Các chỉ số xuất khẩu của Việt Nam đang có sự tăng trưởng bất chấp tình hình dịch bệnh. Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá đạt 212,6 tỷ USD, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, điện thoại, linh kiện tăng trưởng 13% và nhóm ngành có kim ngạch xuất khẩu cao nhất chiếm 16,8%. Từ 2016 đến tháng 8/2021, nhóm ngành này dẫn đầu về mặt hàng xuất khẩu chủ lực.
Nhóm ngành điện tử, máy tính và linh kiện cũng duy trì được đà tăng trưởng từ năm ngoái, đạt mức 15,8%, tương ứng với 31,3 tỷ USD. Đặc biệt, giá trị xuất khẩu của nhóm ghi nhận sự bứt phá khi vượt qua hàng dệt may từ 2019 đến nay. Kim ngạch xuất khẩu của dệt may và giày dép hiện chiếm tỷ trọng nhỏ hơn so với cùng kỳ năm ngoái, lần lượt ở mức 10% và 6%.
Khu công nghiệp Vsip 2, huyện Tân Huyên, Bình Dương. Ảnh: Quỳnh Trần
Savills đánh giá, sau điện thoại và linh kiện, nhóm ngành xuất khẩu chủ lực đang chuyển dần từ mặt hàng giá trị gia tăng thấp như quần áo và giày dép sang những sản phẩm mang lại giá trị cao hơn như điện tử, linh kiện. Theo đó, tỷ trọng sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam đang cho thấy sự thay đổi về định hướng của ngành công nghiệp.
Nếu xét về FDI, ngành sản xuất và chế tạo đang ghi nhận giá trị năm 2021 chiếm 53,4% tổng vốn, tăng 16,45% so với cùng kỳ.
Chuyên gia Savills cho rằng, nếu nhìn bức tranh FDI của ngành trong 10 năm qua, Việt Nam đang phát triển theo chuỗi giá trị. Trong đó, nhóm thiết bị điện tử chiếm tỷ trọng cao nhất ở mức 19,29% tổng vốn. Tiếp đó là điện tử và máy tính với 17,14%. Giấy, nhựa và cao su lần lượt chiếm 14,66% và 13,54%. Trong khi đó, các mặt hàng dệt may, may mặc và thực phẩm chỉ ghi nhận vốn đầu tư dưới 4%.
Ông John Campbell, Quản lý bộ phận bất động sản công nghiệp, Savills Việt Nam cho rằng, 20 năm qua, nhờ tốc độ tăng trưởng ổn định, nền kinh tế theo hướng xuất khẩu, các FTA gia tăng, lực lượng lao động trẻ, vị trí địa lý chiến lược..., Việt Nam đã trở thành một trong những trung tâm sản xuất được chú ý nhiều nhất tại châu Á.
Theo ông, bất chấp năm 2021 đầy thách thức, Việt Nam tiếp tục chuyển đổi từ các ngành công nghiệp thâm dụng lao động sang các ngành công nghiệp có giá trị cao. "Các ngành công nghiệp giá trị thấp đang dần dần hình thành ở những khu vực khác tại Đông Nam Á", phía Savills cho biết.
Bởi lẽ, Việt Nam không còn áp dụng các chính sách ưu đãi như trước, nên việc tìm kiếm nguồn lao động cũng như đất đai giá rẻ tại trở nên khá khó khăn. Tuy nhiên, nhà đầu tư của những ngành công nghiệp có giá trị cao tại nước ngoài vẫn lạc quan về sự tăng trưởng dài hạn của Việt Nam.
Mặt khác, Savills cũng đánh giá, tình hình thu hút ngành công nghiệp tại hai miền Nam – Bắc khác nhau.
Miền Bắc đang thu hút nhiều vốn đầu tư trong lĩnh vực sản xuất, tập trung vào nhóm ngành thiết bị điện tử. Trong 9 tháng qua, ngành sản xuất tại đây nhận được nhiều vốn FDI đăng ký mới nhất cả nước, đạt 3,99 tỷ USD và chiếm 72,92%. Trong đó, thiết bị điện dẫn đầu các ngành hàng với tỷ trọng 18%. Theo sau là máy tính và điện tử là 16%.
4 trên 5 dự án đầu tư lớn vào vùng kinh tế trọng điểm đều tới từ nhóm ngành có giá trị gia tăng cao. Ví dụ, khu công nghiệp Amata Quảng Ninh ghi nhận hơn 498 triệu USD từ Jinko Solar cho lĩnh vực thiết bị điện. Hay khu công nghiệp Quang Châu của Bắc Giang được 2 nhà đầu tư lớn là Foxconn Technology và JA Solar Investment rót vốn lần lượt là hơn 270 triệu USD và hơn 269 triệu USD.
Trong khi đó, tại miền Nam, các dự án có quy mô vốn nhỏ hơn, tập trung chủ yếu ở các ngành sản xuất, chế tạo truyền thống. FDI đăng ký mới được phân bổ đồng đều cho các lĩnh vực nhựa và cao su, dệt may, thực phẩm, giấy và may mặc, quanh mức 2-3% mỗi ngành.
Trong số 5 dự án công nghiệp, thực phẩm và đồ uống nhận được tổng vốn đầu tư lớn nhất với khu công nghiệp Protrade Bình Dương nhận 78 triệu USD từ IDL Coffee Holdings và khu công nghiệp Becamex Bình Phước nhận trên 36 triệu USD. Theo sau là ngành sản phẩm từ kim loại và giấy với 60 triệu USD cho mỗi ngành tại 2 khu công nghiệp Minh Hưng, Bình Phước và Lộc An-Bình Sơn, Đồng Nai...
Nhận xét về xu hướng phát triển của ngành, ông Matthew Powell, Giám đốc Savills Hà Nội cho biết, các doanh nghiệp đang chú trọng nâng cao công nghệ và đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi giá trị. Đồng thời, họ cũng dần chuyển sang mô hình sản xuất sạch và sản phẩm công nghệ cao nhằm thích ứng với nhu cầu từ khách hàng. Bởi vậy, nhà phát triển bất động sản cần lưu ý để cung cấp những khu công nghiệp có thể đáp ứng được yêu cầu này.
Việc phát triển các ngành hàng trong chuỗi giá trị sẽ thúc đẩy quá trình hiện đại hóa nền công nghiệp Việt Nam. Để nâng cao năng lực sản xuất, các doanh nghiệp đang tích hợp công nghệ mới nổi tại nhà máy như trí tuệ nhân tạo hay in mô hình 3D.
Đức Minh