Còn các hộ dân nuôi cá tra phía sau dự án và doanh nghiệp sản xuất phân bón mong mỏi ngành chức năng sớm tháo gỡ những ảnh hưởng từ dự lấn sông này.

Phương tiện khai thác cát trái phép liên quan đến dự án lấn sông Cổ Chiên.

6 tháng mới lấy mẫu đưa đi giám định?

Ngày 21-12, Trưởng phòng Phòng Tài nguyên Môi trường (TN&MT) huyện Mang Thít cho biết đã có kết quả giám định mẫu tang vật cần giám định thu dưới lòng sông Cổ Chiên.

Cụ thể theo kết luận giám định của Phòng Tài nguyên khoáng sản – tài nguyên nước – khí tượng thuỷ văn (TNKS-TNN-KTTV), ngày 18-11-2021, Chủ tịch UBND huyện Mang Thít đã ra quyết định trưng cầu giám định, sau đó gửi mẫu tang vật được thu dưới lòng sông thuộc ấp An Hương 1, xã Mỹ An (mẫu tại dự án của ông Nguyễn Văn Lịch – PV).

Đến ngày 7-12, Phòng TNKS-TNN-KTTV có nhận được kết quả phân tích mẫu của Trung tâm Phân tích thí nghiệm thuộc Liên đoàn bản đồ địa chất Miền Nam. Kết quả đây là khoáng sản (cát).

Việc giám định mẫu tang vật để củng cố hồ sơ xử lý ông Lịch về hành vi “Vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản” xảy ra tại xã Mỹ An. Cơ quan chức năng xác định ông Lịch đã khai thác trái phép khoảng 1.000m³bùn, đất, cát (kết quả giám định là cát) từ dưới lòng sông Cổ Chiên.

Trước đó, từ đơn tố cáo của người dân, ngày 19-5-2021, Thanh tra Sở TN&MT Vĩnh Long đã phối hợp với Phòng TN&MT huyện Mang Thít, Long Hồ và UBND xã Mỹ An tiến hành khảo sát khu vực phần đất ông Lịch thuê. Kết quả kiểm tra có 1 xáng đang hoạt động bơm hút cát từ lòng sông Cổ Chiên lên phần đất của ông Lịch thuê.

Qua làm việc, ông Lịch cho biết việc thực hiện dùng xáng hút bơm bùn, đất, cát từ lòng sông Cổ Chiên lên phần đất thuê để đắp bờ ao chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép (với tổng khối lượng khoảng 1.000m³). Tại biên bản làm việc ngày 28-5, ông Lịch cam kết nếu còn vi phạm sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Theo ghi nhận thời điểm đó, dù bị lập biên bản nhưng sau đó việc bơm hút bùn, cát vẫn diễn ra r và tiếp tục bị người dân phản ánh. Ngày 2-6, Thanh tra Sở TN&MT tiếp tục phối hợp với Phòng TN&MT Mang Thít, UBND xã Mỹ An và Văn phòng Đăng ký Đất đai tỉnh Vĩnh Long tiến hành khảo sát, đo đạc lại phần đất thi công bơm hút bùn, đất, cát của ông Lịch thuê. Kết quả đo đạc, phần bùn, đất, cát ông Lịch bơm san lấp đê bao hơn 5.200m³.

Thời điểm lập biên bản chỉ bơm trái phép 1.000m³nhưng sau tăng lên 5.200m³.

Huyện không nhận được văn bản của Sở TN-MT?

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Diên (Chủ tịch UBND huyện Mang Thít) cho biết sau khi có kết quả giám định, UBND huyện sẽ hoàn tất hồ sơ, trình UBND tỉnh Vĩnh Long ra quyết định xử phạt theo thẩm quyền đối với ông Lịch - chủ dự án nuôi trồng thủy sản ở xã Mỹ An.

