Mặc dù chỉ sở hữu diện tích đất khá khiêm tốn, Hà Lan là một ông lớn trong ngành công nghiệp thực phẩm toàn cầu. Quốc gia này là nhà xuất khẩu nông sản lớn thứ hai thế giới tính theo giá trị USD, bao gồm các nông sản như khoai tây, hành tây, hạt giống rau, chỉ xếp sau nước Mỹ.

Gần đây, Hà Lan không chỉ tập trung vào xuất khẩu nông sản truyền thống mà còn cả vào protein có nguồn gốc thực vật.

Hiện đã có hơn 60 công ty và tổ chức nghiên cứu ở Hà Lan tập trung vào protein có nguồn gốc thực vật, bao gồm các công ty Hà Lan như Vegetarian Butcher đến các thương hiệu của Mỹ như Beyond Meat, công ty đang mở một cơ sở đồng sản xuất và cơ sở sản xuất ở quốc gia châu Âu này trong năm nay.

Upfield, công ty sở hữu công ty pho mát thuần chay Violife cùng với công ty bơ thực vật như I Can't Believe It Not Butter đã thông báo vào mùa hè rằng họ sẽ đầu tư 50 triệu euro (58,1 triệu đô la) cho một Trung tâm Khoa học Thực phẩm tập trung vào tương lai của thức ăn từ thực vật.

Trung tâm này, dự kiến ​​sẽ mở cửa trong năm 2021, sẽ đặt tại thị trấn Wageningen của Hà Lan, nơi có Trung tâm nghiên cứu và Đại học Wageningen (WUR), một gã khổng lồ trong lĩnh vực nghiên cứu nông sản và được xếp hạng là một trong những trường đại học nông nghiệp tốt nhất trên thế giới.

Khuôn viên trường bao gồm các viện nghiên cứu nông nghiệp trước đây của Bộ Nông nghiệp Hà Lan và đây là trường đại học Hà Lan duy nhất, theo trang web của trường, tập trung đặc biệt vào “thực phẩm lành mạnh và môi trường sống”.

Đây cũng là một phần của “Thung lũng thực phẩm”, một khu vực ở Hà Lan, nơi có rất nhiều công ty thực phẩm và trung tâm nghiên cứu đổi mới nông nghiệp đến mức nó được gọi là “Thung lũng Silicon của thực phẩm”.

Những công ty này được sự hậu thuẫn của chính phủ Hà Lan, ít nhất là khi họ thực hiện sứ mệnh thay thế thịt bằng nhiều protein có nguồn gốc từ thực vật hơn.

Vào năm 2018, Hội đồng Môi trường và Cơ sở hạ tầng, một ban cố vấn độc lập cho chính phủ Hà Lan bao gồm các nhà khoa học, giáo sư và nhà môi trường, đã phát hành một báo cáo về cách các mục tiêu khí hậu yêu cầu một chính sách lương thực mới.

Theo Hội đồng, một phần chính của chính sách đó sẽ phải thay thế đạm động vật bằng đạm thực vật. Báo cáo khuyến nghị chính phủ làm việc với toàn bộ chuỗi giá trị thực phẩm — từ nông dân, sản xuất đến bán lẻ — để đảm bảo rằng người Hà Lan ăn ít protein động vật hơn.

Trong tất cả các loại protein trong chế độ ăn uống của người Hà Lan, protein động vật chiếm 60%, theo báo cáo đó và Hội đồng khuyến nghị rằng tỷ lệ này “không quá 40% vào năm 2030”.

Các protein có nguồn gốc thực vật gần đây đã trở nên phổ biến hơn, bán được số lượng kỷ lục tại các cửa hàng tạp hóa, xuất hiện trên thực đơn tại các nhà hàng thức ăn nhanh trên khắp Mỹ và thu về hàng triệu USD đầu tư.

Mặc dù một số công ty và sản phẩm — chẳng hạn như bánh mì kẹp thịt của Beyond Meat và Impossible — đã thống trị lĩnh vực mới đó ở Mỹ, các chuyên gia cho rằng vẫn còn chỗ cho sự đổi mới trong thành phần, mặt hàng, tiếp thị và phân phối.

Theo Martijn Lammers, chuyên gia nông nghiệp và thực phẩm tại Cơ quan Đầu tư Nước ngoài Hà Lan thường tư vấn cho các công ty nước ngoài về hoạt động tại Hà Lan, để đẩy nhanh những bước phát triển đó và áp dụng các lựa chọn thay thế thịt, Mỹ có thể học hỏi một vài điều từ người Hà Lan.

Đầu tiên, người Hà Lan đã xây dựng một hệ sinh thái nghiên cứu và phát triển cho protein từ thực vật, thu hút tất cả các bên liên quan cùng chung mục tiêu thúc đẩy nhiều lựa chọn thay thế thịt hơn.

