Mới đây, Hiệp hội Hệ gen học COVID-19 Vương quốc Anh (COG-UK) công bố hình vẽ các biến thể COVID-19 đáng lo ngại, trong đó có biến thể mới phát hiện Omicron.

Các hình minh họa này cho thấy số lượng lớn thay đổi trên cấu trúc gen của biến thể Omicron .

Các nhà khoa học trước đây cảnh báo biến thể Omicron là biến thể SARS-CoV-2 có nhiều đột biến nhất mà họ từng thấy.

Đột biến là những thay đổi trong virus mà có thể giúp virus có thêm khả năng, chẳng hạn như lây lan nhanh hơn.

Với rất nhiều đột biến, nhiều nhà khoa học e ngại Omicron có một số lợi thế so với các phiên bản trước của SARS-CoV-2.

Điều đáng lo ngại nhất là nguy cơ biến thể này làm suy yếu hiệu quả của vaccine hiện có. Tuy nhiên, phải mất vài tuần, các nhà khoa học mới có thể tìm hiểu thêm về nguy cơ này.

Các chuyên gia lo ngại rằng trong trường hợp tốt nhất, biến thể Omicron có thể làm cho vaccine kém hiệu quả hơn 40%, dựa trên sự so sánh với biến thể Beta.

Hình vẽ của COG-UK mới đây cho thấy Omicron có nhiều đột biến hơn các biến thể Delta, Beta, Alpha và Gamma gấp nhiều lần.

Các đột biến trên protein gai của biến thể Omicron - tổng cộng là 32 đột biến. Ảnh: COG-UK

Các đột biến của biến thể Delta. Ảnh: COG-UK

Tất cả các biến thể này đều được Tổ chức Y tế Thế giới phân loại là "biến thể đáng lo ngại" (VOCs) vì chúng có khả năng lây lan nhanh hơn, tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh hoặc thoát khỏi khả năng miễn dịch.

Nhiều đột biến của Omicron giống với đột biến đã thấy ở các biến thể đáng lo ngại trước đó. Tuy nhiên, một số đột biến là hoàn toàn mới.

Giám đốc COG-UK, Giáo sư Sharon Peacock, cho biết Delta, hiện vẫn đang là biến thể thống trị ở Vương quốc Anh và trên toàn cầu, được coi là "phiên bản mạnh nhất mà chúng tôi từng thấy cho đến nay".

Nhưng bằng chứng ban đầu cho thấy Omicron đã ‘lật đổ’ Delta ở một số vùng của Nam Phi trong vài ngày.

Chi tiết các đột biến của Omicron

Theo COG-UK, biến thể Omicron có khoảng 50 đột biến, trong đó 32 đột biến nằm ở protein gai của virus.

Điều này rất có thể làm thay đổi cách virus tương tác với kháng thể của hệ thống miễn dịch và cách virus xâm nhập vào tế bào người. Vì protein gai là một phần quan trọng của virus, giúp virus xâm nhập vào tế bào.

Protein gai cũng là mục tiêu của vaccine COVID-19. Do đó, nếu protein gai có sự khác biệt đáng kể, các kháng thể có thể không nhận ra biến thể Omicron.

Raquel Viana, Trưởng phòng Khoa học tại phòng thí nghiệm Lancet, Nam Phi, đã sốc khi phát hiện biến thể Omicron trong lúc giải trình tự gen.

"Tôi khá sốc với những gì mình nhìn thấy. Tôi tự hỏi liệu có gì đó không ổn trong quá trình [giải trình tự gen] không", cô nói với Reuters.

Trong số các đột biến của Omicron, có đột biến mang tên P681H và N679K và đây là "một sự kết hợp đặc biệt hiếm", theo Giáo sư trường đại học College London (Anh), Francois Balloux.

Omicron cũng chứa đột biến K417N và E484A, giống biến thể Beta. Những đột biến này đã được chứng minh trong các nghiên cứu là làm suy yếu hiệu quả của vaccine.

Các đột biến của biến thể Beta. Ảnh: COG-UK

Giáo sư Balloux cho biết thêm: "Tôi tin rằng biến thể này sẽ không được các kháng thể trung hòa nhận biết tốt như Alpha hoặc Delta. Rất khó để dự đoán khả năng lây truyền của nó trong giai đoạn này".

Nhưng hiện tại, không có bằng chứng rõ ràng về việc Omicron sẽ thay đổi toàn cảnh đại dịch COVID-19 như thế nào.

Biến thể này vẫn còn quá mới – vừa được phát hiện vào tuần trước. Các nhà khoa học hầu như chưa biết gì về tác động thực sự của nó đối với diễn biến của đại dịch.

Mặc dù vậy, phó giám đốc y tế Anh, Giáo sư Jonathan Van-Tam, nói người dân đừng hoảng sợ.

Ông nói: "Tôi không muốn mọi người hoảng sợ ở giai đoạn này. Nếu hiệu quả của vaccine giảm…, tác động lớn nhất có thể xảy ra là giảm hiệu quả chống nhiễm virus, và hy vọng hiệu quả ngăn ngừa bệnh nặng sẽ giảm ít hơn".

Giáo sư Van-Tam cho biết chiến dịch tiêm liều vaccine tăng cường lúc này là rất quan trọng.

Trong một bài bình luận đăng trên The Sun, giáo sư Van-Tam nói tiêm liều tăng cường là món quà Giáng sinh tuyệt vời nhất mà bạn có thể tặng cho bản thân và gia đình.

Các đột biến của biến thể Alpha. Ảnh: COG-UK

Các đột biến của biến thể Gamma. Ảnh: COG-UK

(Nguồn: The Sun)

Theo Trà My