Sáng 12-11, Quốc hội (QH) dành một phần thời gian để tiếp tục thảo luận về Dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM. Tất cả các ý kiến phát biểu đều đồng tình với dự thảo và nêu ra một số phương hướng, nhiệm vụ mới cho TP, nhất là nhiệm vụ bảo đảm quyền dân chủ của dân và liên kết vùng.
Từ Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM, ĐB Phạm Trọng Nhân cho rằng Quốc hội cần phải chủ động hơn nữa trong công tác lập pháp để kiến tạo những cơ chế, chính sách cho phát triển. ẢNH: QH
Mở đầu bài phát biểu của mình, đại biểu (ĐB) Phạm Trọng Nhân (Bình Dương), cho hay: “Đi tìm mảnh ghép thể chế phù hợp với quy mô, tầm vóc và thể trạng TP.HCM là nỗ lực không ngừng nghỉ của lãnh đạo TP qua các thời kỳ. Câu chuyện TP không xin kinh phí mà chỉ xin cơ chế cho điều hành, phát triển vốn không mới nhưng rất đáng để chúng ta suy ngẫm”.
Theo ĐB Nhân, dù không nên hiểu đề xuất của TP là xin cho nhưng thử hỏi vì sao việc xin cơ chế lại đến từ thành phố mà không xuất phát từ yêu cầu cải cách, với trách nhiệm của mình, lẽ ra Quốc hội phải chủ động thực hiện?
Ông phân tích: Ở góc độ lập pháp, Nghị quyết khi triển khai được cho là góp phần giảm ùn tắc thể chế, khơi thông nguồn lực, tăng công suất cho đầu tàu kinh tế.
Ở góc độ nhân văn, dự thảo nghị quyết như chuyển tải thông điệp về lẽ sống mà TP đã tìm kiếm và lựa chọn từ trong khát vọng, trách nhiệm và nghĩa tình của mình về một mô hình chính quyền mà ở đó, mỗi tầng nấc được dỡ bỏ là thêm những bổn phận với nhân dân, trách nhiệm với sự phát triển, và dĩ nhiên là không chỉ dành riêng cho TP.
Một cách ví von, ĐB Nhân cho rằng: Thật khó để hình dung với một siêu đô thị sôi động bậc nhất cả nước nhưng mô hình chính quyền lại được khoác chiếc áo đồng hạng như một chính quyền nông thôn. Trong khi đó, hàng chục năm nay, TP đang có nhu cầu đổi mới để “gánh vác vai trò là động lực, là đầu tàu quan trọng của cả nước”.
Tán thành việc thực hiện chính quyền đô thị tại TP.HCM mà không cần thí điểm, ĐB Nhân cho rằng, nếu thí điểm thì “chúng ta đã và đang quá lãng phí cơ hội vàng để khai phóng kịp thời các nguồn lực cho quốc gia phát triển”.
Về quyền làm chủ, quyền giám sát của người dân, ĐB Nhân cho rằng đặt trong tương quan với tiến trình xây dựng Chính phủ điện tử, chuyển đổi số, đô thị thông minh… thì không riêng gì TP, xu thế phát triển mạnh mẽ và không thể đảo ngược của khoa học, công nghệ sẽ ngày càng lan toả đến nhiều địa phương khác, tạo điều kiện và củng cố quyền làm chủ của Nhân dân.
“Trong lộ trình xây dựng đô thị thông minh, đây chắc chắn là một nội dung trọng yếu gắn liền với việc xây dựng chính quyền đô thị mà TP đang triển khai. Điều quan trọng là mức độ thông minh và thân thiện của hệ thống phải đúng như kỳ vọng để hướng đến tinh giản, tinh gọn biên chế, bộ máy nhưng vẫn đảm bảo và đảm bảo tốt hơn nữa trong hiệu quả hoạt động và quản lý” - ĐB Nhân nêu.
ĐB Nhân cũng kiến nghị cần làm rõ thêm căn cứ pháp lý về quy định HĐND TP.HCM thực hiện quyền lấy phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch UBND quận vì chức vụ này không do HĐND bầu mà do Chủ tịch UBND TP bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển và biệt phái.
ĐB Nhân đề nghị tăng cường giám sát và dùng kết quả giám sát của các cơ quan, tổ chức, các đại biểu dân cử kể cả ĐBQH làm căn cứ đề đề nghị Chủ tịch UBND TP xem xét trách nhiệm của Chủ tịch UBND quận thay cho quy định quyền lấy phiếu tín nhiệm của HĐND TP nhằm tránh gây những tranh cãi không cần thiết.
Theo ĐB Nhân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương không chỉ trao cho TP một cơ hội mà còn trao cho thành phố một lẽ sống mà nhiều thế hệ lãnh đạo nơi đây mong đợi.
“Với tất cả niềm tin của QH dành cho đầu tàu kinh tế, tôi tin Đảng bộ, chính quyền và nhân dân nơi đây sẽ không phụ sự kỳ vọng của QH và người dân ở các vùng miền còn lại về một chặng đường mới khi thành phố quyết tâm không “chọn việc nhẹ nhàng” để hướng tới khát vọng lớn lao của một thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình” - ĐB Nhân phát biểu.
Cuối cùng, ĐB Nhân nhận định: “Chúng ta nói quá nhiều về những điều to tát, luôn trăn trở đi tìm nguồn lực cho tăng trưởng, lo xây tổ để đón đại bàng… nhưng qua câu chuyện TP xin cơ chế cũng nói lên một điều rằng tư duy, ý chí về phát triển thì không thiếu nhưng hành động lại cho thấy chúng ta chưa sẵn sàng cởi trói cho nguồn lực để hiện thực hoá tư duy và ý chí đó”.
Nhắc tới phát biểu của Thủ tướng hôm chất vấn, ĐB Nhân đặt vấn đề phải chăng thách thức lớn nhất không phải thoát bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất không phải tụt hậu về kinh tế mà thách thức lớn nhất là thiếu ý chí vươn lên và nguy cơ lớn nhất chính là thiếu quyết tâm hành động.
“Đừng để thế hệ mai sau phải ngồi lại để phán xét và trách cứ tiền nhân về những gì mà chúng ta đi qua ngày hôm nay” - ĐB Nhân kết thúc phát biểu.
