Trung tâm tài chính châu Á không chỉ nổi tiếng nhà đất đắt đỏ, mà còn là một trong những nơi có mật độ dân cư cao nhất thế giới. Phần lớn người dân Hong Kong phải ở trong những căn hộ siêu nhỏ.
Tuy nhiên, sự chú ý của Bắc Kinh vài năm qua đã tác động đến các hãng bất động sản vốn từ lâu hưởng lợi từ sự mất cân bằng trên thị trường Hong Kong. Tại Trung Quốc đại lục, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang siết kiểm soát đầu cơ nhà đất và hoạt động độc quyền. Tại Hong Kong, chính quyền của bà Carrie Lam cũng đang tăng tốc sung công đất của các tài phiệt và làm suy yếu quyền lực của họ. Thông điệp ở đây rất rõ ràng: là tốt hơn hết họ nên tham gia giải quyết vấn đề.
Các đế chế bất động sản Hong Kong đang rất tích cực thực hiện trách nhiệm xã hội. Họ đang hỗ trợ xây gần 10.000 nhà ở xã hội trên số đất đã hiến tặng. Một số người thừa kế các hãng bất động sản này cho biết trên Bloomberg rằng họ sẽ tiếp tục làm các dự án từ thiện. Thậm chí, có người khẳng định sẵn sàng hy sinh lợi nhuận.
Phối cảnh một dự án nhà ở xã hội được xây dựng trên phần đất hiến tặng của Sun Hung Kai. Ảnh: Sun Hung Kai Properties
"Họ vẫn là những nhà tư bản thôi mà. Nhưng tôi cho rằng thế hệ trẻ đang nắm quyền điều hành hiện tại hoàn toàn hiểu được rằng họ không thể bỏ qua nhu cầu của người dân", Bernard Chan – một nhân viên trong chính quyền của bà Lam cho biết.
Các hãng bất động sản lớn nhất Hong Kong, trong đó có CK Asset Holdings của Li Ka-shing, Henderson Land Development của Lee Shau Kee, New World Development của nhà Cheng và Sun Hung Kai Properties của nhà Kwok thành công phần lớn nhờ các chính sách khuyến khích một nhóm nhóm nhỏ công ty có tiềm lực tài chính mạnh tham gia đấu giá các lô đất. Việc này đã gây ra khủng hoảng giá nhà tại thành phố này. Với số tài sản có được, họ đã mở rộng việc kinh doanh sang nhiều ngành nghề, từ điện đến gas, siêu thị và viễn thông.
Nguồn thu từ các cuộc đấu giá đất từ lâu đã hỗ trợ cho chính sách thuế thấp của Hong Kong, giúp họ trở thành trung tâm tài chính quốc tế.
Tuy nhiên, sau khi giới chức Trung Quốc siết kiểm soát Hong Kong, quyền lực của các hãng bất động sản thành phố này cũng giảm sút. Hồi tháng 3, Phó thủ tướng Trung Quốc Han Zheng tuyên bố Hong Kong cần giải quyết vấn đề nhà ở. Vài tháng sau, Trung Quốc cũng đặt mục tiêu Hong Kong phải tạm biệt các loại nhà siêu nhỏ, nhà quan tài.
Hồi tháng 5, quyền bỏ phiếu chọn lãnh đạo Hong Kong của các hãng bất động sản đã được chuyển bớt sang các doanh nghiệp nhỏ hơn và các công ty Trung Quốc. Thay đổi này cũng đồng nghĩa quyền lực của các tập đoàn đa ngành tại đây giảm sút, Regina Ip – một thành viên trong chính quyền của bà Lam cho biết.
Kể từ năm 2019, Henderson Land và Sun Hung Kai đã hiến ít nhất 185.000 m2 đất cho việc xây nhà ở xã hội. Trong tháng này, New World cũng công bố kế hoạch xây 300 nhà với giá bằng nửa giá thị trường. Họ là công ty tư nhân đầu tư trợ giá nhà tại Hong Kong. Trong một bài phát biểu gần đây tại Đại học Hong Kong, CEO New World Adrian Cheng cho biết: "Hoạt động từ thiện và cơ hội kinh doanh nên song hành với nhau".
Brian Wong – nhà nghiên cứu tại tổ chức phi chính phủ Liber Research Community thì nghi ngờ điều này. Ông cho rằng việc hiến đất là "chiêu PR", vì các bất động sản này được hiến tặng tạm thời. "Nó có giải quyết được tình trạng thiếu nhà ở không? Không", ông nói. Ông cho rằng chính quyền tốt hơn hết là sung công đất vĩnh viễn để làm nhà ở xã hội.
Chính quyền Hong Kong đã lấy lại khoảng 90 hecta trong 2 năm qua. Trong 5 năm trước, họ chỉ lấy lại khoảng 20 hecta. Mục tiêu của họ là 700 hecta.
Giới chức Hong Kong đến nay vẫn tránh siết kiểm soát giá theo phong cách của Trung Quốc. Thay vào đó, bà Lam lên kế hoạch mở rộng nguồn cung đất bằng cách tạo ra các khu đô thị mới ở phía bắc. Dĩ nhiên là với sự hỗ trợ của các hãng bất động sản.
Kế hoạch này cho thấy chính quyền Hong Kong nhận ra việc hợp tác với các hãng bất động sản hiệu quả hơn nhiều, Philip Tse - Giám đốc phụ trách bất động sản Hong Kong và Trung Quốc tại Bocom International Holdings nhận xét. Việc này cũng sẽ bảo đảm cơ hội kinh doanh cho các hãng địa ốc lớn nhất thành phố. Thông điệp từ chính quyền cũng rất rõ ràng, đó là tuân thủ quy định và đừng cố tác động lên chính sách.
Chi tiết của kế hoạch vẫn chưa được công bố, nhưng các hãng bất động sản cũng đã thể hiện sự ủng hộ. Hiệp hội Các công ty bất động sản cho biết việc này sẽ làm tăng nguồn cung nhà. New World khẳng định sẽ hỗ trợ chính quyền thực hiện dự án này. Sun Hung Kai cũng tỏ ý hoan nghênh.
Sự ủng hộ này cũng cho thấy các hãng bất động sản nhận thức được rằng để không vào tầm ngắm của Bắc Kinh, họ phải tham gia hạ giá nhà và giải quyết vấn đề bất bình đẳng. "Tôi không cho là các công ty lớn ở Hong Kong cảm thấy có nghĩa vụ như các hãng ở đại lục", Chan nói, "Nhưng có vẻ họ đều hiểu cả và đang làm như thế rồi".
Hà Thu (theo Bloomberg)