Sáng 16/11, Quốc hội thông qua Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại Tp.HCM với đa số đại biểu tán thành. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ 1/1/2021 và việc tổ chức chính quyền đô thị tại Tp.HCM thực hiện từ 1/7/2021.

Theo Nghị quyết, chính quyền địa phương ở Tp.HCM gồm Hội đồng nhân dân Tp.HCM và UBND Tp.HCM ở cấp thành phố. Ở cấp quận, chính quyền địa phương gồm UBND quận. Ở cấp phường là UBND phường.

Hội đồng nhân dân Tp.HCM thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, quy định khác của pháp luật có liên quan. Trong đó, hội đồng nhân dân thành phố có quyền quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình. 

Thường trực Hội đồng nhân dân thành phố gồm chủ tịch hội đồng nhân dân, 2 phó chủ tịch hội đồng nhân dân và các ủy viên là trưởng ban. 

UBND Tp.HCM thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Trong đó, UBND thành phố có quyền phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm của UBND quận.

Chủ tịch UBND thành phố có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển, biệt phái, khen thưởng, kỷ luật, đình chỉ công tác chủ tịch, phó Chủ tịch UBND quận; đình chỉ việc thi hành, bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản trái pháp luật của UBND quận.

UBND quận thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị dự toán ngân sách trực thuộc UBND thành phố; phân bổ dự toán ngân sách, điều chỉnh dự toán ngân sách, quyết toán ngân sách của phường trực thuộc. 

Quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ngân sách quận, phường trực thuộc theo quy định của Luật Đầu tư công. Chịu trách nhiệm về hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước từ quận đến cơ sở, bảo đảm tính thống nhất, thông suốt của nền hành chính...

UBND quận có trách nhiệm đề xuất, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh; biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác trên địa bàn.

UBND làm việc theo chế độ thủ trưởng, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ với chủ tịch và không quá 3 phó chủ tịch. Chủ tịch UBND quận có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, luân chuyển, biệt phái, khen thưởng, kỷ luật, đình chỉ công tác chủ tịch UBND, phó chủ tịch UBND phường trực thuộc.

UBND phường thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đơn vị dự toán ngân sách trực thuộc UBND quận hoặc UBND thành phố. Trong đó có trách nhiệm đề xuất chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách nhà nước với UBND quận hoặc UBND thành phố. 

UBND phường cũng đề xuất, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền thực hiện nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, biện pháp bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh, phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác trên địa bàn.

UBND phường làm việc theo chế độ thủ trưởng, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ với chủ tịch và không quá 2 phó chủ tịch. Công chức làm việc tại UBND phường thuộc biên chế công chức của tổ chức cấp trên. 

Chủ tịch UBND phường chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND quận hoặc trước Chủ tịch UBND thành phố thuộc thành phố và trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của phường.

Ngoài ra, Nghị quyết cũng quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND và Chủ tịch UBND thành phố thuộc thành phố. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hiện nay, Đề án đề nghị thành lập thành phố Thủ Đức thuộc Tp.HCM đã được Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Vì vậy, để tạo cơ sở pháp lý cho tổ chức và hoạt động của chính quyền thành phố Thủ Đức sau khi được thành lập thì việc Nghị quyết này quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền thành phố thuộc thành phố là cần thiết.

Trước đó, tháng 11/2019,  Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội. Tháng 6/2020, Quốc hội thông qua Nghị quyết thí điểm mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế cũng như chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. Từ tháng 7/2021, Hà Nội và Đà Nẵng sẽ đồng thời thí điểm thực hiện chính quyền đô thị.