Chiều 9/12, ông Đỗ Xuân Hoàn - Chủ tịch UBND huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ cho biết, trong quá trình san lấp giải phóng mặt bằng phục vụ dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu tái định cư xã Đại An (huyện Thanh Ba) thuộc Dự án cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ đã phát hiện một mỏ khoáng sản cao lanh.

Theo ông Hoàn, UBND huyện Thanh Ba đang xin ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Phú Thọ cũng như các cơ quan chức năng về vấn đề trên. Hiện đơn vị thi công đang tạm dừng hoạt động san lấp.

Đối với lĩnh vực khai thác cao lanh, Việt Nam được đánh giá là có tiềm năng hàng đầu về loại khoáng sản này khu vực châu Á-Thái Bình Dương, chỉ xếp sau Trung Quốc và Ấn Độ - theo báo cáo về tiềm năng cao lanh của Việt Nam vào năm 2008 do Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và Trường Đại học Mỏ - Địa chất thực hiện.

Vậy cao lanh là loại khoáng sản như thế nào mà được so sánh như "vàng trắng"?

Khu vực nghi phát hiện mỏ khoáng sản Cao lanh. (Ảnh: LN)

Loại nguyên liệu đa dụng

Cao lanh, còn được gọi là kaolin, đất sét sành, đất sét trắng mềm, là một thành phần thiết yếu trong sản xuất đồ sành và sứ và được sử dụng rộng rãi trong sản xuất giấy, cao su, sơn và nhiều sản phẩm khác. Cao lanh được đặt theo tên một ngọn đồi ở Trung Quốc (đồi Kao-ling), nơi nguyên liệu này được phát hiện và khai thác trong nhiều thế kỷ. Các mẫu cao lanh lần đầu tiên được gửi đến châu Âu bởi một nhà truyền giáo người Pháp vào khoảng năm 1700 như một ví dụ về vật liệu được người Trung Quốc sử dụng trong sản xuất đồ sứ.

Cao lanh là nguyên liệu mang nhiều tính chất kỹ thuật có giá trị kinh tế cao, được dùng trong nhiều lĩnh vực sản xuất của nền kinh tế quốc dân. Chất lượng và khả năng sử dụng trong các ngành công nghiệp phụ thuộc vào thành phần hoá học, đặc điểm cơ lý, thành phần khoáng vật của cao lanh.

Nhu cầu sử dụng cao lanh trong các ngành công nghiệp ở Trung Quốc.

Ngày nay, cao lanh vẫn được đánh giá là nguyên liệu quan trọng và sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, như làm nguyên liệu chính để sản xuất gốm sứ, gạch chịu lửa, làm chất độn trong công nghiệp sản xuất giấy, sơn, phân bón, cao su, chất dẻo, dược phẩm và mỹ phẩm.

Theo Chinese Powder, một trang web chuyên về ngành bột kim loại của Trung Quốc, hai phân khúc có nhu cầu lớn nhất về đất sét cao lanh ở Trung Quốc là ngành sản xuất giấy (45%) và gốm sứ (16%). Từ năm 2011 đến năm 2015, sản lượng đất sét cao lanh của Trung Quốc đã tăng từ 6 lên 7 triệu tấn, chiếm khoảng 15% sản lượng toàn cầu.

Đến năm 2022, nhu cầu về đất sét cao lanh ở Trung Quốc dự kiến ​​sẽ tăng lên 9 triệu tấn. Đáng lưu ý, 70% sản lượng đất sét cao lanh nội địa Trung Quốc được sử dụng cho gốm sứ và vật liệu chịu lửa, và chỉ 20% được huy động cho thị trường giấy ở Trung Quốc.

Trung Quốc bị hạn chế công nghệ

Mặc dù có quy mô sản xuất cao lanh rất lớn, Trung Quốc cũng nhập khẩu một lượng đáng kể loại nguyên liệu này. Trên thực tế, các nhà cung cấp Trung Quốc vẫn không đáp ứng được các yêu cầu công nghệ để sản xuất một lượng lớn đất sét cao lanh chất lượng cao.

Cao lanh chất lượng cao thường được sử dụng trong ngành công nghiệp giấy vì độ tinh khiết và độ trắng của vật liệu. Do đó, các ngành công nghiệp Trung Quốc vẫn phải nhập khẩu quy mô lớn đất sét cao lanh chất lượng cao từ các nhà cung cấp nước ngoài và phần lớn xuất khẩu cao lanh của Trung Quốc bao gồm đất sét chất lượng thấp đến trung bình.

Theo Youzhen Gen, một chuyên gia trong ngành cao lanh làm việc tại Công ty TNHH China Kaolin, giá xuất khẩu đất sét cao lanh ở Trung Quốc là 31,58 USD/tấn và giá nhập khẩu là 218,50 USD/tấn. Hay nói cách khác, giá nhập khẩu cao gấp 8,9 lần giá xuất khẩu do chênh lệch về chất lượng.

Trong những năm tới, tỷ lệ đất sét cao lanh được sử dụng trong ngành công nghiệp giấy ở Trung Quốc có thể sẽ giảm do quá trình sản xuất giấy được cải tiến và việc sử dụng canxi cacbonat ngày càng tăng, do đó dẫn đến nhu cầu đất sét cao lanh giảm từ 30% tới 35% cho ngành này.

Ngoài nhu cầu đáng kể về đất sét cao lanh của ngành công nghiệp gốm sứ ở Trung Quốc, nhu cầu về đất sét cao lanh ở Trung Quốc không chỉ ở trong lĩnh vực xây dựng (đặc biệt là xi măng, nhựa, sơn và chất phủ, v.v.) mà còn trong dược phẩm, nông nghiệp và các ngành công nghiệp mỹ phẩm.

Tất Đạt