Sai phạm có hệ thống

Trước đó, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh nhận được kết luận điều tra của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Cà Mau, đề nghị truy tố các bị can: Lê Thiện Anh (SN 1956, nguyên Giám đốc Ban quản lý dự án (QLDA) Đông Bắc); Trương Công Long (SN 1975, nguyên Phó giám đốc ban); Hồ Hoàn Kiếm (SN 1976, nguyên Giám đốc ban) về tội "Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất"; Nguyễn Việt Hùng (SN 1958, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng từ 13-01-2003, bị cách chức và xin nghỉ việc ngày 30-10-2009) và Nguyễn Quốc Định (SN 1955, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh từ năm 2009 đến năm 2014) về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Theo kết luận điều tra, năm 2005, UBND tỉnh Cà Mau có quyết định quy hoạch khu cửa ngõ Đông Bắc; đồng ý cho Ban QLDA, Sở Xây dựng làm chủ đầu tư thực hiện chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng Khu đô thị (KĐT) cửa ngõ Đông Bắc theo đề nghị của Ban. Việc bồi thường giải phóng mặt bằng theo phương thức đổi đất nông nghiệp lấy đất ở có hạ tầng. Ban căn cứ quy hoạch được duyệt, tổng hợp nhu cầu đổi đất của các hộ bị thu hồi đất thông qua Sở Xây dựng, trình UBND tỉnh xem xét, quyết định".

Khu Đông Bắc cỏ dại mọc đầy

Tháng 12-2005, bị can Lê Thiện Anh làm Phó giám đốc Ban, lập phương án bồi thường giải phóng mặt bằng xây dựng KĐT cửa ngõ Đông Bắc (Khu A) với diện tích bồi thường 62,6 ha với 860 hộ; dự kiến trong 24 tháng, người dân có nhu cầu đổi đất nộp lại tiền bồi thường, nhận hoán đổi đất theo tỷ lệ "đất vườn đổi đất ở có hạ tầng = 10% diện tích đất bị thu hồi, đất ruộng đổi đất ở có hạ tầng = 8% diện tích đất bị thu hồi". Tháng 3-2006, Hội đồng bồi thường TP.Cà Mau lập Tờ trình số 21/TTr-HĐĐB phê duyệt Phương án bồi thường giải phóng mặt bằng xây dựng KĐT cửa ngõ Đông Bắc (Khu A) với kinh phí hơn 41,5 tỷ đồng, không đề nghị nội dung hoán đổi đất được UBND tỉnh đồng ý.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Cà Mau xác định, từ ngày 07-6-2006 đến tháng 10-2018, các bị can Lê Thiện Anh, Trương Công Long, Hồ Hoàn Kiếm ký Biên bản bồi thường cam kết hoán đổi đất, không thu thuế chuyển quyền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, gây thiệt hại thuế hơn 183 triệu đồng. Ngoài ra, Long và Kiếm không tổng hợp nhu cầu hoán đổi đất của các hộ bị thu hồi, không lập phương án tái định cư trình UBND tỉnh phê duyệt mà căn cứ Biên bản bồi thường cam kết hoán đổi đất, ký 454 hợp đồng chuyển nhượng (hoán đổi đất) cho các hộ dân, gây thiệt hại hơn 28,5 tỷ đồng.

Điều lạ, những sai phạm của lãnh đạo Ban có hệ thống. Từ năm 2004 - 2007, bị can Lê Thiện Anh giữ chức Phó giám đốc Ban, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Nguyễn Việt Hùng (nguyên Giám đốc Sở Xây dựng), đưa tỷ lệ "đất vườn đổi đất ở có hạ tầng = 10% diện tích đất bị thu hồi, đất ruộng đổi đất ở có hạ tầng = 8% diện tích đất bị thu hồi" vào Phương án bồi thường. Thực tế, Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt kinh phí bồi thường, không phê duyệt nội dung hoán đổi đất, do chưa tổng hợp nhu cầu hoán đổi của các hộ dân. Căn cứ phương án chưa được phê duyệt nội dung hoán đổi đất, Lê Thiện Anh ký Biên bản bồi thường cam kết hoán đổi đất; không thu thuế chuyển quyền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước hơn 21,3 tỷ đồng.

Hồ Hoàn Kiếm

Từ năm 2007, Trương Công Long giữ chức Phó giám đốc và năm 2013, Hồ Hoàn Kiếm, Giám đốc Ban không lập phương án tái định cư trình UBND phê duyệt; áp dụng tỷ lệ hoán đổi đất không đúng quy định, ký hợp đồng chuyển nhượng (hoán đổi đất) cho các hộ dân; không thu thuế chuyển quyền sử dụng đất, lệ phí trước bạ khi ký Biên bản bồi thường cam kết hoán đổi đất; không thu thêm phần trăm giá trị quyền sử dụng đất đối với phần diện tích đất hoán đổi tiếp giáp với hai tuyến đường; hoán đổi thừa diện tích đất... Long gây thiệt hại cho ngân sách hơn 15,3 tỷ đồng, Kiếm gây thiệt hại 13 tỷ đồng.

Giám đốc thiếu kiểm tra

Mở rộng điều tra, Cơ quan CSĐT xác định trách nhiệm của Giám đốc sở qua các thời kỳ. Năm 2007, bị can Lê Việt Hùng, Giám đốc Sở Xây dựng được UBND tỉnh giao nhiệm vụ chủ đầu tư Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu hành chính và công trình công cộng cửa ngõ Đông Bắc (Khu A). Quá trình thực hiện có vi phạm như: Đề xuất chủ trương giải phóng mặt bằng theo phương thức hoán đổi đất nông nghiệp lấy đất ở có hạ tầng không đúng quy định, không chỉ đạo Ban QLDA Đông Bắc tổng hợp nhu cầu đổi đất của các hộ bị thu hồi đất, lập phương án thông qua Sở Xây dựng trình UBND tỉnh, xem xét, quyết định, thực hiện không đúng chủ trương của UBND tỉnh; không kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng...

Bị can Nguyễn Việt Hùng

Bị can Trương Công Long

Bị can Nguyễn Quốc Định

Năm 2009, bị can Nguyễn Quốc Định giữ chức vụ Giám đốc Sở Xây dựng, chủ đầu tư, thì Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu hành chính và công trình công cộng cửa ngõ Đông Bắc (Khu A) đang trong giai đoạn xây dựng hạ tầng, bố trí tái định cư, nhưng chưa hoàn thành. Tuy nhiên, bị can Định không chỉ đạo Ban QLDA Đông Bắc tổng hợp nhu cầu đổi đất của các hộ bị thu hồi đất thông qua Sở Xây dựng trình UBND tỉnh, xem xét, quyết định, thực hiện không đúng chủ trương của UBND tỉnh; không kiểm tra công tác giải phóng mặt bằng dẫn đến sai phạm của bị can Long và Kiếm gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Kết luận điều tra đề nghị truy tố bị can Anh, Long và Kiếm tội "Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất", quy định tại khoản 3 Điều 230 Bộ luật Hình sự với hình phạt từ 10 đến 20 năm tù giam. Hai bị can Hùng và Định truy tố tội: "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại khoản 2 Điều 285 Bộ luật Hình sự năm 1999 hình phạt từ 03 đến 10 năm tù giam.