Bạn Kim Anh hỏi: Tôi tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) được gần 5 năm, sau khi nghỉ làm tại công ty, tôi không còn tham gia BHXH nữa. Nay tôi muốn tham gia thì tham gia với hình thức nào? Thủ tục và đăng ký như thế nào? Mỗi tháng đóng bao nhiêu và thời gian đóng bao lâu?

Luật sư Hoàng Quỳnh - Công ty Luật TNHH YouMe trả lời:

Khoản 4 Điều 2 Luật BHXH về người tham gia BHXH tự nguyện như sau:

4. Người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng quy định tại Khoản 1 Điều này.

Khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2014 quy định về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc như sau:

1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:

a) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;

b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng;

c) Cán bộ, công chức, viên chức;

d) Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;

đ) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;

e) Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;

g) Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

h) Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;

i) Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

Điều 24 Quyết định 595/QĐ-BHXH ban hành quy trình thu BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp; quản lý sổ BHXH, thẻ bảo hiểm y tế (sau đây gọi là Quyết định 595/QĐ-BHXH) quy định về đăng ký BHXH tự nguyện như sau:

1. Thành phần hồ sơ:

1.1. Người tham gia: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

1.2. Đại lý thu/Cơ quan BHXH (đối với trường hợp người tham gia đăng ký trực tiếp tại cơ quan BHXH): Danh sách người tham gia BHXH tự nguyện (Mẫu D05-TS).

2. Số lượng hồ sơ: 01 bộ.

Tiết 2.1 Khoản 2 Điều 31 Quyết định 595/QĐ-BHXH được sửa đổi bởi Khoản 37 Điều 1 Quyết định 505/QĐ-BHXH năm 2020 quy định người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện kê khai và nộp hồ sơ như sau:

2.1. Kê khai và nộp hồ sơ: Kê khai hồ sơ theo quy định tại Điều 24, Điều 27 và nộp hồ sơ cho Đại lý thu hoặc nộp cho cơ quan BHXH.

Khoản 1 Điều 29 Quyết định 595/QĐ-BHXH quy định cấp sổ bảo hiểm xã hội như sau:

1. Cấp mới: Đối với người tham gia BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện: không quá 5 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định.

Khoản 1 Điều 87 Luật BHXH 2014 quy định về mức đóng của người lao động tham gia BHXH tự nguyện như sau:

1. Người lao động quy định tại khoản 4 Điều 2 của Luật này, hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, khả năng ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ để quy định mức hỗ trợ, đối tượng hỗ trợ và thời điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện.

Khoản 1 Điều 73 Luật BHXH 2014 được sửa đổi, bổ sung bởi Điểm c Khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động 2019 quy định về điều kiện hưởng lương hưu như sau:

1. Người lao động hưởng lương hưu khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động;

b) Đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.

Như vậy, hiện nay bạn có thể tham gia BHXH tự nguyện. Thủ tục, mức đóng và thời gian đóng BHXH tự nguyện theo các quy định nêu trên.