Một thanh niên nghi “ngáo đá” leo lên xe tải dọa người đi đường ở TP.HCM - Ảnh: MINH HÒ

Thông tin trên được thiếu tướng Nguyễn Văn Viện - cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04), Bộ Công an - cho biết tại hội nghị cung cấp thông tin về Luật phòng, chống ma túy năm 2021 được tổ chức vào ngày 24-12. 

Mục đích của những quy định mới này, theo cục trưởng C04 lý giải, nhằm hạn chế gia tăng người nghiện, giảm "nguồn cầu" về ma túy cũng như các loại tội phạm.

Được đảm bảo quyền lợi, đảm bảo lý lịch sạch

Theo thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, tính đến tháng 11-2021, cả nước có hơn 246.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Tỉ lệ người nghiện tăng tự nhiên trung bình trong 5 năm gần đây là 3%/năm. 

Việc lập hồ sơ đưa người nghiện vào nơi cai nghiện bắt buộc vẫn gặp nhiều khó khăn. Nhiều vụ người sử dụng ma túy tổng hợp "ngáo đá" gây ra các vụ thảm án đặc biệt nghiêm trọng, gây bất an và bức xúc trong nhân dân.

Cục trưởng C04 cho biết Luật phòng, chống ma túy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính vừa được Quốc hội thông qua đã khắc phục được khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác phòng chống ma túy, đặc biệt là công tác cai nghiện, đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Luật mới đã quy định cụ thể về việc lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi. Thời gian cai nghiện bắt buộc đối với nhóm tuổi này là từ 6 - 12 tháng.

"Thẩm quyền quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc do tòa án nhân dân cấp huyện và không bị coi là xử lý vi phạm hành chính. 

Khi đưa người nghiện trên 12 tuổi đi cai nghiện bắt buộc, để các em lý lịch sạch sẽ. Quy định của luật rất nhân văn, họ chỉ bị coi là đi chữa bệnh, không để lại thông tin trong lý lịch và không ảnh hưởng đến thời gian sau này", thiếu tướng Viện phân tích.

Lãnh đạo C04 thông tin thêm luật này quy định các cơ sở cai nghiện ma túy công lập phải bố trí chỗ dành riêng cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, đảm bảo cho các em không bị ảnh hưởng, tác động của những người nghiện ma túy trên 18 tuổi. 

Những người trong độ tuổi này khi thực hiện biện pháp cai nghiện tại các cơ sở cũng được đảm bảo các quyền lợi khác như được vui chơi, học hành...

Quản lý người sử dụng ma túy lần đầu để giảm "nguồn cầu"

Theo thiếu tướng Viện, vấn đề quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu cũng được đưa vào Luật phòng, chống ma túy năm 2021. Đây là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ. 

Thời hạn quản lý là 1 năm kể từ ngày có quyết định quản lý của chủ tịch UBND cấp xã.

Theo trung tá Hoàng Văn Hiều - phó trưởng Phòng 2 (C04), quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu là biện pháp phòng ngừa, không phải xử phạt hành chính, nhằm giúp họ tránh xa ma túy. Công an cấp xã giúp UBND cùng cấp lập danh sách và chủ trì quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương.

"Chủ tịch UBND cấp xã là người có thẩm quyền ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương. Tổ quản lý sẽ do công an cấp xã làm tổ trưởng, kết hợp với người có uy tín trong dòng họ để quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy. 

Trong thời gian bị quản lý, nếu những người này tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì cơ quan chức năng sẽ đưa đi xác định tình trạng nghiện. Trường hợp kết luận bị nghiện thì sẽ bị áp dụng các hình thức cai nghiện theo quy định", trung tá Hiều phân tích.

Theo lãnh đạo C04, việc quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ không công khai ở địa bàn cư trú, chỉ có tổ công tác quản lý và gia đình người sử dụng trái phép chất ma túy biết. Trong thời gian quản lý, họ vẫn được quyền sinh hoạt, học tập và làm việc như bình thường.

Có được bảo lãnh cai nghiện tại địa phương?

TTO - Bạn em là sinh viên lần đầu bị bạn bè rủ rê sử dụng ma túy đá. Do ông chủ phòng trọ không đăng ký tạm trú nên bị đưa vào biên bản là không có nơi cư trú và bị đưa đi trại cai nghiện.