Ảnh hưởng của làn sóng Covid-19 thứ tư

Khảo sát được thực hiện vào tháng 10 với tổng số hơn 300 doanh nghiệp, trong đó có 253 phản hồi từ các CEO, C-Level và các cấp quản lý được ghi nhận hợp lệ. Các doanh nghiệp tham gia khảo sát trải dài trên 13 lĩnh vực khác nhau, và gần 3/4 trong số đó hoạt động trong khu vực giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo kết quả tự đánh giá, chỉ 5,14% đại diện doanh nghiệp nhận định làn sóng Covid-19 thứ tư mang lại ảnh hưởng tích cực. Trong khi đó, có tới gần 56% số doanh nghiệp phải chịu tác động "tương đối tiêu cực" và 32% còn lại bị ảnh hưởng ở mức độ "rất tiêu cực". Nhiều doanh nghiệp đã vĩnh viễn không còn cơ hội phục hồi sau 5 tháng bị ảnh hưởng nặng nề bởi "cú sốc kinh tế" mà dịch bệnh gây ra.

Đáng lưu ý, có đến gần 87% số doanh nghiệp bị gia tăng chi phí vận hành và sụt giảm hoặc "đóng băng" doanh thu. Trong khu vực giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, trung bình cứ 10 doanh nghiệp thì có đến 2 bị "đóng băng" doanh thu hoàn toàn.

Mặc dù vậy, theo đánh giá từ chính các doanh nghiệp, bên cạnh những tác động tiêu cực đã nhìn thấy rõ, đại dịch cũng tạo ra một vài cơ hội giúp cắt giảm chi phí vận hành không cần thiết, sàng lọc và loại bớt đối thủ cạnh tranh trên thị trường,... Nhiều chủ doanh nghiệp còn cho rằng đây là thời điểm phù hợp để tái cấu trúc tổ chức, tối ưu bộ máy vận hành và tiến hành chuyển đổi số.

Hành động ứng phó thực tế

Liên quan đến những chiến lược ứng phó với dịch bệnh trong suốt 5 tháng bị hạn chế hoạt động, nhiều doanh nghiệp cho biết đã buộc phải ưu tiên cắt giảm chi phí hơn là nỗ lực để gia tăng doanh thu và tối ưu vòng xoay tiền mặt (tỷ lệ tương ứng là 55,73% so với 26,88% và 25,3%). Các chi phí được cắt giảm bao gồm cả chi phí mặt bằng, marketing, đầu tư nhân sự,...

Kết quả khảo sát cũng ghi nhận gần 45% số doanh nghiệp đã nhanh chóng đầu tư cho quá trình chuyển đổi số, tiến hành triển khai công nghệ vào quá trình quản trị và vận hành nội bộ. Nhờ sự hỗ trợ của các công cụ trực tuyến, rất nhiều doanh nghiệp đã thành công trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân sự từ xa.

Đặc biệt, khảo sát của Base đã chỉ ra một tín hiệu cực kỳ tích cực trong chiến lược ứng phó của doanh nghiệp về mặt nhân sự. Hơn 62% số doanh nghiệp đã chủ động bổ sung các biện pháp đảm bảo an toàn cho nhân sự. Không những thế, thay vì sa thải nhân sự vĩnh viễn do nguồn lực tài chính bị ảnh hưởng (chỉ 6% doanh nghiệp lựa chọn cách làm này), phần lớn các doanh nghiệp đều có xu hướng ưu tiên các chính sách điều chỉnh lương, thưởng tạm thời cho nhân viên: nghỉ tạm thời có hỗ trợ lương, giảm lương và giảm giờ làm…

Kế hoạch phục hồi trong "bình thường mới"

Theo số liệu của Cổng thông tin tiêm chủng Quốc gia, tính đến ngày 15/12/2021, Việt Nam đã triển khai tiêm gần 136 triệu liều vắc xin trên toàn quốc, và con số này vẫn đang tiếp tục tăng lên từng ngày. Đây được xem là một tín hiệu đáng mừng đối với các doanh nghiệp.

