Cơ quan CSĐT Bộ Công an mới đây hoàn tất kết luận điều tra bổ sung, đề nghị truy tố tám bị can về tội thao túng thị trường chứng khoán trong vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Louis Holdings và Công ty cổ phần chứng khoán Trí Việt.

Trong số các bị can có Đỗ Thành Nhân (chủ tịch HĐQT Công ty Louis Holdings), Đỗ Đức Nam (tổng giám đốc) và Phạm Thanh Tùng (chủ tịch HĐQT Công ty chứng khoán Trí Việt).

Kết quả điều tra cho thấy, bằng các thủ đoạn phi pháp, bị can Nhân và đồng phạm thao túng hai mã cổ phiếu BII và TGG trong thời gian dài, từ đó thu lời bất chính hơn 154 tỉ đồng.

Không chỉ vụ án này, thời gian qua, nhiều vụ việc liên quan đến thị trường chứng khoán đã xảy ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế cũng như quyền lợi của nhà đầu tư. Điển hình như vụ án Trịnh Văn Quyết (cựu chủ tịch Tập đoàn FLC) và đồng phạm.

Bị can Đỗ Thành Nhân, chủ tịch HĐQT Công ty Louis Holdings

Tại bản kết luận điều tra bổ sung, ngoài việc làm rõ hành vi phạm tội và đề nghị truy tố đối với các bị can, Cơ quan CSĐT Bộ Công an còn chỉ rõ những kẽ hở trong pháp luật liên quan đến thị trường chứng khoán, đồng thời kiến nghị các giải pháp để kịp thời khắc phục.

Cụ thể, cơ quan điều tra đánh giá việc mở tài khoản chứng khoán dễ dàng, không kiểm soát nên các bị can đã lợi dụng thuê, nhờ người khác mở tài khoản rồi sử dụng các tài khoản này mua, bán tạo cung cầu giả, đẩy giá lên cao để thu lợi bất hợp pháp.

Cùng với đó, việc kiểm soát vay vốn theo hình thức vay hợp tác đầu tư còn nhiều sơ hở, pháp luật chưa kịp điều chỉnh. Các bị can lợi dụng sử dụng công ty chứng khoán và công ty thứ ba để lách luật ký hợp đồng cho khách hàng vay (dưới dạng hợp tác đầu tư/hình thức góp vốn khác) với lãi suất hưởng cố định để thu lợi. Từ đó, các bị can có nguồn tiền giao dịch, mua bán, đẩy giá, thao túng tăng tính thanh khoản các mã cổ phiếu “rác", thu lời bất chính.

Hiện nay, tội phạm về thao túng thị trường chứng khoán diễn ra rất tinh vi, có tính tổ chức, gây ảnh hưởng và thiệt hại rất lớn đến nhà đầu tư và chính sách quản lý nhà nước đối với thị trường tài chính nói chung, thị trường chứng khoán nói riêng. Tuy nhiên, Bộ luật Hình sự đang quy định mức hình phạt liên quan đến hành vi thao túng thị trường chứng khoán còn rất thấp, không đảm bảo sự răn đe, phòng ngừa.

Chưa hết, việc thiếu kiểm soát hoạt động của các mạng xã hội, các bị can lợi dụng thành lập các hội, nhóm kín để hô hào, kích động, lôi kéo nhà đầu tư; từ đó điều khiển và thao túng thị trường, thu lợi bất chính cho cá nhân và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư bị lôi kéo.

Đồng thời, hiện nay cũng chưa có các quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các khách hàng tham gia mua bán các mã chứng khoán trong giai đoạn bị thao túng để có căn cứ xác định thiệt hại.

Vì vậy, Cơ quan CSĐT Bộ Công an kiến nghị đến Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán nhà nước cần nghiên cứu, tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động của thị trường chứng khoán để bịt kín sơ hở, bất cập; tăng tính răn đe và phòng ngừa chung.

Việc sửa đổi cần thực hiện theo hướng tăng hình phạt, tăng mức xử phạt nghiêm khắc hơn đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán; quy định mỗi số điện thoại/email chỉ được sử dụng đề mở duy nhất 1 tài khoản chứng khoán/công ty chứng khoán; quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, quy trình, hạn mức, tỷ lệ cho vay đối với các mã chứng khoán thuộc diện kiểm soát, có thanh khoản thấp, không thuộc diện cho vay margin đối với công ty chứng khoán và công ty tài chính.

Vẫn theo cơ quan điều tra, cần quy định giải pháp kỹ thuật để kiểm soát giao dịch của các cổ đông nội bộ theo hướng gắn trách nhiệm kiểm soát cho công ty chứng khoán, chỉ cho phép cổ đông nội bộ giao dịch khi đã công bố thông tin đúng quy định; đồng thời nghiêm cấm người nội bộ bình luận về giá cổ phiếu của doanh nghiệp mà họ đang quản lý và quy định chế tài xử lý nghiêm khắc.

Đồng thời phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu sớm ban hành quy định, hướng dẫn làm cơ sở pháp lý trong việc xác định thiệt hại cho các nhà đầu tư bị thiệt hại do hành vi thao túng để có căn cứ xác định cấu thành tội phạm của các tội phạm về chứng khoán.

Đặc biệt, Ủy ban Chứng khoán nhà nước và các Sở Giao dịch chứng khoán cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn, ổn định thị trường chứng khoán; đảm bảo thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch, lành mạnh; kịp thời phát hiện các giao dịch của các mã cổ phiếu nghi vấn, đáng ngờ được lôi kéo, hô hào thông qua các hội nhóm online, các diễn đàn, mạng xã hội, biến động giá bất thường có dấu hiệu nghi vấn thao túng…