Thứ nhất, chủ thể bị xử phạt trong vụ việc này là tổ chức (TT 677-3T). Khoản 2 Điều 3 Nghị định 118/2021 (chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính) quy định: Xử phạt đối với tổ chức thì hành vi vi phạm phải do người đại diện, người được giao nhiệm vụ nhân danh tổ chức hoặc người thực hiện hành vi theo sự chỉ đạo, điều hành, phân công của tổ chức đó. Như vậy nếu giám đốc, phó giám đốc.

TT 677-3T trực tiếp thực hiện hành vi vi phạm, hoặc có bằng chứng thể hiện giáo viên dạy lái xe làm theo sự chỉ đạo, phân công của giám đốc, phó giám đốc TT này thì TTGT có căn cứ để xử phạt.

Nếu đúng như thông tin của giám đốc TT 677-3T là không giao, không phân công mà là hành vi tự phát của giáo viên thì rõ ràng chưa đủ căn cứ để xử phạt đối với TT, mà chỉ có thể xử phạt được cá nhân giáo viên về hành vi dạy lái xe không đúng tuyến đường (mức phạt 600.000-800.000 đồng).

Thứ hai, về biên bản, theo khoản 4 Điều 58 Luật xử lý vi phạm hành chính, nếu người vi phạm không ký biên bản thì chỉ hai chủ thể có quyền thay thế: Chính quyền địa phương hoặc người chứng kiến. Theo tài liệu trong vụ việc này thì biên bản vi phạm không có chữ ký của chính quyền địa phương, còn chữ ký của người chứng kiến thì lại là của giáo viên dạy lái (người trực tiếp thực hiện hành vi), là không đúng. Bởi người chứng kiến phải là người không liên quan gì đến vi phạm đó, để tránh trường hợp vừa đá bóng vừa thổi còi. Vì vậy để đảm bảo tính khách quan thì người chứng kiến phải là người độc lập, không liên quan đến vụ việc.

Ngoài ra, theo khoản 4 Điều 12 Nghị định 118/2021 và các mẫu biên bản ban hành kèm theo Nghị định 118 có ghi rõ các mục lời khai của người vi phạm (hoặc đại diện tổ chức vi phạm) và lời khai của người chứng kiến. Như vậy, phải hiểu hai chủ thể này khác nhau, người vi phạm là giáo viên không thể đồng thời là người chứng kiến.

Thứ ba, theo khoản 6 Điều 12 Nghị định 118/2021 và Điều 70 Luật Xử lý vi phạm hành chính, khi lập biên bản vi phạm hành chính thì phải giao cho người bị lập. Nếu giao trực tiếp mà người bị lập biên bản cố tình không nhận thì phải có xác nhận của chính quyền địa phương thì mới được xem là đã giao. Trong vụ việc này không thấy có xác nhận của chính quyền địa phương về việc người vi phạm không nhận biên bản. Do đó biên bản này được xem là chưa được giao theo đúng quy định.

Trong nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính, việc cơ quan nhà nước xác định sai chủ thể vi phạm là lỗi rất nghiêm trọng, dẫn đến hậu quả là hủy QĐ xử phạt. Ngoài ra, việc lập biên bản xử phạt không đúng cũng sẽ ảnh hưởng đến tính hợp pháp của QĐ xử phạt. Do đó theo tôi, yêu cầu hủy QĐ xử phạt và thông báo đình chỉ đào tạo của phía TT 677-3T là có cơ sở. TS CAO VŨ MINH, Trường ĐH Kinh tế - Luật, ĐH Quốc gia TP.HCM