Sau 4 "cú sốc kinh tế" mà Covid-19 gây ra, nhiều doanh nghiệp đã chuẩn bị kịch bản ứng phó cho các khủng hoảng tiếp theo có thể xảy đến. Đồng thời, bối cảnh cũng đã thay đổi, chiến lược chống dịch của Việt Nam chuyển từ "Zero Covid" sang "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả". Chính vì thế, triển vọng phục hồi của doanh nghiệp được đánh giá là cao hơn.

Mặc dù vậy, khi được hỏi về khả năng hồi phục của tổ chức khi cả nước hoàn thành tiêm chủng vắc xin trên diện rộng, chỉ có 245 đại diện đồng ý hoặc đủ cơ sở tiết lộ thông tin, và gần 1/4 người trong số họ cho biết "không lạc quan lắm" về sự khởi sắc trở lại của doanh nghiệp mình.

Trong giai đoạn tiếp theo, hơn một nửa đại diện doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết sẽ thay đổi và cải tiến sản phẩm, dịch vụ để thích nghi; hơn 15% số doanh nghiệp sẽ kích thích tăng trưởng và mở rộng quy mô kinh doanh. Trong khi đó, vẫn có hơn 26% số doanh nghiệp dự định quay trở lại trạng thái trước dịch và khoảng 5% lựa chọn cắt giảm quy mô hoạt động.

Để tăng doanh thu và lợi nhuận, hơn 73% số doanh nghiệp đã sẵn sàng triển khai các chiến dịch kích thích doanh số. Trong khi đó, những doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề hơn buộc phải tiếp tục cắt giảm chi phí hoặc vay - gọi vốn để duy trì hoạt động kinh doanh.

Những yếu tố sẽ đóng vai trò then chốt đảm bảo sự phát triển của tổ chức trong giai đoạn sắp tới, theo các đại diện doanh nghiệp, chính là khả năng ứng phó và thích nghi, nguồn lực tài chính và nhân sự, và năng lực công nghệ và chuyển đổi số. Gần 86% số doanh nghiệp bày tỏ sự quan tâm tới các giải pháp công nghệ nhằm gia tăng hiệu suất vận hành để đẩy nhanh tốc độ phục hồi trong bình thường mới.

Cũng theo kết quả khảo sát của Base, xu hướng làm việc từ xa vẫn rất được ưa chuộng ngay cả khi các chỉ thị giãn cách được gỡ bỏ. Hơn 60% số doanh nghiệp ưu tiên triển khai kết hợp làm việc từ xa và làm việc tại văn phòng (theo mô hình làm việc hybrid work). Tương tự, mô hình kết hợp giữa kinh doanh online và tại chỗ cũng được lựa chọn bởi hơn 77% số doanh nghiệp.

Như vậy, trải qua bốn đợt dịch, phần lớn doanh nghiệp đã tích lũy được kinh nghiệm ứng phó hiệu quả, chủ động chuyển đổi và có kịch bản cho các làn sóng tiếp theo. Tuy nhiên, con số 26% doanh nghiệp dự định quay trở lại trạng thái cũ và khoảng 5% lựa chọn cắt giảm quy mô vẫn cho thấy sự bị động và loay hoay của một bộ phận doanh nghiệp chưa có kế hoạch thích ứng. Và nếu cứ tiếp tục như vậy, khi những đợt dịch thứ 5, thứ 6 hay bất cứ cuộc khủng hoảng nào khác xảy đến, số doanh nghiệp bị ảnh hưởng "rất tiêu cực" có thể không chỉ dừng lại ở 32%.

Bên cạnh nghiên cứu lần này , trước đó vào cuối tháng 6/2021, Base.vn đã phối hợp với FPT thực hiện và công bố kết quả khảo sát "Ảnh hưởng của làn sóng Covid-19 thứ 4 đến hoạt động kinh doanh liên tục". Đồng thời, đơn vị này đã phát triển và cho ra đời bộ công cụ "Vận hành không gián đoạn" được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp vươn lên giành thế chủ động và thích ứng nhanh chóng, tạo tiền đề bứt phá trong bình thường mới.

Kiều Anh