Được biết liên quan đến vấn đề này, hiện các cơ quan trung ương đang xem xét xây dựng đề án thí điểm tách bồi thường ra khỏi dự án đầu tư để gỡ vướng cho công tác giải phóng mặt bằng.

Ông ĐẶNG NGỌC ANH, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Phú Yên:

Cần có cơ chế xác định giá đất sát thị trường

Việc Chính phủ đang xây dựng đề án thí điểm tách bồi thường ra khỏi dự án đầu tư thành một dự án độc lập nếu được Quốc hội thông qua thì là cơ sở quan trọng để đẩy nhanh tiến độ GPMB của các
dự án.

Ông Đặng Ngọc Anh

Hiện nay tại Phú Yên, việc tạo quỹ đất sạch để thu hút NĐT lớn thực hiện các dự án lớn là rất khó. Luật chỉ cho phép các dự án đầu tư công thì Nhà nước mới đứng ra tổ chức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các dự án đầu tư kinh doanh không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Điều 61 và 62 Luật Đất đai 2013 thì phải có dự án và NĐT phải đứng ra thương lượng bồi thường với chủ sử dụng đất. Thực tế, ở khâu này thường mất rất nhiều thời gian khiến các dự án đa số đều kéo dài.

Nếu tới đây được phép tách bồi thường thành dự án riêng thì việc Nhà nước đứng ra bồi thường, tạo quỹ đất sạch để mời gọi đầu tư sẽ thuận tiện hơn. Tuy nhiên để làm được điều này thì phải sửa đổi luật, đặc biệt là cần phải có cơ chế xác định giá đất sát với thị trường.

Cách làm hiện nay là các khu đất trên 20 tỉ đồng thì Nhà nước sẽ thuê tư vấn thẩm định giá, dưới 20 tỉ đồng thì áp dụng giá đất trong bảng giá đất hằng năm nhân với hệ số điều chỉnh giá đất. Cách tính này so với giá thị trường có sự chênh lệch nhất định.

Bởi vậy, có thực tế là hai dự án nằm gần nhau nhưng nếu dự án đầu tư kinh doanh, doanh nghiệp thương lượng bồi thường thì giá cao hơn. Trong khi Nhà nước thu hồi đất để đầu tư xây dựng công trình công cộng, áp dụng cách xác định giá theo bảng giá nhà nước thì thấp. Vì vậy, người dân ít khi đồng thuận, gây khó khăn lớn cho việc triển khai dự án.

Lâu nay, tỉnh có tổ chức GPMB, tạo quỹ đất sạch nhưng chủ yếu là thu hồi đất để xây dựng nhà ở, còn đối với đất quy hoạch thương mại, dịch vụ thì chưa được pháp luật cho phép. Việc bồi thường, GPMB, tái định cư đều thực hiện đúng quy định: Xây dựng phương án bồi thường, công khai, lấy ý kiến người dân trước khi phê duyệt phương án bồi thường, GPMB. Đa phần người dân đồng tình với phương án bồi thường GPMB, tuy nhiên vẫn còn một số ít không đồng thuận, khiến cho việc này bị kéo dài.

Ông VÕ ĐÌNH TIẾN, Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Phú Yên:

Phải có điểm dừng trong thương lượng bồi thường đất

Liên quan đến đề án thí điểm tách bồi thường thành dự án độc lập đối với dự án đầu tư công thì chúng tôi thống nhất rất cao. Đối với dự án kinh doanh thương mại nếu được áp dụng cơ chế này thì cũng là giải pháp để Nhà nước có thể thu hồi đất, đấu giá tạo quỹ đất sạch để mời gọi đầu tư theo quy hoạch nhưng cần chú ý mấy điểm.

Ông Võ Đình Tiến

Thứ nhất, đối với dự án nhà ở, điều vô lý là khi chúng ta đấu thầu lựa chọn được NĐT thì Nhà nước vẫn phải làm khâu GPMB. Tại sao Nhà nước không GPMB ngay từ đầu, có đất sạch mang đi đấu giá thay vì đấu thầu? Như vậy vừa dễ thu hút NĐT mà cũng rất nhanh để có thể triển khai dự án. Với các dự án nhà ở, các căn cứ là dựa vào quy hoạch, vào chương trình phát triển đô thị, chương trình phát triển nhà ở và có đăng ký kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp tỉnh. Tuy nhiên để thực hiện được việc này, chính sách giá cần phải được xác định phù hợp để tạo sự đồng thuận cao của người dân.

Thứ hai, với các dự án thương mại dịch vụ, sản xuất, kinh doanh, việc thỏa thuận bồi thường cũng nhằm để đảm bảo lợi ích của người dân. Tuy nhiên khi đã đến một tỉ lệ nhất định, đáp ứng được mức chung cho toàn khu vực rồi thì cũng cần có quy định về một mức khung nào đó để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Đồng thời cũng để đẩy nhanh tiến độ dự án, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Quá trình thỏa thuận bồi thường, nhiều dự án có cả trăm hộ dân bị ảnh hưởng, doanh nghiệp thương lượng bồi thường đạt tỉ lệ rất cao, lên đến hơn 90%, còn lại vài trường hợp, thậm chí có dự án chỉ vướng một hộ dân duy nhất nhưng giữa chủ đầu tư và người dân vẫn không thống nhất được giá. Vì vậy cả dự án bị đình trệ và ách tắc.

Thứ ba, thương lượng bồi thường theo giá thị trường là tốt nhưng cũng cần phải có giới hạn nhất định để hài hòa lợi ích của các bên và có điểm dừng. Bởi hiện nay, việc xác định giá cụ thể trong phương án bồi thường là sát với giá thị trường. Lý do là các đơn vị tư vấn thu thập thông tin giao dịch trên thị trường thông qua các hợp đồng chuyển nhượng thành công, mà các hợp đồng này không phản ánh đúng giá trị giao dịch thực tế. Được biết hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ TN&MT tổng hợp, sửa đổi Luật Đất đai 2013, đây cũng là một trong những vấn đề đặt ra để nghiên cứu sửa đổi.