sống cộng sinh với tự nhiên đang bị đe dọa, thay bằng lối độc canh tàn bạo, phá hủy đất đai và nguồn nước.

Cho nên, tất yếu phải vậy, những rặng tre Trung Nghĩa đặt vào giữa căn phòng triển lãm từ một thứ bình thường trở nên thiêng liêng đến đau lòng.

Tại triển lãm, doanh thu từ việc bán ấn phẩm Art Republik Vietnam #1 cùng tập sách nghệ thuật Nát giỏ còn bờ tre sẽ được trích để tái xây dựng nhà vệ sinh trong trường học và mua sách vở cho trẻ em ở vùng sâu vùng xa tỉnh Quảng Nam. Đây là hoạt động thiện nguyện được nghệ sĩ Trung Nghĩa triển khai từ nhiều năm nay.

Triển lãm diễn ra từ ngày 7 đến 14-11 tại Gallery Hải An (2B Nguyễn Thị Minh Khai, Q.1, TP.HCM).

Triễn lãm "Họ vẽ họ": Nhiều cảm xúc đan xen

TT - Triễn lãm tranh mang tên “Họ vẽ họ” khai mạc vào chiều 1-10-2010 tại Craig Tomasto Gallery (27I, Trần Nhật Duật, Quận I) đã mang lại nhiều cảm xúc.