Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, năng lực thông quan tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc, nhất là Lạng Sơn với phía Trung Quốc giảm so với trước đây. Trung bình lượng phương tiện xuất nhập khẩu được thông quan qua tỉnh Lạng Sơn khoảng 825 xe một ngày, trong đó số xe thông quan qua cửa khẩu Hữu Nghị bình quân 450 xe một ngày (xuất khẩu 120 xe, nhập 330 xe).
Tại cửa khẩu Tân Thanh, trung bình mỗi ngày 300 xe được thông quan (200 xe xuất khẩu và 100 xe nhập khẩu). Còn tại cửa khẩu Chi Ma, lượng xe được thông quan mỗi ngày khoảng 75 xe, một nửa là xuất sang Trung Quốc.
Tuy nhiên, lượng phương tiện đưa lên cửa khẩu ngày càng nhiều so với năng lực thông quan nên số xe còn tồn tại khu vực bến bãi, cửa khẩu tại Lạng Sơn tăng cao. Đến ngày 13/12, số xe ùn ứ tại các cửa khẩu Lạng Sơn là 4.304 chiếc, trong đó 60% tại cửa khẩu Tân Thanh, còn lại là ở cửa khẩu Hữu Nghị và Chi Ma.
Theo Cục Xuất nhập khẩu, hoạt động xuất nhập vẫn được duy trì trong bối cảnh dịch bệnh, các cơ quan quản lý cửa khẩu hai nước lại tăng cường biện pháp phòng, chống dịch khiến năng lực thông quan thấp hơn so với trước. Cùng đó, nhân lực vận chuyển, giao nhận, bốc xếp, sang tải hàng hóa... tại khu vực cửa khẩu của Việt Nam và Trung Quốc đang thiếu cũng khiến thông quan chậm.
Ngoài ra, phía Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu ở các cửa khẩu của địa phương khác nên lượng hàng hoá tập trung về các cửa khẩu Lạng Sơn nhiều.
Xe chở nông sản tồn đọng tại các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn. Ảnh: Giang Huy
Hiện nhà chức trách tỉnh Lạng Sơn tích cực trao đổi với chính quyền địa phương của Trung Quốc để gỡ vướng mắc, tạo điều kiện tối đa cho thông quan, xuất nhập khẩu hàng hóa, nhất là nông sản Việt xuất sang Trung Quốc.
Đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Tân Thanh cũng cho biết, đơn vị này khuyến khích và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện hồ sơ khai báo hải quan từ chiều hôm trước để sáng hôm sau có thể thông quan ngay khi cơ quan chức năng Trung Quốc mở cửa khẩu.
Còn tại cửa khẩu Hữu Nghị, Chi cục hải quan ưu tiên làm thủ tục cho doanh nghiệp kê khai hải quan điện tử; mở riêng luồng tái xuất, tái nhập nhằm thông quan nhanh hơn.
Về phía Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, tại cuộc họp cuối tuần trước, ông Lê Thanh Hòa, Phó cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho biết, để hỗ trợ doanh nghiệp, Cục đã đề nghị các địa phương lên phương án cân đối, chủ động biện pháp tạm thời bảo quản nông sản tại các kho lạnh.
Bộ Công Thương nhận định, một số mặt hàng nông sản đang vào vụ thu hoạch và dịp lễ Tết - cao điểm xuất khẩu hàng hoá sang Trung Quốc - nên lượng hàng hoá thông quan tại các cửa khẩu phía Bắc là rất lớn. Bộ này khuyến nghị các doanh nghiệp thường xuyên cập nhật thông tin, tình hình từ các tỉnh biên giới phía Bắc để chủ động điều chỉnh nhịp độ, đưa hàng lên biên giới, phù hợp với năng lực thông quan của các cửa khẩu.
Để giảm thiểu thiệt hại, các doanh nghiệp cũng cần đảm bảo các quy định về truy xuất nguồn gốc, mã vùng trồng, ghi nhãn... và các yêu cầu khác của phía Trung Quốc để nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn đã thoả thuận với đối tác nước ngoài.
Quan trọng hơn, doanh nghiệp nên "chuyển nhanh, chuyển mạnh" sang xuất khẩu hàng hoá theo đường chính ngạch, tức là mua bán theo hợp đồng với các điều kiện giao dịch, giao nhận rõ ràng, giao hàng tại cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính...
Anh Minh