Điện mặt trời phủ khắp An Giang

Huỳnh Kim

(TBKTSG Online)- Tỉnh An Giang đã bắt tay với các tổ chức phi chính phủ (NGO) và nhà đầu tư để đẩy mạnh tiến trình đưa điện mặt trời vào đời sống và sản xuất của người dân. Một số ấp hẻo lánh trên núi Cấm chưa có điện lưới quốc gia thì hiện tại đã có điện mặt trời thay thế.

Ông Đặng Văn Phước giới thiệu hệ thống điện mặt trời tại nhà mình ở ấp Vồ Bà trên núi Cấm. Ảnh: Huỳnh Kim

Từ trên núi Cấm

Núi Cấm ở An Giang cao hơn 700 mét có ấp Vồ Bà thuộc xã An Hảo, huyện Tịnh Biên nằm ở độ cao hơn 400 mét, lâu nay chưa có điện lưới quốc gia. Từ năm 2018, Trung tâm Phát triển sáng tạo xanh (GreenID) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNN) An Giang, thực hiện dự án hỗ trợ người dân lắp điện mặt trời trên mái nhà.

Trao đổi với TBKTSG Online qua điện thoại vào sáng ngày 26-11, ông Chau Khonh, Phó Chủ tịch UBND xã An Hảo, nói: “Dự án của GreenID đã giúp nhiều cho bà con trên ấp Vồ Bà có ánh sáng điện trong sinh hoạt gia đình, nhất là các em nhỏ có điện để học bài; có đèn đường từ dưới núi lên, góp phần giữ được an ninh trật tự. Tới đây, xã sẽ cùng GreenID truyền thông mạnh hơn để mở rộng dự án nhằm giúp bà con biết gắn việc sử dụng điện mặt trời với sản xuất, tăng thu nhập và bảo vệ môi trường”.

Ông Phạm Ngọc Nhàn, quản lý Chương trình Tăng trưởng xanh của GreenID tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cho biết, trên ấp Vồ Bà cũ (từ năm 2018 đến giữa năm nay), đã có 100% hộ dân (85 hộ) lắp điện mặt trời với chi phí 3,5 triệu đồng/hộ, GreenID hỗ trợ 35%.

Từ tháng 7-2020, xã sáp nhập hơn 100 hộ khác từ ấp Rau Tần vào ấp Vồ Bà hiện nay, thì có thêm 27 hộ xài điện mặt trời với chi phí còn 3 triệu đồng/hộ, GreenID hỗ trợ 50%. “Tới đây, dự án vẫn tiếp tục với số hộ còn lại ở ấp Vồ Bà. Ngoài hỗ trợ kinh phí, GreenID có đội kỹ thuật, tư vấn cho bà con thực hiện việc này”, ông Nhàn nói.

Trong số hơn 112 hộ đã lắp điện mặt trời ở ấp Vồ Bà, có nhà ông Đoàn Văn Tiền ở dưới chân chùa Phật Nhỏ, nằm lưng chừng núi Cấm. Ông Tiền nói: “Con đường núi xuống trung tâm xã được GreenID tài trợ 52 cây đèn đường thuận tiện đi lại ban đêm. Tham gia vào dự án của GreenID, gia đình tôi chỉ đóng 50% số tiền. Nhà tôi xài điện cho tivi, quạt máy, bóng đèn và bơm nước. Những ngày nắng tích điện cho những ngày mưa, nhưng nếu mưa kéo dài thì thiếu điện.

Hệ thống này rất tiện lợi và dễ sử dụng, chỉ cần lắp pin lên mái nhà, nối dây điện với bình ắc qui là có thể xài được. Hiện nhà tôi có 20 tấm pin, mỗi ngày tích được hơn 2.000 W. Dự án này giúp tiết kiệm rất nhiều vì lúc trước tôi phải chạy máy dầu phục vụ nước sinh hoạt cho du khách ghé nghỉ trưa nhưng giờ xài điện mặt trời, mỗi ngày tôi tiết kiệm được hơn 100.000 đồng”.

Trên dốc núi gần nhà ông Tiền là nhà ông Đặng Văn Phước, làm 8 công vườn sau hè, trồng dâu, bơ, sầu riêng. Hai vợ chồng chạy thêm xe ôm phục vụ khách du lịch đi viếng chùa trên núi Cấm. “Trước tui lắp một miếng 145 W hết hơn 3 triệu, sau dự án GreenID hỗ trợ 50% tiền, tui lắp thêm 6 miếng nữa với 3 bình ắc qui. Trước xài đèn dầu, giờ xài 13 bóng đèn led, ti vi, quạt điện. Ngày nắng thì xài thoải mái cả ngày lẫn đêm, mưa thì thua”, ông Phước kể.

Tới năm 2022, theo ông Phạm Ngọc Nhàn, GreenID đang làm dự án “Ấp xanh trên núi Cấm”, nhằm thúc đẩy bà con sử dụng năng lượng tái tạo trong sản xuất, kinh doanh, bảo vệ môi trường và có lối sống xanh.

“Với sản xuất và kinh doanh, có thể sử dụng đèn điện mặt trời nuôi gà, sấy nông sản, máy bơm tưới nhỏ giọt, ủ phân hữu cơ… phục vụ làm rẫy, làm du lịch. Với môi trường, hướng dẫn người dân phân loại rác, làm xanh tuyến đường giao thông, trồng cây quanh nhà vì họ đã đốn bỏ nhiều. Với lối sống xanh, hướng dẫn bà con sống gắn với môi trường thiên nhiên hơn. Kinh phí của dự án này là 465.000 euro, do Tổ chức Bánh Mì Cho Thế Giới tài trợ”, ông Nhàn nói.

