Nước Mỹ dưới thời ông Joe Biden vẫn cứng rắn với Trung Quốc?
Chánh Tài
(TBKTSG Online) - Ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden, người vừa được truyền thông Mỹ xác nhận đắc cử tổng thống Mỹ, đã cam kết hợp tác chặt chẽ hơn với các đồng minh của Mỹ để đối đầu với Trung Quốc về thương mại. Giới phân tích cho rằng một khi ngồi vào Nhà Trắng, ông Biden sẽ chưa sớm rút lại các đòn thuế mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp vào hàng hóa Trung Quốc.
 |
| Ông Joe Biden, bà Kamala Harris tuyên bố thắng cử trước người ủng hộ. Ảnh: New York Times |
Chính sách thương mại sẽ không khác với ông Trump
Trong cuộc vận động tái đắc cử, Tổng thống Donald Trump nhiều lần cảnh báo rằng một chiến thắng dành cho ông Joe Biden sẽ là thắng lợi cho Trung Quốc và Bắc Kinh sẽ sở hữu ‘nước Mỹ’.
| Các cựu quan chức thương mại dưới thời Tổng thống Barack Obama và Donald Trump nói rằng để rút lại các biện pháp áp thuế nhằm vào hàng hóa Trung Quốc, ông Biden có thể đòi hỏi Trung Quốc phải chấp nhận các nhượng bộ cơ bản giống như những gì ông Trump đã yêu cầu, bao gồm hạn chế chương trình trợ cấp khổng lồ cho các công ty nhà nước, chấm dứt chính sách cưỡng ép các công ty chuyển giao công nghệ cho các đối tác Trung Quốc và mở cửa các thị trường dịch vụ số hóa cho các công ty công nghệ Mỹ, những nhà tài trợ lớn cho ông Biden trong cuộc vận động tranh cử |
Dù vậy, có rất ít cơ sở để cho rằng Bắc Kinh nhận thấy ông Biden sẽ là sự thay thế ‘mềm hơn’ so với ông Trump, người đã quyết liệt đối đấu với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong năm cuối của nhiệm kỳ. Ngay cả trước lúc ông Trump lên cầm quyền, chính quyền Tổng thống Barack Obama và Phó Tổng thống Joe Biden đã chuyển sang lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc.
“Tôi đã nghe mọi người nói rằng nếu nhắm mắt lại, bạn có lẽ không chỉ ra được sự khác biệt trong chương trình nghị sự thương mại của ông Joe Biden và Tổng thống đương nhiệm Donald Trump. Nghị trình của ông Biden sẽ không giúp nhanh chóng gỡ bỏ một số đòn thuế (nhằm vào Trung Quốc)”, Nasim Fussell, cựu cố vấn thương mại ở Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ, nói sau khi truyền thông Mỹ loan tin ông Biden đắc cử tổng thống Mỹ nhờ số phiếu đại cử tri vượt mức thiểu 270 phiếu để đắc cử.
Ông Biden đắc cử với sự ủng hộ của các nghiệp đoàn kinh doanh và những người cấp tiến, vốn nghi ngờ những hiệp định tự do thương mại trong quá khứ giữa Mỹ với các đối tác. Vì vậy, ông sẽ đối mặt với áp lực duy trì các biện pháp bảo hộ những ngành công nghiệp dễ bị tổn thương trước sự cạnh tranh của nước ngoài như thép và nhôm.
Tuy nhiên, ông Wendy Cutler, cựu chuyên gia đàm phán của Văn Phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR), cho rằng nước Mỹ dưới thời kỳ cầm quyền của ông Biden sẽ dễ đoán hơn về vấn đề thương mại so với ông Trump, người liên tục thay đổi lập trường và đe dọa áp thuế với các đối tác, đặc biệt là Trung Quốc chỉ bằng những dòng tweet vào nữa đêm.
