Ngày 21-12, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã họp báo thông tin về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động thông quan hàng hóa tại cửa khẩu biên giới phía Bắc. Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý hải quan (Tổng cục Hải quan), cho biết tính đến sáng 21-12, tổng lượng xe tồn ở 3 khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma (thuộc tỉnh Lạng Sơn) là 4.461 xe, chủ yếu là hàng nông sản. Việc ùn ứ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu, chất lượng hàng hóa, tăng thời gian xuất khẩu cũng như tăng chi phí, khó khăn cho công tác kiểm soát phòng chống dịch và bố trí, sắp xếp các phương tiện vận chuyển.

Hàng ngàn xe container chở nông sản vẫn ùn ứ ở khu vực cửa khẩu Tân Thanh .Ảnh: MINH TÙNG

Theo ông Âu Anh Tuấn, việc ùn ứ xe chở hàng hóa thường xảy ra vào dịp cuối năm, khi vào vụ thu hoạch cũng như nhu cầu xuất khẩu cao nhưng năm nay việc ùn ứ diễn ra nghiêm trọng hơn, do phía Trung Quốc siết chặt các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 đối với người, phương tiện và hàng hóa trên xe. Đến nay, trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn chỉ có cửa khẩu Hữu Nghị diễn ra hoạt động thông quan, năng lực khoảng hơn 100 xe/ngày.

Bên cạnh các giải pháp đã triển khai thời gian qua để giải quyết ách tắc, tăng năng lực thông quan hàng hóa, ông Âu Anh Tuấn cho biết Tổng cục Hải quan đề nghị Bộ Công Thương phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội ngành hàng, Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) dịch vụ logistics Việt Nam và Sở Công Thương các địa phương thông báo về việc phía Trung Quốc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cả trên bao bì chứa đựng hàng hóa và đề nghị các DN kiểm soát chặt chẽ từ khâu thu hoạch, phân loại, đóng gói, bốc xếp hàng hóa, bảo đảm không có virus SARS-CoV-2. Đồng thời, DN chỉ vận chuyển hàng hóa lên cửa khẩu khi đã ký hợp đồng mua bán với đối tác Trung Quốc.

Tổng cục Hải quan cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tiếp tục đàm phán với các cơ quan của Trung Quốc ký kết Nghị định thư về việc giảm tỉ lệ kiểm tra kiểm dịch, xây dựng cơ chế để kiểm tra nhanh các chứng thư kiểm dịch động thực vật và thống nhất cơ chế giám sát an toàn thực phẩm đối với các lô hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Đặc biệt, cần sớm đàm phán với cơ quan chức năng phía Trung Quốc để thống nhất thủ tục kiểm dịch đối với hàng hóa nông lâm, thủy sản, hoa quả tươi trong giai đoạn 2 nước đẩy mạnh phòng dịch Covid-19, không để tình trạng đóng cửa khẩu hoặc tạm dừng nhập khẩu nông sản, hoa quả như thời gian vừa qua.

Hiện nay, 2 cửa khẩu Tân Thanh và Chi Ma vẫn dừng thông quan và chưa biết thời điểm nối lại, vẫn đang chờ phía Trung Quốc thông báo. Cơ quan hải quan đề nghị Bộ Ngoại giao phối hợp với Bộ Quốc phòng trao đổi với cơ quan chức năng phía Trung Quốc thực hiện theo Hiệp định Về quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc về việc thông báo cho phía Việt Nam khi Trung Quốc tạm thời đóng cửa khẩu (thông báo trước 5 ngày). Mục đích là để người dân, DN và lực lượng chức năng của chúng ta có thời gian chuẩn bị, tránh gây ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu và thiệt hại kinh tế cho cả hai bên như thời gian vừa qua.

Trước việc xe chở nông sản của DN phải nằm chờ tại khu vực cửa khẩu hơn nửa tháng, gây tốn kém chi phí, ông Vi Công Tường, Phó cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn, cho biết các cơ quan của tỉnh đã tham mưu, đề xuất với lãnh đạo tỉnh về việc giảm các loại chi phí kho, bãi nhằm hỗ trợ các DN xuất khẩu. Các cơ quan chức năng của tỉnh Lạng Sơn cũng làm việc với các DN logistics để trao đổi về việc giảm chi phí. Ông Tường cũng cho hay tỉnh Lạng Sơn đang xây dựng khu trung chuyển hàng hóa rộng 150 ha để giảm áp lực cho lượng xe đổ về các cửa khẩu trong thời gian tới.

Cũng liên quan đến vấn đề khu trung chuyển, cục trưởng Cục Giám sát quản lý hải quan cho biết với các khu trung chuyển này, khi xe chở hàng đến sẽ làm thủ tục khai hải quan qua mạng, khi đến cửa khẩu chỉ thông quan, tiết kiệm thời gian, đẩy nhanh tiến độ. Tuy nhiên, về lâu dài, Lạng Sơn cần xây dựng các kho lạnh để bảo quản hàng hóa.