Các thửa đất và phần mộ trên đất có nguồn gốc do ông bà của ông Nguyễn Văn Lụm mua cách đây 122 năm tại thôn Xuân Lạc, xã Vĩnh Trung, TP Nha Trang (Khánh Hòa) - Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN
Theo bản án phúc thẩm mà TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã tuyên (số 96/2021 ngày 21-1-2021), nguyên đơn là vợ chồng ông Nguyễn Văn Lụm (70 tuổi) và bà Lê Thị Thôi (65 tuổi; đều ở thôn Xuân Lạc, xã Vĩnh Ngọc, TP Nha Trang) khởi kiện bốn bị đơn ra tòa hành chính, gồm chủ tịch và UBND TP Nha Trang, chủ tịch và UBND xã Vĩnh Ngọc.
Nguyên nhân vụ kiện là vì từ năm 2017, ông Lụm, bà Thôi nhiều lần đến xã làm thủ tục để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với hai thửa đất ông bà được thừa kế, sử dụng liên tục từ năm 1973. Nhưng UBND xã Vĩnh Ngọc từ chối, không thực hiện với lý do đó là đất thuộc quỹ đất công ích (5%) do xã quản lý.
Theo hồ sơ vụ án, hai thửa đất kể trên (gồm thửa số 297 diện tích 920m2 và thửa 324 diện tích 135m2) có nguồn gốc từ một thửa đất lớn do ông bà nội của ông Lụm mua cách đây 122 năm rồi để lại cho con, cháu.
Sau đó, chính quyền lập bản đồ, chia tách thửa đất thừa kế (2.600m2) của ông Lụm, bà Thôi thành bốn thửa đất nhỏ. Ông bà được sử dụng hai thửa đất đã nêu nhưng không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Ông Lụm, bà Thôi khiếu nại nhưng bị chủ tịch xã và chủ tịch TP Nha Trang bác khiếu nại. Ông bà khởi kiện ra tòa hành chính thì tòa sơ thẩm TAND tỉnh Khánh Hòa bác các yêu cầu khởi kiện.
Ông Lụm, bà Thôi kháng cáo. Ngày 21-1-2021, TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên án hành chính phúc thẩm (số 96/2021), chấp nhận các yêu cầu kháng cáo của nguyên đơn, sửa bản án hành chính sơ thẩm (ngày 4-9-2020) của TAND tỉnh Khánh Hòa, tuyên hủy cả hai quyết định giải quyết khiếu nại của chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc (lần đầu) và của chủ tịch UBND TP Nha Trang (lần 2).
Đồng thời, tòa phúc thẩm còn quyết định "buộc UBND xã Vĩnh Ngọc và UBND TP Nha Trang xác định thửa đất 297 (920m2) tờ bản đồ số 05 xã Vĩnh Ngọc không thuộc đất công ích 5%; yêu cầu xem xét, căn cứ vào tài liệu, hồ sơ xác định quyền sử dụng đất theo đúng pháp luật".
Bản án hành chính phúc thẩm của TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án. Cục Thi hành án dân sự tỉnh Khánh Hòa yêu cầu các bị đơn thực hiện nghĩa vụ thi hành án nhưng các bị đơn không chấp hành.
Ông Lụm, bà Thôi khiếu nại để được thi hành án. Vì vậy, ngày 14-6-2022, TAND tỉnh Khánh Hòa ra quyết định "buộc thi hành án đối với chủ tịch UBND TP Nha Trang, chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc; UBND xã Vĩnh Ngọc và UBND TP Nha Trang" theo quyết định tại bản án hành chính phúc thẩm.
Ngày 22-6-2022, chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc ban hành văn bản thi hành một phần của một trong các quyết định tại bản án hành chính phúc thẩm. Thế nhưng, trong văn bản đó, UBND xã Vĩnh Ngọc lại "xác định thửa đất 297 (920m2) tờ bản đồ số 05 xã Vĩnh Ngọc không thuộc đất công ích 5% nhưng thuộc đất công do UBND xã Vĩnh Ngọc quản lý".
UBND TP Nha Trang cũng "thống nhất việc xác định về thửa đất 297" như văn bản trên của UBND xã Vĩnh Ngọc.
Theo Viện KSND tỉnh Khánh Hòa, việc xác định thửa đất kể trên vẫn "thuộc đất công do UBND xã Vĩnh Ngọc quản lý" là không phù hợp với nhận định trong bản án hành chính phúc thẩm của TAND cấp cao tại Đà Nẵng.
Ngày 21-11-2022, viện trưởng Viện KSND tỉnh Khánh Hòa ban hành văn bản "kiến nghị chủ tịch UBND TP Nha Trang thi hành ngay nghĩa vụ hành chính" theo đúng bản án hành chính phúc thẩm (số 96/2021/HC-PT) của TAND cấp cao tại Đà Nẵng.
Vì theo Viện KSND tỉnh, chủ tịch UBND TP Nha Trang đã không thực hiện đúng nghĩa vụ của người thi hành án là phải "chấp hành đúng, đầy đủ, kịp thời bản án, quyết định của tòa án" theo quy định của Chính phủ (tại nghị định số 71/2016/NĐ-CP).
Viện trưởng Viện KSND tỉnh cũng kiến nghị chủ tịch UBND TP Nha Trang "kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo chủ tịch UBND xã Vĩnh Ngọc tiến hành kiểm tra lại việc xác định quyền sử dụng thửa đất 297 (920m2) theo đúng nhận định của bản án, quy định pháp luật và không để kéo dài phát sinh đơn thư khiếu nại nhiều lần của đương sự".
Chặn 'nguồn cơn' khiếu nại, khiếu kiện đất đai - Kỳ 2: Thu hồi đất, Nhà nước cũng 'kêu trời' TTO - Chính cơ quan nhà nước cũng thừa nhận nhiều bất cập trong việc định giá bồi thường và hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất đai dành cho những dự án công.