Tỷ số giới tính khi sinh (GTKS) được xem là cân bằng khi ở mức 103-105 bé trai/100 bé gái. Tuy nhiên, ở Hà Tĩnh tình trạng mất cân bằng GTKS đã diễn ra từ nhiều năm nay và đang có xu hướng ngày một gia tăng.

Nguy cơ tăng tỷ lệ nam giới sống độc thân

Theo Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Sở Y tế Hà Tĩnh), tỉnh này đang nằm trong nhóm các tỉnh có mức sinh cao. Tỷ số GTKS năm 2019 ở Hà Tĩnh là 115,2 bé trai/100 bé gái; năm 2020 là 112,19 bé trai/100 bé gái’ và đến thời điểm hiện tại là 115,54 bé trai/100 bé gái (tăng 1,15 điểm % so với cùng kỳ).

Ông Phạm Xuân Đức, Cán bộ Phòng dân số Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Sở Y tế Hà Tĩnh), cho biết nguyên nhân của tình trạng mất cân bằng GTKS là do nhiều gia đình vẫn còn nặng tư tưởng “đông con hơn nhiều của”, trọng nam khinh nữ và đặc biệt là tâm lý sinh con trai để nối dõi tông đường.

Cán bộ Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Sở Y tế Hà Tĩnh) đến tận nhà các hộ dân tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình TÂN KỲ

“Mất cân bằng GTKS sẽ khiến nam giới trẻ tuổi dư thừa so với nữ do tỷ lệ nữ giới đang giảm dần. Tương lai, nam giới sẽ phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời. Việc trì hoãn hôn nhân hoặc gia tăng tỷ lệ sống độc thân ở nam giới là những khả năng có thể xảy ra trong tương lai không xa. Thực trạng này đang là thách thức lớn, đe dọa đến cấu trúc dân số trong tương lai cũng như đời sống hạnh phúc của mỗi gia đình”, ông Đức nói.

Theo ông Đức, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh có tỷ số mất cân bằng GTKS ở mức đáng báo động như: TX.Hồng Lĩnh có tỷ lệ 150 bé trai/100 bé gái; TP.Hà Tĩnh 127,27 bé trai/100 bé gái; H.Nghi Xuân 127,72 bé trai/100 bé gái; H.Đức Thọ 123,95 bé trai/100 bé gái… “Mục tiêu của ngành dân số Hà Tĩnh trong việc giảm tỷ số GTKS đạt dưới mức 112,35 bé trai/100 bé gái vào cuối năm 2021 đang trở nên khó thực hiện”, ông Đức bày tỏ sự lo lắng.

Tại TX.Hồng Lĩnh, từ đầu năm đến nay, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh cũng đặc biệt cao. Lý giải về việc này, bà Hà Thị Yến, Trưởng phòng Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TX.Hồng Lĩnh, nói rằng từ đầu năm đến nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến việc triển khai các chương trình, kế hoạch về công tác dân số bị ngưng trệ. Đặc biệt là từ trước đến nay việc kiểm soát tình trạng lựa chọn giới tính thai nhi gặp rất nhiều khó khăn.

“Mong muốn sinh thêm để có con trai của người dân là vấn đề cốt lõi dẫn đến mất cân bằng GTKS. Mặc dù chúng tôi đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động nhưng cũng không thể lay chuyển được tư tưởng ấy của nhiều cặp vợ chồng”, bà Yến chia sẻ.

Giảm tỷ lệ mất cân bằng giới tính còn gian nan

Trong những năm qua, ngành dân số tỉnh Hà Tĩnh mặc dù đã tăng cường nhiều biện pháp để giảm tình trạng mất cân bằng GTKS như: đẩy mạnh tuyên truyền bằng sự vào cuộc của các cấp chính quyền, địa phương, các khối đoàn thể; triển khai đề án kiểm soát mất cân bằng GTKS đến 100% xã, phường, thị trấn trên toàn tỉnh… Tuy nhiên, tình trạng mất cân bằng GTKS vẫn có chiều hướng gia tăng.

Trưởng phòng Truyền thông Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Sở Y tế Hà Tĩnh) Nguyễn Trung Kiên, cho hay việc tuyên truyền góp phần giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh ở Hà Tĩnh còn được thực hiện qua các hội thảo chia sẻ kinh nghiệm các gia đình sinh 2 con một bề là gái làm kinh tế giỏi, biểu dương trẻ em gái. Ngoài ra, các cấp hội phụ nữ cũng đã thành lập và duy trì hoạt động của hàng trăm câu lạc bộ gia đình hạnh phúc, bình đẳng giới, không sinh con thứ 3 trên địa bàn các thôn xóm.

Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Sở Y tế Hà Tĩnh) tổ chức chiến dịch truyền thông tại các địa phương có mức sinh cao TÂN KỲ

“Việc duy trì hiệu quả nền nếp sinh hoạt các câu lạc bộ đã tạo cơ hội cho chị em hội viên chia sẻ kinh nghiệm xây dựng gia đình hạnh phúc, không sinh con thứ 3, góp phần hạn chế tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh”, ông Kiên nói.

Theo ông Bùi Quốc Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Sở Y tế Hà Tĩnh), thực hiện mục tiêu phấn đấu về mức cân bằng tự nhiên (100 bé gái/103 hoặc 105 bé trai) với Hà Tĩnh là một chặng đường dài đầy khó khăn và thách thức. Tuy nhiên, ngành dân số tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động để làm chuyển biến suy nghĩ, hành động của người dân và tăng cường các hoạt động giám sát, thanh tra, kiểm tra đối với các dịch vụ liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi. Đồng thời tiếp tục duy trì, nhân rộng có hiệu quả các câu lạc bộ về giới, bình đẳng giới, không sinh con thứ 3 trở lên.

“Hiện tại, chúng tôi đang tham mưu Sở Y tế trình UBND tỉnh phê duyệt Đề án kiểm soát mất cân bằng GTKS giai đoạn 2021 - 2025 theo hướng dẫn của Bộ Y tế”, ông Hùng thông tin.