Tiếp tục hạn chế nhà thầu tham gia

Ngày 8-12, Báo CATP có bài “Những trò “múa may” trong đấu thầu qua mạng” phản ánh hoạt động đấu thầu qua mạng (ĐTQM) bị một số nhà đầu tư cấu kết với bên mời thầu là công ty tư vấn viết hồ sơ mời thầu (HSMT) theo kiểu “đặt hàng” để hạn chế nhà thầu tham gia.

Trong loạt bài trên, chúng tôi phản ánh khi chủ đầu tư “chơi chiêu” - nêu cụ thể HSMT gói thầu thi công đèn chiếu sáng ở thị trấn Ngan Dừa (huyện Hồng Dân, Bạc Liêu) bị nhà thầu khiếu nại. Cụ thể, gói thầu thi công xây dựng công trình thuộc Công trình cải tạo, thay thế, mở rộng hệ thống chiếu sáng khu vực Trung tâm thị trấn Ngan Dừa với vốn đầu tư hơn 2 tỷ đồng do Ban Quản lý dự án (QLDA) huyện Hồng Dân làm chủ đầu tư và đơn vị mời thầu là Công ty TNHH MTV Tư vấn và Đầu tư Xây dựng Thiên Phú Bạc Liêu (gọi tắt là Công ty Thiên Phú) có nhiều nghi vấn.

Một tuyến đường tại thị trấn Ngan Dừa, huyện Hồng Dân, Bạc Liêu.

Ban đầu, bên mời thầu đưa ra tiêu chí, hồ sơ dự thầu phải có hình ảnh con đường thi công ngay trong thời gian tỉnh Bạc Liêu thực hiện phong toả theo Chỉ thị 16. Bên cạnh đó, Công ty Thiên Phú quy định, nhà thầu thi công phải có xe thang thay vì xe nâng đảm bảo an toàn giao thông. Sau đó gói thầu bị hủy. Ngày 29-11, trên trang thông tin của Hệ thống đấu thầu quốc gia có đăng thông báo mời thầu lại công trình trên. Lần này, nhiều nhà thầu ngán ngẩm khi bên mời thầu đưa ra những quy định cao “chót vót” hơn xây dựng công trình quy mô lớn.

Theo đó, gói thầu thi công hệ thống chiếu sáng công cộng với giá trị gần 2,1 tỷ đồng, tức là gói thầu có quy mô nhỏ theo quy định của Luật đấu thầu nhưng HSMT cần đến 7 kỹ sư gồm: Chỉ huy trưởng công trình và cán bộ kỹ thuật phụ trách thi công phải tốt nghiệp đại học (ĐH) chuyên ngành điện hoặc điện-điện tử; cán bộ kỹ thuật phụ trách trắc địa tốt nghiệp ĐH trở lên chuyên ngành trắc địa; cán bộ phụ trách phòng cháy chữa cháy (PCCC) phải tốt nghiệp ĐH trở lên chuyên ngành PCCC. Các cán bộ phụ trách nghiệm thu thanh toán, phụ trách an toàn lao động và cán bộ phụ trách quản lý vật liệu xây dựng phải có bằng ĐH với các chuyên ngành trên cùng với đòi hỏi khắt khe về kinh nghiệm từng tham gia các gói thầu khác.

Nhà thầu gởi đơn khiếu nại, Báo CATP có bài phản ánh. Theo đó, HSMT đưa ra yêu cầu nhân sự là cán bộ phụ trách trắc địa phải có chứng chỉ khảo sát địa hình; phải có cán bộ kỹ thuật phụ trách PCCC (trong khi HSMT đã yêu cầu phải có kỹ sư an toàn lao động hoặc bảo hộ lao động). HSMT cũng yêu cầu phải có kỹ sư tốt nghiệp chuyên ngành công nghệ kỹ thuật vật liệu xây dựng hoặc một trong các chuyên ngành về vật liệu xây dựng cho gói thầu thi công điện… là những yêu cầu không phù hợp.

Sau đó, chủ đầu tư gia hạn đến ngày 14-12. Tuy nhiên, khi đăng tải thông tin mời thầu, chủ đầu tư chỉ bỏ kỹ sư địa trắc, còn lại 6 kỹ sư kèm theo những điều kiện trình độ khắt khe mà một công ty hoạt động vừa và nhỏ khó có thể tham gia được.

Lý lịch của nhà thầu

Những tưởng việc đưa ra những điều kiện về học thuật để đảm bảo an toàn trong khi thực hiện công trình nhưng không hẳn như vậy.

