Nhà đấu giá đặt hai tác phẩm Chân dung cô Phương (trái) và Người phụ nữ đội nón lá bên sông lên bàn cân so sánh - Ảnh ghép từ Sotheby's Hong Kong

Ngày 14-12 tới, Sotheby’s Hong Kong sẽ tổ chức phiên đấu giá Mapping Modernities chỉ với 8 lô tranh, trong đó đã có 4 bức của họa sĩ Mai Trung Thứ (hay Mai Thứ). Tác phẩm Femme au chapeau conique le long de la rivière (tạm dịch: Người phụ nữ đội nón lá bên sông) trở thành tiêu điểm của phiên với mức định giá lên đến 900.000 USD (gần 21 tỉ đồng).

Dự kiến, con số này sẽ vượt qua mức 1 triệu USD khi cuộc đấu giá bắt đầu.

Người phụ nữ áo dài xanh ám ảnh Mai Trung Thứ

Người phụ nữ đội nón lá bên sông (lô cao cấp) là một bức tranh hiếm của họa sĩ Mai Trung Thứ (1906 - 1980) ở giai đoạn đầu. Dù tác phẩm được ký năm 1937 (sau khi họa sĩ sang Pháp) nhưng có vẻ như bức tranh này đã thành hình từ những năm tháng ông dạy vẽ ở Trường Quốc học Huế. 

Tác phẩm vẽ chân dung một người phụ nữ vận áo dài xanh và đội chiếc nón lá đang đứng trên bờ sông Hương. Nhà đấu giá Sotheby’s Hong Kong đã liên hệ danh tính của bức tranh này với tác phẩm Chân dung cô Phương (được bán với giá 3,1 triệu USD trước đó).

Theo đó, sự liên đới có thể thấy giữa hai tác phẩm không chỉ nằm trong sự tương đồng chất liệu sơn dầu trên toan mà còn trong phép mô tả hình tượng. Người mẫu mặc chiếc áo dài giống hệt nhau.

"Mai Trung Thứ yêu thích chiếc áo dài xanh này, nó xuất hiện trong ít nhất 5 tác phẩm quan trọng của ông ở giai đoạn này. Danh tính của người phụ nữ không được tiết lộ, nhưng có một điều chắc chắn: Không thể phủ nhận cô ấy là người mẫu ưa thích của Mai Trung Thứ trong suốt thời gian ở Huế" - nhà đấu giá thông tin.

Nhiều phác thảo và tranh ông vẽ thời kỳ 1930 - 1936 lặp đi lặp lại cùng một nhân vật "giống đến kỳ lạ" (chữ của nhà đấu giá) bức Người phụ nữ đội nón lá bên sông: gương mặt trái xoan, đôi mắt to, lọn tóc mai xoăn kéo dài xuống cổ.

Tác phẩm từng thuộc về gia đình họa sĩ và hiện nằm trong Bộ sưu tập châu Âu quan trọng tư nhân. Chính vì vậy, bà Mai Lan Phương, con gái danh họa Mai Trung Thứ, đã cung cấp cho nhà đấu giá nhiều thông tin thú vị về bức tranh.

Tác phẩm Cô gái trẻ từ Huế - Ảnh: CHRISTIE'S

Càng "giải mật", Sotheby’s càng làm rối công chúng

Mặc cho những bí ẩn được nhà đấu giá hé mở để mời gọi nhà sưu tập, các thông tin trên lại mâu thuẫn với tài liệu do chính Sotheby’s Hong Kong đưa ra trước đó.

Vào tháng 4 năm nay, ở phiên đấu giá bức Chân dung cô Phương, Sotheby’s đã đưa ra thông tin như sau: "Người mẫu - cô Phương - là một phụ nữ trẻ thuộc tầng lớp quý tộc Hà Nội, nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên và duyên dáng. Người ta cho rằng họ đã yêu nhau. Tuy nhiên, do sự ngăn trở của giai cấp xã hội và các chuẩn mực đạo đức, mối quan hệ lãng mạn của họ đã bị cấm".

Nếu thông tin trên xác đáng, khó có khả năng cô gái trong bức Chân dung cô Phương (ở Hà Nội) và người mẫu trong bức Người phụ nữ đội nón lá bên sông (ở Huế) cùng là một người. Có hai khả năng xảy ra: hoặc nhà đấu giá lập lờ sự giống nhau giữa hai bức tranh, hoặc họ đã nhầm khi cho rằng người mẫu của bức tranh Chân dung cô Phương là một quý cô Hà Nội.

Giả thuyết thứ hai dễ xảy ra hơn, bởi xét một số tác phẩm của họa sĩ ở cùng giai đoạn này có một sự tương đồng nhất định trong người mẫu. Hai bức Cô gái trẻ từ Huế (ký năm 1937) và Người phụ nữ với điếu thuốc (ký năm 1932) gần như có chung một người mẫu với những tác phẩm trên.

Dù rõ ràng hay mập mờ, nhà đấu giá đã thành công khi giới thiệu đến công chúng một nhân vật - người mẫu tranh được xem là bí ẩn bậc nhất trong nghệ thuật Việt Nam.

Mona Lisa của danh họa Mai Trung Thứ sẽ làm nên chuyện?

TTO - Xuất hiện trong phiên đấu giá do nhà Christie’s Hong Kong tổ chức tối 24-5, bức họa La Joconde (Mona Lisa) của Mai Trung Thứ được kỳ vọng sẽ 'làm nên chuyện'.