Tháng 9/1971, Claude Buffet, 38 tuổi, đang thụ án chung thân vì tội giết người tại nhà tù Clairvaux, thuyết phục bạn tù Roger Bontems, 35 tuổi, đang thụ án 20 năm vì tội hành hung và trộm cắp, tham gia cuộc vượt ngục mạo hiểm.
Hai người giả ốm và được đưa đến bệnh xá, dùng những con dao làm từ thìa để bắt một y tá và một quản giáo làm con tin. Họ đe dọa sát hại con tin nếu không được trả tự do và cung cấp vũ khí.
Hai tên tội phạm đối đầu với chính quyền cho đến khi cảnh sát xông vào nhà tù lúc bình minh và phát hiện cả hai con tin đã bị cắt cổ.
Vụ sát hại dã man y tá và quản giáo làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi về án tử hình, vốn không được thi hành kể từ khi Tổng thống Georges Pompidou lên nắm quyền hai năm trước đó. Ông Pompidou từng ân xá cho sáu tử tù.
Hàng trăm người tập trung bên ngoài tòa án khi Buffet và Bontems bị xét xử năm 1972, đòi hai hung thủ bị xử chém. Chồng của y tá và gia đình của quản giáo cũng tham dự.
Buffet và Bontems được đưa lên xe rời tòa sau phiên xét xử vào tháng 6/1972. Ảnh: AFP
Buffet thừa nhận đã giết quản giáo và đâm y tá, đồng thời phản đối việc tòa kết án tử hình anh ta. Bontems bị kết tội là đồng lõa, nhưng anh ta cũng bị kết án tử hình trước áp lực dữ dội từ các nhóm quản giáo đang tìm cách trả thù cho cái chết của đồng nghiệp.
Luật sư Robert Badinter của Bontems kháng cáo lên tòa án cấp cao nhất để không áp dụng luật "mạng đền mạng", sau đó đệ đơn lên Tổng thống Pompidou. Những lời khẩn cầu của Badinter bị bỏ ngoài tai trước một cuộc thăm dò cho thấy 63% người Pháp ủng hộ hình phạt tử hình.
Sáng 28/11/1971, Bontems và Buffet bị xử chém trong sân nhà tù La Sante, dưới một mái che màu đen khổng lồ được dựng lên để ngăn giới truyền thông chụp ảnh từ trực thăng.
Chứng kiến vụ hành quyết, Badinter bị ám ảnh bởi thất bại trong việc cứu sống thân chủ Bontems. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2002, Badinter tiết lộ: "Trong một thời gian dài sau cái chết của Bontems, khi thức dậy vào lúc bình minh, tôi sẽ nghiền ngẫm một cách ám ảnh về lý do chúng tôi thất bại. Họ đã công nhận rằng anh ta không giết ai cả. Tại sao họ lại kết án tử hình anh ta?".
Luật sư Robert Badinter (trái) đề nghị Tổng thống Pompidou ân xá cho thân chủ. Ảnh: AFP
Vụ án đã thay đổi lập trường của Badinter về án tử hình. Badinter nói với AFP vào năm 2021: "Tôi đã thề với bản thân khi rời sân nhà tù La Sante vào rạng sáng hôm đó, rằng tôi sẽ dành phần đời còn lại để chiến đấu với án tử".
Năm năm sau, Badinter thuyết phục bồi thẩm đoàn không xử tử một người đàn ông đã bắt cóc và sát hại một cậu bé 7 tuổi. Badinter khiến vụ kiện không xoay quanh tội lỗi của Henry mà là chống lại việc áp dụng án tử. Ông gọi đến các chuyên gia mô tả chi tiết về cách hoạt động rùng rợn của máy chém, thứ được sử dụng để chém đầu các tù nhân kể từ Cách mạng Pháp năm 1789.
Tổng cộng, Badinter đã cứu 6 người đàn ông khỏi bị hành quyết, nhưng đồng thời cũng nhận lại những lời dọa giết và gièm pha là "luật sư của kẻ giết người".
"Chúng tôi vào tòa án bằng cửa trước, sau khi bản án được đọc và cái đầu của bị cáo đã an toàn, chúng tôi thường phải rời đi bằng một cầu thang bí mật", Badinter nhớ lại.
Khi được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tư pháp dưới thời Tổng thống Francois Mitterrand vào tháng 6/1981, Badinter ưu tiên việc bỏ án tử hình với mọi tội phạm, cả dân sự và quân sự.
Việc bỏ án tử hình cuối cùng đã được quốc hội thông qua vào ngày 30/9/1981, sau bài diễn văn mang tính bước ngoặt của Badinter trước các nghị sĩ.
Lên án một hệ thống tư pháp "sát nhân", ông nói: "Ngày mai, nhờ các bạn, sẽ không còn những vụ hành quyết vụng trộm vào lúc bình minh, dưới mái che màu đen, khiến tất cả chúng ta phải xấu hổ".
Tuệ Anh (Theo AFP)
Xem thêm: lmth.2114454-hnih-ut-na-ob-iab-pahp-neihk-court-man-05-teyuq-hnah-uv/ten.sserpxenv