Những chiếc xe buýt cồng kềnh giữa vòng vây xe máy tại khu vực vòng xoay Lăng Cha Cả (quận Tân Bình, TP.HCM) - Ảnh: MINH ANH

Chính quyền TP.HCM đã thực hiện nhiều chương trình vận động để khuyến khích người dân đi xe buýt nhằm giải quyết bài toán ách tắc giao thông. Thế nhưng nhiều năm qua chẳng những không có thêm nhiều người dân đi xe buýt mà lượng khách hàng có thói quen sử dụng phương tiện công cộng này cũng đang giảm dần.

Thi thoảng đến TP.HCM, tôi cũng chọn xe buýt làm phương tiện di chuyển. Những lần đó, tôi thấy hành khách trên xe buýt phần đông là người dân lao động từ các địa phương như Bình Dương, Đồng Nai đi khám bệnh, một số ít đi làm việc. Hành khách tại TP.HCM phần lớn cũng chỉ là người lao động, hành khách tuổi trung niên, người già đi khám bệnh và học sinh, sinh viên đi học. Hành khách là viên chức, công chức đi làm gần như không có.

Nếu là viên chức làm việc trong thành phố, tôi cũng sẽ không chọn xe buýt để đi làm vì một điều đơn giản là không phù hợp. Nhiều tuyến xe buýt có trợ giá đang vận hành tại TP.HCM hiện nay không tiện lợi, tiện nghi và đặc biệt là lộ trình, giờ giấc di chuyển không phù hợp với người đi làm công sở. Tôi không có suy nghĩ phân biệt đối xử, nhưng cần phải nhìn nhận thực tế mới mong có thể thay đổi. Nếu chỉ trông vào giá vé năm, bảy ngàn đồng mà hô hào, kêu gọi người dân ủng hộ xe buýt trong khi chất lượng phục vụ, giờ giấc trễ nải thì không ăn thua.

Một người bạn tôi nhà ở quận 10 và cơ quan làm việc tại quận 3. Có dạo, ngán ngẩm cảnh kẹt xe, khói bụi nên bạn cất xe máy và chuyển sang đi xe buýt. Thế nhưng chưa đầy một tuần lễ bạn phải trở lại đi xe máy. Bạn kể rằng dù cố gắng thích nghi để thay đổi thói quen nhưng bất thành vì không thể bảo đảm việc đi về đúng giờ. Bạn nói rằng ước gì thành phố có những tuyến xe công cộng có dịch vụ tốt hơn, đúng giờ hơn để không phải "cày" xe máy trong cảnh kẹt xe, mưa ngập, nắng bụi...

Kinh doanh bất kỳ ngành nghề nào cũng phải nhắm vào đối tượng khách hàng để xây dựng, thiết kế sản phẩm phù hợp cho người dùng. Dịch vụ vận tải công cộng cũng vậy, hành khách thấy phương tiện nào tiện lợi, phù hợp với họ sẽ chọn, không cần phải vận động, khuyến khích, cho dù giá vé có đắt hơn. Vậy nên, việc phân khúc khách hàng để phát triển vận tải công cộng tại TP.HCM là điều cần thiết. 

Đề án phát triển xe buýt mini công nghệ nếu được vận hành với cam kết phục vụ văn minh lịch sự, tiết kiệm thời gian, hành trình đúng giờ... sẽ thu hút được hành khách là công nhân viên chức, người lao động trẻ đang làm việc tại các doanh nghiệp. Bởi cũng chỉ nhóm khách hàng này mới có thể đáp ứng được loại hình vận tải công nghệ đặt vé thông qua các ứng dụng trên điện thoại.

Bên cạnh việc phát triển các tuyến buýt mini công nghệ, vẫn duy trì một số tuyến xe buýt trợ giá có lộ trình ngang qua các bệnh viện lớn, các trường đại học vào những khung giờ cố định. Phương thức vận hành, bán vé theo cách truyền thống như hiện nay dành cho hành khách là người dân lao động, người cao tuổi, khả năng tiếp cận các thiết bị công nghệ để đặt, đón xe qua ứng dụng hạn chế.

Đa dạng các loại hình, phương tiện vận tải công cộng nhằm đáp ứng được mọi đối tượng khách hàng sẽ thay đổi được thói quen đi xe máy của người dân. Dù không phải là công dân làm việc và sinh sống tại TP.HCM nhưng tôi rất mong mỏi và kỳ vọng chỉ trong nay mai, đề án buýt mini công nghệ tại TP.HCM sẽ được thực hiện. Những tuyến buýt mini công nghệ khi vận hành sẽ giúp cho nhịp sống TP.HCM phát triển và năng động hơn.

Xe buýt chưa hiệu quả

TTO - Tại kỳ họp thứ 17 HĐND TP.HCM diễn ra vào cuối năm 2019, thông tin về tình trạng ô nhiễm, giám đốc Sở TN-MT cho biết TP.HCM có hiện tượng mù quang hóa bởi ô nhiễm từ giao thông.