Một doanh nghiệp không giấu bức xúc phản ánh: “Thực ra gói thầu trên không lớn nhưng chúng tôi bất bình về cách tổ chức đấu thầu. Một "kịch bản" mà các doanh nghiệp trong nghề đều biết rõ, chẳng hạn như công ty chúng tôi tham gia, trúng giá, chủ đầu tư kiểm tra gắt gao hồ sơ từ năng lực đến bằng cấp chuyên môn theo như HSMT. Ngược lại, nếu nhà thầu “quen” thì khác. Việc đấu thầu có thể được sắp đặt. Ví dụ, thường thì 2 hoặc nhiều nhà thầu tham gia, trong đó có 2, 3 công ty cùng một chủ sở hữu. Nếu loại đối thủ về giá, những nhà thầu quen trúng giá thì chủ đầu tư sẽ chọn nhà thầu giảm giá ít hơn để có lợi cho nhà thầu, gây thiệt hại cho ngân sách”.

Ngày 14-12, kết quả mở thầu có 2 công ty tham gia. Công ty TNHH xây dựng Anpha giảm hơn 15% giá trị gói thầu với số tiền hơn 314 triệu đồng, Công ty TNHH Hồng Phúc Cà Mau giảm hơn 10% với số tiền 210 triệu đồng.

Truy tìm lý lịch của 2 công ty trên, chúng tôi hết sức bất ngờ. Công ty xây dựng Anpha tiền thân là Công ty TNHH một thành viên vật liệu xây dựng Kiện Toàn, trụ sở tại xã Khánh Thuận, huyện U Minh, Cà Mau do ông Nguyễn Tấn Tài làm giám đốc. Đến ngày 23-7-2020, đổi tên thành Công ty xây dựng Anpha.

Ông Trần Công Mười, Chủ tịch UBND xã Khánh Thuận cho biết, trên địa bàn xã không có bảng hiệu hay trụ sở của Công ty xây dựng Anpha. “Tôi giữ chức Chủ tịch UBND xã đã lâu. Địa bàn rộng nhưng không thể không nắm doanh nghiệp trên địa bàn. Tôi dám chắc với anh, đến thời điểm hiện nay, xã Khánh Thuận không có trụ sở hay bảng hiệu công ty Anpha như đăng ký kinh doanh. Ngay cả tên tuổi giám đốc, tôi không biết”.

Theo báo cáo của Cục Thuế tỉnh Cà Mau, Công ty xây dựng Anpha nộp thuế khiêm tốn. Năm 2018, công ty nộp thuế giá trị gia tăng và thu nhập doanh nghiệp 26 triệu đồng. Năm sau, công ty nộp 36 triệu. Năm 2020, công ty nộp thuế vỏn vẹn có 22 triệu đồng.

Tương tự, Công ty TNHH Hồng Phúc Cà Mau có địa chỉ trụ sở tại xã Khánh An, huyện U Minh, Cà Mau do ông Lê Chí Cường làm giám đốc. Ngày 20-8-2021 công ty thay đổi địa chỉ trụ sở tại số 06-07F (đường số 7, khu dân cư Tràng An, phường 7, TP.Bạc Liêu).

Chúng tôi tìm đến khu dân cư Tràng An. Tại đường số 7, không có địa chỉ công ty, chỉ vài căn nhà và những nền đất trống đầy cỏ dại. Trong vai người mua đất, nhân viên công ty cho biết, đường số 7 không có trụ sở công ty nào đang hoạt động. Đại diện khu dân cư Tràng An khẳng định, địa bàn không có Công ty TNHH Hồng Phúc Cà Mau.

Tại đường số 7, khu dân cư Tràng An không có biển hiệu công ty.

Theo báo cáo của ngành thuế Cà Mau, năm 2016, doanh thu của Công ty TNHH Hồng Phúc Cà Mau 60 triệu đồng, không nộp thuế. Năm sau, doanh thu của công ty hơn 2,8 tỷ đồng, nộp thuế 18 triệu. Năm 2020, Công ty TNHH Hồng Phúc Cà Mau doanh thu 21,8 tỷ đồng nhưng nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp khiêm tốn chỉ… 40 triệu đồng.

Thật bất ngờ, 2 công ty không trụ sở, doanh thu ít, nộp thuế khiêm tốn lại có đủ điều kiện dự thầu với 6 kỹ sư và hàng loạt công nhân tay nghề cao. Và kết quả đúng như dự đoán, ngày 22-12, Chủ đầu tư là Ban QLDA huyện Hồng Dân chọn Công ty TNHH Hồng Phúc Cà Mau trúng thầu dù kết quả giảm giá 10%, Công ty xây dựng Anpha giảm 15% vẫn rớt, như vậy có lợi cho nhà thầu.

Trong khi Bộ Công an, các cơ quan chức năng đang xem xét, xử lý nghiêm dấu hiệu gian lận trong đấu thầu xảy ra ở nhiều tỉnh, thành thời gian qua, thiết nghĩ Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bạc Liêu cần vào cuộc làm rõ những dấu hiệu bất thường. Qua đó, nếu phát hiện vi phạm thì phải xử lý nghiêm, nhất là các hành vi làm giả hồ sơ tham gia đấu thầu, vạch mặt những chủ đầu tư phù phép để "rút ruột" ngân sách. Vụ việc xử lý như thế nào, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin với bạn đọc.