Một góc “cánh đồng điện mặt trời” của Nhà máy điện Sao Mai dưới chân núi Cấm. Ảnh: Huỳnh Kim

Đến dưới đồng bằng

Dưới đồng bằng, GreenID còn kết hợp hoạt động với địa phương và doanh nghiệp. Như mô hình kết hợp năng lượng mặt trời với sản xuất nông nghiệp tại hộ ông Chau Hon, dân tộc Khmer, ở ấp An Hòa, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn. Công suất điện ở đây là 40 kWp, dự án trị giá 880 triệu đồng, do GreenID và Công ty Ý thức khí hậu (Climate Sense) thực hiện.

“Mô hình này được thiết kế dạng nhà kính, có mái che lắp pin mặt trời, dưới đất nông dân sẽ trồng rau ăn lá. Diện tích đất ở mô hình này là 1.000 mét vuông. Dự kiến sẽ hoàn thành lắp đặt vào cuối tháng 12-2020. Sản lượng điện bán cho EVN khoảng 100 triệu đồng/năm”, ông Nhàn cho biết.

Trao đổi với TBKTSG Online, bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc điều hành Green ID, nói: “Hiện đã có thêm khoảng 300 hộ gia đình ở huyện Tri Tôn được hỗ trợ lắp đặt điện mặt trời mái nhà. Mô hình sản xuất nông nghiệp kết hợp điện mặt trời đang được triển khai. GreenID cũng đang mở rộng hợp tác với Hội Phụ nữ tỉnh An Giang để hỗ trợ các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, ứng dụng năng lượng tái tạo cải thiện thu nhập”.

Ngay dưới chân núi Cấm là Nhà máy điện mặt trời Sao Mai (Tập đoàn Sao Mai) với một “cánh đồng điện mặt trời” chạy dài theo vách núi. Đang làm việc, thấy khách thăm, ông Nguyễn Văn Trung, cán bộ kỹ thuật của nhà máy, sôi nổi giới thiệu:

“Nhà máy đang hoàn thiện giai đoạn cuối, dự kiến ngày 27-11 đóng điện, ngày 28-11 hòa điện lưới. Công suất giai đoạn đầu đã hòa lưới là 104 MWp, giai đoạn này thêm 106 MWp. Dự án rộng 275 hecta, khởi công năm 2019, tổng vốn đầu tư khoảng 6.000 tỷ đồng. Dự án có cánh đồng năng lượng mặt trời và 4 trạm biến áp. Giá điện thì theo giá của nhà nước, mình có lời.

Sau khi hòa lưới, Sao Mai sẽ sử dụng diện tích đất bên dưới dàn pin để làm nông nghiệp với những loại cây phù hợp. Hiện đang nuôi những đàn cừu. Ngoài ra, lãnh đạo tập đoàn đang đầu tư thêm hạng mục du lịch để mở tour cho du khách tìm hiểu về năng lượng sạch gắn với nghề nông”.

Đánh giá về dự án này, ông Mai Chí Cường ở Phòng Quản lý năng lượng - Sở Công Thương An Giang, cho biết An Giang có 10 dự án nhà máy điện mặt trời với tổng công suất 1.800 MW. Hiện 4 nhà máy đã hoạt động với công suất 214 MWp; đến cuối năm nay thêm một số nhà máy hoàn thành, công suất sẽ thêm 320 MWp. Còn điện mái nhà, đến tháng đầu 11-2020, đã có 37 MWp nối lưới.

Theo ông Trương Kiến Thọ, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT An Giang, tỉnh có dự án sử dụng năng lượng tái tạo gắn với sản xuất nông nghiệp. Tới năm 2025, tỉnh chuyển 30.000 hecta trong số 230.000 hecta đất lúa sang trồng cây trái và nuôi thủy sản. Trong đó nhiều nơi, như Tịnh Biên, Tri Tôn, Châu Phú, An Phú, Tân Châu… sẽ khuyến khích áp dụng các mô hình gắn sản xuất với sử dụng điện mặt trời.

Ngoài ra, Sở NN-PTNN An Giang còn triển khai dự án nông nghiệp công nghệ cao có sử dụng điện mặt trời ở những vùng khó khăn về điện và những vùng nuôi thủy sản cần nhiều điện với một phần vốn hỗ trợ từ chương trình nông thôn mới.

Đã có 20 mô hình, công suất từ 1 Wp – 5 Wp/mô hình, có nơi sẽ nâng lên 20-30 Wp/mô hình. Như mô hình nuôi cá theo công nghệ trong ao, sử dụng sủi bọt khí, mô hình trang trại gà ở Châu Phú. Một số doanh nghiệp lớn như True Milk, Nam Việt… cũng đang làm dự án đầu tư trang trại bò sữa, nuôi cá tra với nguồn điện mặt trời tại chỗ.

Với qui mô kinh tế hộ, ông Thọ cho biết có những loại cây không cần nắng nhiều như măng tây, khoai mì… thì trồng dưới dàn pin điện mặt trời. Ở vùng thủy sản, dự án đi vào những mô hình nuôi cá lóc, nuôi lương…

Theo ông Thọ, người dân có thể kết hợp bán điện trên nền sản xuất này, vừa tăng thu nhập được 20%, vừa bảo vệ môi trường. Xa hơn có thể phát triển trang trại để vừa tạo cảnh quan sinh thái vừa bán điện.

“Chúng tôi sẽ tham mưu cho tỉnh có chủ trương hỗ trợ tín dụng cho người dân và cần có hạ tầng để kết hợp. Chúng tôi cũng mong muốn Chính phủ có hỗ trợ mạnh hơn cho người dân ở những vùng đất kém hiệu quả để họ đầu tư kết hợp sản xuất với xài điện mặt trời hợp môi trường”, ông Thọ nói.