Những chuyển biến tích cực trên thị trường cà phê

Nguyễn Quang Bình

(TBKTSG Online) - Sau nhiều cơn bão và áp thấp nhiệt đới gây mưa lũ tại Tây Nguyên từ tháng 10 đến đầu tháng 11, tại nhiều vùng cà phê trọng điểm của Việt Nam đã có nắng liên tục từ hơn chục ngày nay.

Mùa thu hoạch cà phê năm 2020 đã bắt đầu. Ảnh minh họa: TTXVN

Thu hoạch năm 2020 chỉ mới bắt đầu

Cà phê trên cây chín dần. Nhà vườn đã bắt đầu thu hoạch dù chưa phải đại trà. Đến nay, ước chừng 12% diện tích đã được hái tại một số vườn có tỷ lệ trái chín nhiều nhưng chỉ chừng 4% lượng hàng có thể ra thị trường do còn qua khâu sơ chế và phơi sấy.

Sản lượng cà phê Việt Nam năm nay ước đạt 30,2 triệu bao (1 bao = 60 ki-lô-gam) theo bản dự báo được phát hành giữa năm 2020 của Bộ Nông nghiệp Mỹ. Tuy nhiên, một số nhà vườn và nhà xuất khẩu cho rằng con số ấy có thể hơi quá vì chưa đánh giá hết diện tích cà phê được chuyển sang trồng các loại cây khác như hồ tiêu, chanh dây, sầu riêng, bơ, chuối… vì đầu tư cà phê những năm trước không lợi bằng các loại cây nông nghiệp khác.

Anh Hào, một chủ vựa tại xã Thuận Hạnh, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông cho biết đã bắt đầu mua lai rai “chục tấn có”. Nhờ ít mưa hơn nơi khác, cà phê vùng anh ở chín sớm hơn. “Chất lượng cà phê năm nay tốt không thua gì năm ngoái nhờ mưa liên tục nên nhà vườn không hái vội, đợi đến nắng nhiều mới thu hoạch nên vị nếm cà phê ‘chấp’ luôn cả năm trước”, anh Hào kể.

Mưa bão liên tục từ đầu niên vụ tính từ ngày 1-10 không chỉ làm chậm thời vụ thu hoạch, nó còn làm mua bán xuất khẩu không “đều tay”. Ước trong hai tháng đầu niên vụ, xuất khẩu cà phê Việt Nam chỉ đạt 180.000 tấn, trong đó số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan báo tháng 10 đạt 90.000 tấn. Đáng ra lượng xuất khẩu tháng 11 thường cao hơn, nhưng thời tiết ẩm ướt đã hạn chế rất nhiều đường ra thị trường của hột cà phê năm nay.

Thời tiết không thuận lợi cho thu hoạch có thể là một trong nhiều lý do giúp giá cà phê cải thiện nhiều trên hai sàn cà phê phái sinh trong thời gian qua. Tính đến ngày 21-11, trong tháng 11 này, giá đóng cửa sàn robusta London, nơi các nhà kinh doanh cà phê thường dùng để tham chiếu, tăng 60 đô la Mỹ/tấn từ 1.351 lên 1.411 đô la/tấn (tăng 4,44%). Còn cà phê arabica New York tăng 14,65 cts/lb tương đương với 323 đô la/tấn (tăng 13,37%), từ 109,55 lên 124,20 cts/lb.

Tuần qua, thị trường chứng kiến hai cú tăng đột phá trên hai sàn cà phê. Giá robusta ngày 26-11 đóng cửa tăng trên 43 đô la/tấn và arabica chốt phiên cuối tuần tăng 7,05 cts/lb hay 155 đô la/tấn. Nhờ vậy, giá New York lên mức cao nhất từ hai tháng rưỡi và London cao nhất tính từ một tuần nay.

Hướng dài hạn còn tích cực?

Giải thích cho đợt tăng mạnh trên hai sàn cà phê phái sinh tuần qua, một số nhà phân tích cho rằng nhờ giá trị đồng đô la Mỹ giảm xuống mức sâu nhất tính từ giữa năm 2018 đến nay, đóng cửa gần nhất chỉ còn 91,82 điểm. Đồng đô la Mỹ yếu giúp các nhà kinh doanh giảm chi phí tài chính và tăng mua nhiều hơn.

Hơn nữa, gần đây, một số dự báo cán cân cung cầu và giá cả cà phê cho các ngày tháng tới khá thuận lợi cho thị trường cà phê. Tập đoàn kinh doanh Volcafe (Thụy Sĩ) dự đoán rằng niên vụ 2021-2022, thế giới sẽ thiếu hụt chừng 11 triệu bao cà phê. Ngân hàng nông nghiệp Hà Lan Rabobank ước lượng dư thừa giai đoạn ấy chỉ ở mức 2,2 triệu bao so với 10,2 triệu bao do chính họ dự báo trước đó. Người trên thị trường nhận định rằng dù con số khác nhau, nhưng hai dự báo đều có chung một điểm: nguồn cung cà phê niên vụ 2021-2022 của thế giới giảm.

Điều này phù hợp với dự báo giá cà phê trên sàn arabica New York do Goldman Sachs đưa ra vào giữa tháng 11 rằng giá tới cuối năm nay quanh 112 cts/lb, nhưng trong vòng 6 tháng sau đó lên chừng 120 cts/lb và cuối năm 2021 chừng 135 cts/lb. Dự báo của Goldma Sachs phát hành  khi mức giá trên sàn New York quanh mức 110 cts/lb.

Không nhất thiết phải tin vào độ chính xác của các dự báo, nhiều người thấy rằng tâm lý chung của thị trường đang thiên về hướng tăng. Qua đó, các quỹ đầu tư tài chính trên hai sàn cà phê sẽ phải dè dặt trước khi quyết định chuyển sang bán ròng để đẩy giá cà phê xuống.

Giá cà phê tiêu chuẩn xuất khẩu loại 2, tối đa 5% đen bể trên thị trường nội địa hiện nay đang quanh mức 34 triệu đồng/tấn, sau khi chạm đỉnh cao nhất trong năm là 35 triệu lập vào đầu tháng 11-2020 so với mức thấp nhất là 29 triệu đồng/tấn xuất hiện vào cuối tháng 4-2020 khi London xuống dưới 1.200 đô la Mỹ/tấn.