Giới học giả Trung Quốc không kỳ vọng Mỹ thay đổi lập trường
Viết trên tờ Nikkei Asian Review hôm 8-11, Giáo sư Huang Jing, Viện trưởng Viện Nghiên cứu khu vực và quốc tế thuộc Đại học Văn hóa và ngôn ngữ Bắc Kinh, cho rằng dù ông Joe Biden đắc cử tổng thống Mỹ, điều này hầu như không thay đổi sự đồng thuận đã được thiết lập của lưỡng đảng (Cộng hòa và Dân chủ) ở Mỹ cho rằng Trung Quốc là một đối thủ cạnh tranh chiến lược, thậm chí là kẻ thù của Mỹ.
Huang Jing lo ngại sức ép nhằm vào Trung Quốc từ chính quyền Mỹ dưới thời cầm quyền của ông Biden có thể dai dẳng và toàn diện hơn vì ông Biden sẽ kết hợp sự đoàn kết với sự kiên định trong quá trình hoạch định chính sách đồng thời phối hợp với các đồng minh của Mỹ trong cách tiếp cận đối với Trung Quốc.
Nhưng ông cho rằng điều này không có nghĩa là mối quan hệ giữa hai cường quốc sẽ rơi tự do. Trái lại, ông Biden sẽ cung cấp cho Bắc Kinh cơ hội giá trị để ổn định mối quan hệ song phương nhờ triển vọng hợp tác trong các vấn đề mang tính toàn cầu.
Ông Biden có thể tiến hành một số thay đổi cơ bản trong một số lĩnh vực chính sách quan trọng như biến đổi khí hậu, không phổ biến vũ khí hạt nhân, kiểm soát đại dịch Covid-19, thương mại quốc tế và ổn định tài chính toàn cầu.
Chính quyền Mỹ dưới thời ông Biden có thể tái tiếp xúc các nền kinh tế khác như châu Âu và Nhật Bản để đàm phán một khung đầu tư và thương mại mới. Ở những lĩnh vực này, Trung Quốc có thể tìm thấy những điểm chung quan trọng với Mỹ.
Trao đổi với tờ Thời Báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) hôm 8-11, Giáo sư Jin Canrong, Hiệu phó Trường Nghiên cứu
Giới học giả Trung Quốc nhìn chung cho rằng việc thay đổi lãnh đạo ở Mỹ sẽ không giúp thay đổi xu hướng chính sách tổng thể của Washington đối với Trung Quốc. Họ cho rằng dù ai ngồi vào Nhà Trắng, Mỹ cũng sẽ duy trì cách tiếp cận hiện tại đối với Trung Quốc. |
quốc tế ở Đại học Nhân dân Trung Quốc, nói rằng ông Biden sẽ mở ra ‘một thời kỳ đệm’ cho mối quan hệ đang xấu đi giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông nói: “Ông Biden sẽ ôn hòa hơn và cẩn thận hơn trong việc xử lý các vấn đề quốc tế”.
Giáo sư Jin Canrong nói: “Chúng ta không nên kỳ vọng quá nhiều vào ông Biden vì xu hướng kìm hãm và đối đấu với Trung Quốc đã là một sự đồng thuận chiến lược giữa hai đảng lớn của Mỹ”. Ông cho rằng ông Biden có thể sử dụng các biện pháp chính sách khác đối với Trung Quốc nhưng xu hướng đối đầu không thay đổi.
Giáo sư Xin Qiang, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ ở Đại học Phục Đán (Trung Quốc), nhận định mối quan hệ Mỹ-Trung đã bước vào vòng lẩn quẩn, gây tổn hại niềm tin chiến lược lẫn nhau, khiến hai bên dừng các cuộc liên lạc cấp cao.
Tuy nhiên, ông kỳ vọng Mỹ và Trung Quốc sẽ nối lại các hợp tác mang tính thực dụng về chống đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu. Ông cho rằng dù một số cơ chế liên lạc và đối thoại giữa hai nước có thể phục hồi nhưng sẽmất nhiều thời gian để tái lập niềm tin chiến lược lẫn nhau.