Lammers nói về Hà Lan và Thung lũng thực phẩm: “Hệ thống hỗ trợ mà nhờ đó hệ sinh thái này phát triển mạnh mẽ là vòng xoắn bốn phương, sự hợp tác của chính phủ, các tổ chức tri thức, các công ty và công chúng nói chung,”.

Trong Thung lũng Thực phẩm, có một nhóm được gọi là Protein Cluster, tập hợp các doanh nghiệp thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Lammers nói thêm: “Bằng cách gắn kết tất cả các bên liên quan này với nhau, mỗi bên liên quan đều có lợi”.

Một bài học quan trọng khác từ Hà Lan là sự chuẩn bị cho quá trình thay đổi của các công ty thịt tự nhiên. Vào năm 2019, nhà sản xuất thịt Hà Lan Vion đã ra mắt thương hiệu thuần chay và chuyển đổi toàn bộ một trong các cơ sở giết mổ và chế biến thịt thành nhà máy sản xuất protein từ thực vật.

Cơ sở sản xuất đầu tiên ở Châu Âu của Beyond Meat là cơ sở hợp tác sản xuất với công ty thịt Zandbergen của Hà Lan. Và tập đoàn đa quốc gia Unilever của Hà Lan và Anh gần đây đã khai trương Hive, một trung tâm nghiên cứu thực phẩm có nguồn gốc thực vật có trụ sở tại Hà Lan trị giá 94 triệu USD.

Thêm vào đó, nhờ sự hợp tác với ngành công nghiệp chế biến thịt, các sản phẩm có nguồn gốc thực vật có thể sở hữu một khu vực trưng bày dành riêng cho mình, thay vì chỉ là các sản phẩm phụ được đặt cạnh các mặt hàng làm từ thịt tự nhiên. Đó chính là sức mạnh của ngành công nghiệp chế biến thịt. Sự khác biệt này cũng được thể hiện trên các thực đơn: Tại các cửa hàng Burger King hay KFC, protein từ thực vật được đặt ngang hàng và trong cùng thực đơn với các món từ thịt, thay vì một thực đơn dành riêng cho các món chay.

Cuối cùng, kinh nghiệm của Hà Lan trong lĩnh vực này cho các quốc gia khác biết trước về “sự thiếu hụt thành phần”. Các chuyên gia tại Protein Cluster cho biết nhu cầu ngày càng tăng đối với protein thực vật cuối cùng có thể gây ra sự thiếu hụt các nguyên liệu như protein đậu.

Theo Lammers, điều đó mở ra cơ hội để đổi mới và tái đầu tư vào chuỗi thực phẩm bằng cách nghĩ ra những cách mới để sử dụng thứ từng được coi là chất thải thực phẩm.

Một số thành công của Hà Lan với sự đổi mới về protein thực vật là nhờ vào vị trí của nó, khiến nó trở thành một trung tâm phân phối lý tưởng cho phần còn lại của Tây Âu.

Lammers nói: “Một số công ty Hoa Kỳ đang để mắt đến Hà Lan. . . (mà) phù hợp với xu hướng đã có sẵn ở đây, và Hà Lan thường là điểm khởi đầu cho các công ty muốn phân phối sản phẩm của họ từ Hoa Kỳ đến lục địa Châu Âu. (Từ Hà Lan) Thật dễ dàng tiếp cận một số thị trường lớn trong một ngày — Pháp. Đức, Vương quốc Anh ”.

Vị trí trung tâm đó cũng giúp ích cho việc nghiên cứu và phát triển, vì các công ty có thể thử nghiệm các loại protein có nguồn gốc thực vật của họ với những người tiêu dùng châu Âu khác nhau.

Mặc dù nghiên cứu nông nghiệp đã nổi bật ở Hà Lan trong khoảng 150 năm (Đại học Wageningen đã tồn tại dưới một số hình thức từ năm 1876), Lammers thừa nhận rằng sự đổi mới protein có nguồn gốc thực vật vẫn còn tương đối mới: “Chúng tôi mới chỉ ở giai đoạn đầu, nhưng tác động ngày càng lớn. Một khi ngành công nghiệp thịt tham gia nhiều hơn, chúng tôi sẽ thấy một sự thúc đẩy lớn về giá cả cũng như về những tiềm năng”.

Các quốc gia khác cũng đang tìm đến Hà Lan như một nguồn cảm hứng để xây dựng thị trường protein từ thực vật của họ. Ông nói: “Một hệ sinh thái luôn được hưởng lợi từ những ý tưởng khác, những công ty khác. Nhiều hơn luôn đồng nghĩa với tốt hơn."

K Nguyễn