Theo CFETS RMB Index - một chỉ số theo dõi diễn biến nhân dân tệ với 24 loại tiền tệ khác, đồng tiền này đã tăng hơn 8% năm nay. Mức tăng này chỉ thấp hơn 0,26% so với kỷ lục được thiết lập vào tháng 11/2015.

So với USD, nhân dân tệ cũng tăng giá. Theo đó, giá nhân dân tệ tại thị trường Trung Quốc và nước ngoài đã tăng 2,4% và 2,8% trong năm nay so với đồng bạc xanh. Cả 2 giá này đều đang ở mức cao nhất so với đồng USD trong ba năm qua.

Marc Chandler, CEO Bannockburn Global Forex cho biết tính đến tháng 12, mức tăng của đồng nhân dân tệ trong năm nay là "tốt nhất trên thế giới". Theo Becky Liu - phụ trách chiến lược vĩ mô Trung Quốc tại Ngân hàng Standard Chartered, xuất khẩu bùng nổ và dòng tiền nước ngoài tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn hấp dẫn từ trái phiếu chính phủ Trung Quốc là nguyên nhân kéo nhân dân tệ lên cao "bất chấp tăng trưởng kinh tế yếu đi".

Nhiều dự báo cho rằng đồng tiền này có thể tiếp tục mạnh lên năm 2022, ngay cả khi kinh tế Trung Quốc vật lộn với lạm phát sản xuất, bất động sản giảm tốc và các hoạt động siết chặt quản lý kinh tế tư nhân.

Liu dự kiến nội tệ Trung Quốc sẽ mạnh lên, chạm 6,3 nhân dân tệ đổi một USD trong vài tháng đầu năm tới. Các nhà phân tích tại Goldman Sachs cũng cho rằng điều tương tự có thể xảy ra trong nửa đầu năm 2022. Vào năm 2014, nhân dân tệ ở nước ngoài chạm mức gần 6,01 đồng đổi một USD - cao nhất kể từ năm 2005.

Đồng nhân dân tệ mạnh lên mang đến cả thuận lợi và thách thức cho Trung Quốc. Khi nhân tệ càng mạnh, các ngân hàng trung ương càng có nhiều khả năng dự trữ nhiều đồng tiền này, thúc đẩy việc sử dụng nhân dân tệ trên toàn cầu. Nó cũng có thể giúp làm cho hàng nhập khẩu rẻ hơn và kiềm chế lạm phát cao. Bởi lẽ, Trung Quốc mua rất nhiều hàng hóa được định giá bằng USD.

Nhưng nhân dân tệ tăng giá quá nhanh sẽ chứa một nhược điểm khá lớn. Khi xuất khẩu của Trung Quốc đang mạnh như hiện nay, nội tệ đắt đỏ có thể khiến hàng hóa của họ trở nên kém cạnh tranh ở nước ngoài. Với mức độ quan trọng của thương mại với nền kinh tế Trung Quốc, điều đó có thể đe dọa sự phục hồi vốn đã rất mong manh.

Nền kinh tế Trung Quốc những tháng gần đây bị ảnh hưởng bởi gián đoạn vận chuyển và khủng hoảng bất động sản ngày càng trầm trọng. Cuộc khủng hoảng năng lượng cũng góp phần khiến nền kinh tế quý trước tăng trưởng với tốc độ thấp nhất một năm qua.

Dù vậy, xuất khẩu của Trung Quốc vẫn tăng tốt. Kim ngạch đạt 325,5 tỷ USD trong tháng 11, tăng 22% so với năm trước. Xuất khẩu trong 11 tháng đầu năm đã tăng 31%, lên hơn 3.000 tỷ USD - nhiều hơn cả năm 2020. Các nhà phân tích cho rằng tăng trưởng này nhờ nhu cầu cao đối với hàng hóa Trung Quốc khi thế giới phục hồi sau đại dịch. Trung Quốc - nước đã áp dụng cách tiếp cận không khoan nhượng đối với Covid-19 - cũng tránh được phần lớn sự gián đoạn mà các nước xuất khẩu khác như Việt Nam và Indonesia gặp phải.

Larry Hu, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Macquarie Group, cho biết nguyên nhân chính khiến nhân dân tệ tăng giá là lượng tiền chảy vào Trung Quốc từ xuất khẩu tăng.