Tương lai các đòn thuế trừng phạt Trung Quốc sẽ ra sao?
Trong một báo cáo hồi tháng trước, các nhà phân tích ở Ngân hàng Lombard Odier (Thụy Sĩ) nhận định rằng nếu ông Biden đắc cử tổng thống, điều này có thể giúp giảm một số bất ổn thương mại. Họ cho rằng nước Mỹ dười thời lãnh đạo của ông Biden có thể có cách tiếp cận hợp lý hơn đối với thương mại song phương với Trung Quốc dù độ ngũ cố vấn của Biden có thể cũng cứng rắn với Trung Quốc không thua kém đội ngũ cố vấn của ông Trump.
Nhưng họ nhận định nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden sẽ không báo hiệu sự suy giảm nhanh các đòn thuế nhằm vào hàng hóa Trung Quốc. Giáo sư Xin Qiang dự báo Mỹ và Trung Quốc có thể thẩm định lại giai đoạn một của thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung.
Ông không loại trừ khả năng sẽ có một số điều chỉnh trước tình hình đang thay đổi và hai bên bên có thể tiếp tục đàm phán dựa trên nền tảng của thỏa thuận giai đoạn một. Ông nói: “Theo nhìn nhận của Mỹ, các đòn thuế mà ông Trump áp lên hàng hóa Trung Quốc thực sự là một quân bài mặc cả tốt để ông Biden tiếp tục đàm phán và ông có thể không chủ động hủy bỏ chúng”.
Hồi tháng 10, Reuters dẫn lời các cố vấn cấp cao của ông Biden cho biết nếu đắc cử tổng thống, ông Biden sẽ ngay lập tức tham vấn với các đồng minh chủ chốt của Mỹ trước khi quyết định tương lai của các đòn thuế nhằm vào Trung Quốc để tìm kiếm sức mạnh tập thể chống lại Bắc Kinh trên mặt trận thương mại.
Họ cho biết ông Biden sẽ không lặp lại ‘sai lầm’ của ông Trump khi ông áp thuế vào hàng hóa của Canada và các nước châu Âu, khiến đối tác quan trọng này trở nên xa lánh và không sẵn sàng tác với Mỹ trong các vấn đề khác.
Trước khi tin ông Biden đắc cử được loan báo, cựu chuyên gia đàm phán thương mại của Nhà Trắng, Clete Willems nhận định dù ai lên làm tổng thống Mỹ, mối quan hệ Mỹ-Trung Quốc sẽ chẳng khác nhiều so với hiện nay. Ông nói: “sự thật của vấn đề là duy trì sự cứng rắn với Trung Quốc là cách để đoàn kết chúng ta trong một quốc gia đang chia rẽ. Chúng ta bị chia rẽ về quan điểm chính trị nhưng chúng ta không chia rẽ về vấn đề Trung Quốc”. Ông nói nếu đắc cử tổng thống, ông Biden sẽ bị kìm hãm bởi môi trường chính trị ủng hộ chống Trung Quốc hiện nay ở Mỹ, vì vậy, ông không thể quay trở lại một số lập trường tương đối yếu của mình đối với Trung Quốc trong thời gian trước đây. Clete Willems ghi nhận thỏa thuận thương mại giai đoạn một Mỹ-Trung đã buộc Trung Quốc phải củng cố kế hoạch bảo vệ bản quyền sở hữu trí tuệ và tăng mua hàng hóa nông nghiệp, công nghiệp và năng lượng trong hai năm. Willems cho rằng đó là di sản đáng tôn trọng của Tổng thống Trump và ông hy vọng rằng ông Biden sẽ tiếp tục ‘cầm ngọn đuốc’ từ ông Trump để giải quyết một số vấn đề lớn còn tồn đọng với Trung Quốc. |
Theo Reuters, CNBC, Nikkei Asian Review
Xem thêm: lmth.couq-gnurt-iov-nar-gnuc-nav-nedib-eoj-gno-ioht-ioud-ym-coun/504013/nv.semitnogiaseht.www