Phóng viên đặt vấn đề: “Vì sao dự án này từng bị Sở TN&MT kiến nghị lập thủ tục thu hồi nhưng đến nay UBND huyện Mang Thít không thực hiện?”. Lý giải về việc này, Chủ tịch UBND huyện Mang Thít cho rằng thời điểm Sở TN&MT kiến nghị, bộ phận văn thư không nhận được văn bản (?!). Hiện nay, dự án đang tiếp tục triển khai.

Theo Chủ tịch UBND huyện Mang Thít, vụ việc liên quan đến nhiều thành phần, nhiều cơ sở và nhiều người. Đến nay, UBND huyện vẫn chưa giải quyết được nên đã báo cáo và có đề xuất gửi UBND tỉnh Vĩnh Long.

Như Báo Công an TPHCM thông tin, tháng 6-2007, UBND huyện Mang Thít ban hành quyết định số 778/QĐ-UBND về việc cho ông Nguyễn Văn Lịch thuê 65.781m²đất bãi bồi để nuôi trồng thủy sản tại ấp An Hương 1, xã Mỹ An. Địa điểm tiếp giáp sông Cổ Chiên, cập mé sông hướng ra ngoài khơi 145m. Thời hạn thuê đất là 20 năm (từ 2007 – 2027), với giá 75 đồng/m²/năm, với hình thức nộp tiền hàng năm. Sau khi được thuê đất, ông Lịch không triển khai dự án ngay.

Tháng 2-2015 (sau 8 năm được thuê đất), Sở TN&MT ban hành kết luận số 277/KL-STNMT kết luận kiểm tra phần đất do ông Lịch quản lý với kiến nghị UBND huyện Mang Thít thông báo cho Lịch biết và phải có văn bản xin gia hạn. Nếu quá 30 ngày kể từ ngày thông báo mà ông Lịch không thực hiện thì lập thủ tục thu hồi giao cho UBND xã Mỹ An quản lý.

Sau đó ông Lịch không có đơn xin gia hạn triển khai dự án. Bất ngờ vào năm 2019 dự án lại được triển khai, khiến cho nhiều người dân địa phương, hộ nuôi cá và nhà máy sản xuất mất ăn mất ngủ, trong đó có giai đoạn 2 dự án “Nghiên cứu hoàn thiện công nghệ sản xuất phân bón vô cơ đa thành phần bằng công nghệ sử dụng khí nóng tạo hạt” của Công ty TNHH MTV On Oanh. Tổng kinh phí thực hiện dự án là 91 tỷ đồng, trong đó hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước (Quỹ Đổi mới khoa học - công nghệ Quốc gia) là hơn 20,2 tỷ đồng. Dự án đã được UBND, HĐND tỉnh Vĩnh Long thống nhất và thông qua.

Về dự án của ông Lịch, Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện (chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL) nhận định: Dự án này có tính chất là một dự án lấn sông, cản trở dòng chảy, có dấu hiệu vi phạm nhiều luật: Tài nguyên nước, Bảo vệ môi trường, Phòng chống thiên tai.

“Về mặt tác động, dự án có tính chất lấn sông này làm hẹp dòng chảy, ảnh hưởng đến dòng chảy của sông Cổ Chiên. Việc lấn sông cũng làm thay đổi hướng dòng chảy, làm gia tăng sự va đập dòng chảy vào bờ bên kia và đổi hướng dòng chảy ở phía hạ lưu. Trong trường hợp này, Cồn Phú Đa có thể bị đe dọa sạt lở ở phía đầu cồn. Ngoài ra, hành vi khai thác cát lòng sông trái phép của dự án này làm cho đáy sông sâu hơn và gây gia tăng sạt lở bờ sông. Tóm lại, vì sông Cổ Chiên là một nhánh chính của sông Cửu Long, một dự án như thế cần phải được xem xét cẩn thận về khía cạnh pháp lý và tác động để không tạo ra một tiền lệ xấu cho hệ thống sông Cửu Long - mạch máu của ĐBSCL”, chuyên gia Thiện nhấn mạnh.