Ngày 26-4, đại diện Công ty Ba Trái Dâu làm thủ tục xuất khẩu lô hàng phân bón thuộc tờ khai hải quan số 304702278701/B11 đăng ký tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình (Cục Hải quan An Giang). Theo khai báo, hàng xuất khẩu gồm 350 tấn phân amoni clorua uare-kokota, trị giá 149.100USD (hơn 3,4 tỷ đồng), xuất xứ China. Hàng hóa được vận chuyển bằng sà lan đến cửa khẩu Khánh Bình để xuất khẩu sang Campuchia. Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình đã cho kiểm tra thực tế tỷ lệ 10% hàng hóa.

Cán bộ hải quan nhận thấy các bao bì hàng hóa không có nhãn gốc, có dán nhãn phụ bằng tiếng Việt nên báo cáo lãnh đạo Chi cục, đồng thời đề xuất chuyển kiểm tra thực tế toàn bộ số hàng xuất khẩu thuộc tờ khai nêu trên. Bước đầu, Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình phát hiện toàn bộ hàng hóa trên tàu đều đóng bao, nhưng trên bao bì không thể hiện nhãn gốc, có dán nhãn phụ trên bao PP màu trắng (bao trơn), nên lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình yêu cầu Công ty Ba Trái Dâu giám định lô hàng phân bón này.

Ngày 07-5, Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình nhận được chứng thư giám định số 29298/GD-VC ngày 06-5 của Trung tâm giám định và chứng nhận hợp chuẩn hợp quy Vietcert. Kết quả giám định: "Sản phẩm dạng viên, màu đỏ ngói, thành phần kỹ thuật NTS: 25%, axit tự do (quy đổi H2SO4): 1%, độ ẩm 1%". Kết quả giám định trên phù hợp với các chỉ tiêu khai báo trên tờ khai xuất khẩu số 304702278701/B11 của doanh nghiệp.

Giải thích lý do lô hàng không có bao bì đúng như đăng ký, ông Dương Đình Khang, đại diện Công ty Ba Trái Dâu cho rằng lô hàng có nguồn gốc nhập khẩu từ Trung Quốc (xuất xứ Trung Quốc) thuộc các tờ khai số 104348140521/A11, 104474488421/A11 trong 2 ngày 11 và 12-01. Tại thời điểm nhập khẩu mặt hàng phân amoni clorua uare-kokota được chứa trong bao 50kg, có in nhãn mác thể hiện tiếng Trung Quốc. Sau khi thông quan, trong quá trình lưu kho chờ kinh doanh, trên bao bì gốc có dấu hiệu xuống cấp, ảnh hưởng đến hàng hóa bên trong nên công ty đã thay bao bì mới nhưng không thông tin và có dán tem phụ bằng tiếng Việt bên ngoài.

Sà lan chở phân bón vi phạm do Hải quan An Giang phát hiện

Đến thời điểm xuất khẩu hàng theo hợp đồng, công ty kiểm tra lại tính nguyên vẹn của bao bì và cho xuất kho có dán tem phụ bằng tiếng Việt, không dán tem tiếng nước ngoài. Số lượng hàng hóa xuất khẩu là 350 tấn, số lượng hàng hóa còn lại 20 tấn của 2 lô hàng nhập khẩu đã được doanh nghiệp tiêu thụ trong nước.

Công ty thông tin tiếp: "Khi làm thủ tục tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình, thực tế hàng hóa, thông tin nhãn mác trên bao bì theo kết luận kiểm tra giống với thực tế thời điểm xuất kho. Đây là đơn hàng xuất khẩu đầu tiên của công ty nên việc thực hiện còn thiếu sót, dẫn đến chưa phù hợp theo quy định pháp luật về tem nhãn".

Lãnh đạo Công ty Ba Trái Dâu xác định, công ty xuất khẩu mặt hàng phân bón không có nhãn gốc hàng hóa, hàng hóa có nhãn gốc thời điểm nhập khẩu nhưng đến thời điểm xuất khẩu đã bị thay đổi là vi phạm các quy định về nhãn hàng hóa.

Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với Công ty Ba Trái Dâu về hành vi kinh doanh hàng hóa theo quy định phải có nhãn hàng hóa mà không có nhãn hàng hóa, có nhãn gốc nhưng đã bị thay đổi.

Tuy nhiên, Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình nghi ngờ kết quả giám định của Trung tâm giám định và chứng nhận hợp chuẩn hợp quy Vietcert. Ngày 25-5, Cục Hải quan An Giang đã mời Công ty Vinacontrol Cần Thơ giám định đối với lô hàng phân bón của Công ty Ba Trái Dâu. Kết quả giám định cho thấy, hàm lượng N tổng số: 1,18 %, axit tự do (quy đổi H2SO4): không phát hiện, độ ẩm (sấy ở 600C): 0,34%.

Với kết quả trên, các chỉ tiêu của lô hàng hoàn toàn không giống với kết quả giám định tại Trung tâm giám định và chứng nhận hợp chuẩn hợp quy Vietcert, có lợi cho doanh nghiệp giải cứu lô hàng 350 tấn phân bón. Chi cục hải quan cửa khẩu Khánh Bình xác định, lô hàng phân bón xuất khẩu của Công ty Ba Trái Dâu có dấu hiệu bị làm giả.

Ngày 03-6, Chi cục Hải quan cửa khẩu Khánh Bình đã ra quyết định tạm giữ lô hàng phân bón của Công ty Ba Trái Dâu. Ngày 06-7, Cục Hải quan tỉnh An Giang đã quyết định chuyển hồ sơ vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự cho Cơ quan Cảnh sát điều tra (Phòng Cảnh sát Kinh tế) Công an tỉnh An Giang để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Công ty Ba Trái Dâu.

Tiến hành điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh An Giang khởi tố vụ án để điều tra mở rộng. Thế nhưng dư luận đặt vấn đề, tại sao lô hàng lại có 2 kết quả giám định khác nhau. Vì sao kết quả giám định của Trung tâm giám định và chứng nhận hợp chuẩn hợp quy Vietcert không đúng?