Ông cho biết có khả năng xuất khẩu sẽ vẫn mạnh mẽ ngay cả khi thế giới phản ứng với biến thể Omicron. Các nhà phân tích tại Standard Chartered tuần trước cũng cho biết xuất khẩu của Trung Quốc có thể được thúc đẩy khi Mỹ tăng năng lực vận chuyển. Họ đã chỉ ra trong một nghiên cứu rằng những hạn chế về năng lực logistics sẽ giảm bớt khi nhiều cảng của Mỹ tăng cường hoạt động.

Theo các nhà phân tích, một lý do khác giải thích cho sự phục hồi của đồng nhân dân tệ là dòng vốn quốc tế quan tâm đến trái phiếu Trung Quốc. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) cho biết, giá trị trái phiếu bằng đồng nhân dân tệ do các nhà đầu tư quốc tế nắm giữ đã tăng tháng thứ tám liên tiếp trong tháng 11, đạt 3.900 tỷ nhân dân tệ (620 tỷ USD).

Các khoản đầu tư toàn cầu đổ vào trái phiếu Trung Quốc tăng nhanh sau khi FTSE Russell hồi tháng 10 bổ sung trái phiếu chính phủ Trung Quốc vào Chỉ số trái phiếu chính phủ thế giới của hãng. Các nhà phân tích tại ANZ dự báo việc Trung Quốc được đưa vào chỉ số sẽ mang lại khoảng 130 tỷ USD đầu tư vào trái phiếu chính phủ nước này trong ba năm tới. Họ cũng ước tính các nhà đầu tư nước ngoài sẽ sở hữu 4.000 tỷ nhân dân tệ (625 tỷ USD) trái phiếu Trung Quốc cuối năm nay.

"Những lo ngại về rủi ro giảm triển vọng tăng trưởng ngắn hạn của Trung Quốc sẽ không ngăn cản nhà đầu tư nước ngoài tăng phân bổ đầu tư vào tài sản nước này", báo cáo của ANZ viết. Họ đánh giá, các nhà đầu tư toàn cầu đang theo đuổi lợi nhuận "hấp dẫn" từ trái phiếu chính phủ Trung Quốc.

Trung Quốc đưa ra mức lợi suất cho trái phiếu kỳ hạn 10 năm là 2,9%, cao hơn nhiều so với lợi suất kỳ hạn 10 năm của Bộ Tài chính Mỹ là 1,44%. Các nhà phân tích của ANZ dự báo những trái phiếu này vẫn sẽ giữ sức hút, nhờ khả năng biến động thấp của đồng nhân dân tệ, do chính phủ vẫn can thiệp quản lý.

Bắc Kinh cũng có thể sẽ hãm đà tăng giá nhanh chóng của đồng nhân dân tệ. PBOC hôm thứ Năm (9/12) thông báo sẽ nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc từ 7% lên 9% - lần tăng tỷ lệ thứ hai trong năm nay. Động thái này sẽ buộc các tổ chức tài chính Trung Quốc phải dự trữ nhiều hơn và được nhiều người hiểu là một nỗ lực nhằm kiềm chế đà tăng của đồng nhân dân tệ.

"Đây là một trong những tín hiệu mạnh nhất" cho thấy ngân hàng trung ương không thoải mái với tốc độ tăng giá của đồng nhân dân tệ, Gaurav Garg và Philip Yin, hai nhà phân tích của Citi, nhận định trong báo cáo hôm 10/12.

PBOC đã cảnh báo vào tháng trước rằng các tổ chức tài chính và công ty nên hạn chế đầu cơ đồng nhân dân tệ. Theo các nhà phân tích, giới chức đang lo ngại nếu đồng nhân dân tệ quá mạnh sẽ làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc trên thế giới. Thị trường tài chính cũng có thể bị xáo trộn bởi dòng vốn chảy nhanh nếu đồng tiền này tăng giá quá nhanh.

Becky Liu dự đoán khả năng Trung Quốc "can thiệp trực tiếp mạnh tay" (như trực tiếp mua USD và bán nhân dân tệ) vẫn ở mức thấp. Một hoặc hai đợt tăng lãi suất của Mỹ cũng có thể giải tỏa sức nóng của nhân dân tệ khi Trung Quốc đang nới lỏng tiền tệ nhằm thúc đẩy tăng trưởng.

"Chúng tôi vẫn dự báo đồng nhân dân tệ tăng giá thêm, nhưng với tốc độ chậm hơn nhiều", các nhà phân tích của Goldman Sachs đã viết trong một báo cáo nghiên cứu vào tháng trước. Họ cũng lưu ý rằng các "đối tác thương mại quan trọng" của Trung Quốc đã bắt đầu thắt chặt chính sách.

Phiên An (theo CNN)