SARS-CoV-2 là loại virus chưa có tiền lệ. Khi giới khoa học còn đang trong giai đoạn tìm hiểu, chấp nhận “thử-sai-sửa” để hiểu về căn bệnh này, thì “zero-COVID” là chiến lược tốt nhất để bảo vệ mạng người. Nhưng nay, ánh sáng đã xuất hiện…
Một buồng xét nghiệm COVID-19 ở New York, Mỹ. Ảnh: AFP
Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt thuốc trị COVID-19 Paxlovid của hãng Pfizer cho những đối tượng từ 12 tuổi trở lên. Pfizer dự kiến trong năm 2022 sẽ sản xuất lên 120 triệu liệu trình điều trị.
Trước đó, FDA cũng đã công bố báo cáo sơ bộ về thuốc Molnupiravir do hãng Merck & Co (Mỹ) sản xuất. Theo đó, thuốc có hiệu quả trong việc điều trị bệnh COVID-19. Báo cáo của Bộ Y tế Việt Nam cũng cho biết thuốc này dung nạp tốt, có tính an toàn cao, hiệu quả rõ ràng giúp giảm tải lượng virus, giảm lây lan và chuyển nặng, rút ngắn thời gian điều trị… Hiện đã có một số doanh nghiệp nhận chuyển giao công nghệ, nguyên liệu và chờ được phê duyệt sản xuất thuốc molnupiravir “Made in Vietnam”.
Giới chuyên gia y học và dịch tễ nhận xét việc dần hoàn thiện các loại thuốc chữa trị cho bệnh nhân COVID-19 là một bước ngoặt quan trọng cho tiến trình thích ứng an toàn, linh hoạt và hiệu quả với dịch. Trong “cuộc chiến” kéo dài hai năm qua, giới khoa học chỉ ra ba “chân kiềng” để bình thường mới.
Thứ nhất là vaccine. Với tình hình sản xuất vaccine và nỗ lực của tất cả các nước hiện nay, dự báo lượng vaccine sẽ trở nên dồi dào và được phân bổ một cách công bằng, hợp lý hơn trong năm 2022 trở đi. Vaccine có vai trò giúp giảm lây nhiễm nhưng quan trọng nhất là giúp bệnh nhân giảm đáng kể các triệu chứng trở nặng phải nhập viện, giảm nguy cơ tử vong.
Thứ hai là ý thức 5K của người dân. So với khi dịch mới xuất hiện, có thể thấy ý thức về đeo khẩu trang, hạn chế tụ tập, sát khuẩn thường xuyên… của người dân ở hầu hết các nước đã có chuyển biến tích cực. Ý thức “sinh tồn do bản thân tự quyết định” thúc đẩy người dân các nước, ngay cả những nơi “khó tính” nhất như Mỹ và châu Âu, đã dần có thói quen 5K khi các nghiên cứu khoa học chỉ ra 5K có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm lên đến trên 50%, không khác gì một loại vaccine theo tiêu chuẩn WHO.
Cuối cùng là hệ thống điều trị, trong đó bao gồm cả điều trị tại nhà và tại bệnh viện. Hiện nay, các tiêu chí để sàng lọc F0 theo các tầng điều trị (ở nhà, bệnh viện tuyến dưới, bệnh viện tuyến trên) cơ bản đã rõ ràng. Các tiêu chí về số giường bệnh (dự phòng) cho các kịch bản theo từng cấp độ dịch cũng được định hình. Các tổ y tế cộng đồng, lực lượng y tế tuyến đầu cũng dần “lành nghề” với việc ứng phó các trường hợp tiếp nhận F0.
Nay bên cạnh vaccine và 5K, chúng ta có thêm “vũ khí hữu hiệu” để kiểm soát toàn diện virus SARS-CoV-2, đó là thuốc điều trị Paxlovid hay trước đó là Molnupiravir.
Đúng như chuyên gia Amesh Adalja (Viện An ninh y tế Johns Hopkins), việc FDA phê duyệt thuốc Paxlovid là một cột mốc quan trọng tiến đến giai đoạn xem COVID-19 là bệnh truyền nhiễm dễ kiểm soát. Hay nói nôm na, khi thuốc kháng virus SARS-CoV-2 được “trình làng” và phân phối rộng rãi, tương lai gần COVID-19 sẽ trở thành “một loại cúm mùa” trong tầm kiểm soát. 