Phát biểu tại Diễn đàn Logistics 2020 diễn ra sáng 26/11, ông Trần Tuấn Anh - Bộ trưởng bộ Công Thương đã nhắc đến một số hiệp định thương mại tự do lớn đã chính thức được thực thi hay vừa được ký kết như EVFTA, RCEP.

Theo ông Tuấn Anh, các hiệp định này có thể tác động tới triển vọng phát triển ngành logistics ở hai góc độ: Cam kết mở cửa thị trường trong lĩnh vực vận tải và phục vụ vận tải; cam kết trong các lĩnh vực ảnh hưởng đến dung lượng thị trường dịch vụ logistics trên các góc độ quy mô do tăng nguồn cầu dịch vụ, chất lượng dịch vụ, nhu cầu mở rộng công suất, đầu tư và thực hiện dịch vụ.

Do đó, việc thực thi các cam kết cũng sẽ gia tăng áp lực cạnh tranh khi mức thuế quan giảm tạo thuận lợi cho hàng nhập khẩu vào Việt Nam, đặc biệt với nhóm nông sản. Riêng với lĩnh vực logistics, mặc dù các cam kết trong các FTA thế hệ mới không quá xa so với cam kết trong WTO, nên có thể mang tới các cơ hội như gia tăng quy mô thị trường, tăng hiệu quả kinh doanh, giảm chi phí…

Tại diễn đàn, khi nói về vị trí của logistics, ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đặt câu hỏi: "Phải chăng, logistics là nghề osin của nền kinh tế?. Cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận những nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng những chế định, chính sách để phát triển ngành logistics. Một trong những chuyển biến lớn nhất trong chính sách này, tôi cho rằng đó là việc “cởi trói”, trả lại quyền tự do kinh doanh cho ngành logistics nước ta. Và đưa ngành logistics ra khỏi danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của luật Đầu tư 2020”.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, theo ông Lộc vẫn có nhiều thách thức trong lĩnh vực logistics mà doanh nghiệp đang phải đối mặt. Dẫn nghiên cứu của Armstrong & Associates (Hoa Kỳ), ông Lộc cho biết, nghiên cứu đã chỉ ra chi phí dịch vụ logistic tại Việt Nam tương đương 20,9% GDP, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Singapore. Thậm chí chi phí này còn cao gấp gần 2 lần so với các nước phát triển và cao hơn mức bình quân toàn cầu là 14%. 

"Phải nói rằng chi phí logistics tại Việt Nam đang quá đắt đỏ. Trong chi phí logistics, chi phí vận tải quá cao, tương đương 30 - 40% giá thành sản phẩm, trong khi tỷ lệ này chỉ khoảng 15% ở các quốc gia khác. Điều này làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam", ông Lộc nhấn mạnh.

Theo ông Lộc, cần tập trung vào 3 vấn đề cơ bản khiến chi phí logistics còn thiếu tính cạnh tranh đó là cơ sở hạ tầng, thủ tục hành chính và sự kết nối của doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài.

Thứ nhất, cơ sở hạ tầng logistics của Việt Nam được cải thiện đáng kể trong vòng một thập kỷ qua nhưng vẫn tồn tại những điểm nghẽn. Theo niên giám thống kê vận tải và logistics Việt Nam 2019, tổng chiều dài đường bộ của Việt Nam là 630.564km nhưng tổng chiều dài các đường cao tốc đang vận hành lại chưa đến 2.000km.

"Với khoảng gần 80% lưu lượng hàng hóa của doanh nghiệp được vận chuyển bằng đường bộ, nhu cầu về những tuyến đường cao tốc hoàn thiện rất là cà cần thiết", ông Lộc nói.

Bên cạnh khó khăn từ vận tải đường bộ, ông Lộc cho rằng hệ thống đường sắt trong nước khá lạc hậu và thiếu kết nối vào các cảng hàng hóa. Hệ thống đường thủy nội địa chưa được chú trọng khai thác hiệu quả. Các hạ tầng kết nối đường bộ với cảng biển như cảng container nội địa (ICD) hay các trung tâm logistics đa phương tiện vẫn còn thiếu vắng.

Thêm nữa gánh nặng tuân thủ thủ tục hành chính đang từng bước được gỡ bỏ những dư địa để cải thiện vẫn còn rất nhiều. Theo khảo sát gần đây của VCCI, các hoạt động kiểm tra chuyên ngành còn khiến doanh nghiệp mất nhiều thời gian để tuân thủ. Quy trình thủ tục hành chính còn phức tạp, thiếu rõ ràng và chồng chép.

"Bên cạnh đó chi phí không chính thức trong việc thủ tục hành chính vẫn còn phổ biến góp phần khiến chi phí logistics nói chung tăng lên", ông Lộc cho biết.

Bên lề Hội nghị, chia sẻ với PV Người Đưa Tin Pháp Luật, ông Lê Mạnh Cương - Giám đốc công ty Cổ phần Logistics và Khai thác cảng Lokaport cho biết, chi phí logistics là một trong những rào cản ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt hiện nay. 

"Các chi phí kho bãi cao hầu hết đều do quỹ đất, giá thuê mặt bằng, quy hoạch các trung tâm logistics còn thiếu, hoặc chưa hợp lý. Bên cạnh đó, giá xăng dầu cao, ùn tắc giao thông, cơ sở hạ tầng giao thông không thuận lợi, các loại phụ phí không minh bạch, phụ phí nhiều và cao...", ông Cương cho hay.