Ngoài những loại hoa cho thu hoạch quanh năm, diện tích hoa cắt cành phục vụ thị tường Tết Tân Hợi đã được các nhà vườn xuống giống toàn bộ. Tại các làng hoa như Thái Phiên, Vạn Thành..., cơ cấu chủng loại hoa năm nay có sự thay đổi lớn, những loại hoa có giá bình dân được canh tác số lượng lớn do lo ngại Covid-19 đã làm ảnh hưởng công việc, thu nhập của đa số người dân. Thêm vào đó, cuối năm, nhiều tỉnh miền Trung phải hứng chịu liên tục các đợt mưa bão nên sức mua dự đoán giảm và tâm lý tiết kiệm chi tiêu sẽ phổ biến trong xã hội.

Đối với người trồng hoa Đà Lạt, Tết luôn được coi là vụ chính yếu trong năm. Những năm gần đây, thị trường hoa Tết có phần phập phù vì hoa Đà Lạt phải cạnh tranh với nguồn hoa đến từ các thị trường khác trong nước cũng như nhập khẩu. Tuy nhiên, do cơ cấu chủng loại đa dạng nên người sản xuất có thể thắng lớn ở một vài loại hoa và bù đắp cho những loại bị thất bại về giá.

Làng hoa Vạn Thành, ngoài nổi tiếng về hoa hồng còn được biết đến như vùng chuyên canh hoa Lily vào mùa tết ở Đà Lạt. Nhưng diện tích hoa lily tại làng hoa này năm nay giảm tới 70%. Nguyên nhân lo ngại người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu, dòng hoa cao cấp này sẽ khó tiêu thụ. Ông Nguyễn Đức Học, Chủ tịch Hội nông dân Phường 5 (nơi có làng hoa Vạn Thành), cho biết toàn làng mùa tết năm nay chỉ canh tác 3 ha hoa lily, giảm 70% so với những năm trước, nhà vườn chủ động chuyển qua trồng những loại có giá bình dân hơn như cúc, đồng tiền, salem... Hoa Lily chỉ được dăm bảy nhà vườn canh tác với tâm lý " được ăn cả, ngã về không’’.

Nhà nông tên Vỹ ở Làng hoa Vạn Thành cho biết, thấy mọi người không dám trồng hoa Lily nên ông đánh liều bỏ ra 2 tỷ đồng để nhập 150.000-180.000 củ giống về trồng trên 2 hecta. "Nếu thị trường suôn sẻ, tôi sẽ thắng lớn", ông Vỹ nói nhưng thừa nhận đang rất thấp thỏm.

Tương tự tại Làng hoa Thái Phiên, diện tích hoa Lily cũng giảm trên 50%. Hội nông dân ở đây cho biết, năm nay chỉ có 80 hộ trồng hoa Lily với diện tích khoảng 10 hecta, nếu chia đều cho từng hộ thì diện tích này là rất nhỏ và hoa Lily chỉ chiếm chưa tới 10% diện tích hoa tết năm nay.

Theo các nhà vườn, hoa Lily đầu tư cần nhiều vốn nên nếu không suôn sẻ sẽ thất bại nặng về. Một củ giống hoa Lily nhập khẩu về có giá từ 12.000-15000, chi phí chăm sóc cũng cao hơn những loại hoa khác, mùa tết thì chi phí sẽ cao thêm 30% do nhân công thu hoạch tăng gấp đôi gấp ba ngày thường và chi phí vận chuyển cũng cao hơn.

Diện tích hoa phục vụ thị trường tết năm nay ở Đà Lạt không giảm nhưng chủng loại có sự thay đổi lớn. Qua khảo sát, nhà vườn Đà Lạt năm nay chủ yếu trồng hoa Cúc. Một nhà vườn tên Đán cho biết, miền Trung được coi là vựa hoa Cúc của cả nước, vào vụ hoa tết nông dân ở các tỉnh như Quảng Ngãi, Bình Định, Quảng Nam trồng trong chậu với số lượng lớn cung cấp cho thị trường tại chỗ và các tỉnh.

Năm nay tháng 10 và nửa đầu tháng 11, các tỉnh này liên tục mưa bão, ngập lụt nên hoa Cúc đã hư hại gần hết. Nếu tranh thủ trồng lại sau lũ lụt thì cũng không kịp thời gian. Với người dân miền Trung, ngày tết hầu như gia đình nào cũng có cặp chậu hoa cúc để trưng trong nhà.

Đà Lạt chủ yếu sản xuất hoa cúc cắt cành nên giá thành bó hoa cũng rẻ hơn chậu nên có thể phù hợp với đa số người tiêu dùng trong bối cảnh hình kinh tế gặp nhiều khó khăn như năm nay. Theo ông Đán, nhà vườn Đà Lạt thay đổi chủng loại cơ cấu canh tác hoa cũng là một cách đón đầu thị trường có phần khó đoán.

Hoa tươi không phải mặt hàng tiêu dùng thiết yếu nên nếu những tháng cuối năm Covid-19 bùng phát trở lại, cho dù chỉ ở một vài địa phương, thị trường và tâm lý tiêu dùng của người dân lập tức có sự thay đổi, lưu thông hàng hóa cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Đối với dòng hoa cao cấp như Địa Lan, Hồ điệp, người trồng cũng trong tâm trạng thấp thỏm khó đoán trước. Chủ vườn lan Anh Quỳnh nhận định, dòng lan cao cấp này thì đối tượng người chơi là những người có thu nhập cao hoặc nhu cầu mua biếu tặng hay các cơ quan mua để trang trí công sở nhưng năm nay tình hình kinh tế có phần ảm đạm. "Ngay như hoa Địa lan cắt cành bán vào dịp 20/10 vừa qua giá cũng rẻ hơn năm trước khoảng 30% và nhu cầu cũng không nhiều", vị này nói.

Hoa Đà Lạt được trồng liên tục trong năm, mỗi năm cung cấp trên 3 tỷ cành hoa, nhưng người trồng chủ yếu căn thời điểm thu hoạch vào những ngày lễ tết.Thị trường xuất khẩu chỉ chiếm 10% sản lượng, tập trung ở những doanh nghiệp sản xuất lớn và có vốn nước ngoài. Vời thị trường trong nước, thị trường tiêu thụ hoa Đà Lạt của TP HCM, các tỉnh Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ chiếm trên 70%, thị trường các tỉnh miền Trung chỉ chiếm 13%, tập trung chủ yếu ở một vài đô thị lớn của vùng này, còn lại là các tỉnh phía Bắc.

Quốc Dũng