Sự sụt giảm cổ phiếu của Tesla đánh dấu một sự đảo chiều mạnh mẽ đối với công ty ôtô giá trị nhất thế giới. Tesla từng là một trong những doanh nghiệp trong ngành công nghiệp ôtô đạt kết quả tốt nhất giai đoạn đầu năm 2020 khi thị trường bị ảnh hưởng nặng nề bởi thiếu chip, đứt gãy chuỗi cung ứng và sản xuất vì Covid-19.

Cuối năm ngoái, vốn hoá Tesla đạt mức kỷ lục với hơn 1.240 tỷ USD. Tuy nhiên, do giá cổ phiếu lao dốc, từ đó đến nay, vốn hoá của hãng đã bốc hơi hơn 850 tỷ USD. Kinh tế toàn cầu ngày càng bất ổn và người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn về xe điện khiến phố Wall lo ngại Tesla có thể cần hy sinh lợi nhuận để duy trì tốc độ tăng trưởng. Theo WSJ, đà giảm giá của cổ phiếu Tesla lớn hơn mức giảm chung của toàn thị trường và cũng như nhiều đối thủ của hãng trong lĩnh vực xe điện. Hiện tại, cổ phiếu Tesla chỉ còn hơn 120 USD, giảm khoảng 66% so với một năm trước.

Tesla bước vào năm 2022 với vị thế mạnh, được thúc đẩy bởi kết quả tốt hơn mong đợi trong suốt giai đoạn dịch và giá xe tăng. Hơn mười quý lãi liên tiếp cũng giúp Tesla tích luỹ được một khoản tiền lớn để cạnh trạnh với các nhà sản xuất xe khác.

Tuy nhiên, phố Wall đã hạ thấp kỳ vọng về sự tăng trưởng của công ty này trong năm nay sau khi nhà máy lắp ráp lớn nhất của Tesla ở Thượng Hải đóng cửa do ảnh hưởng của Covid-19 tại Trung Quốc. Đến nay, bất ổn kinh tế toàn cầu và làn sóng tăng lãi suất tiếp tục làm dấy lên lo ngại nhu cầu về phương tiện di chuyển mới có thể đang suy yếu.

Hồi đầu năm, khách hàng phải chờ hàng tháng khi muốn sở hữu một số mẫu xe của Tesla. Nhưng giờ đã thay đổi hoàn toàn. Vài tháng trước, Tesla đã giảm giá xe tại Trung Quốc và đưa thêm nhiều ưu đãi cho khách hàng. Tại Mỹ, công ty này đang cung cấp cho người mua một số xe điện nhất định khoản tín dụng 7.500 USD và 10.000 dặm sạc nhanh miễn phí nếu họ đồng ý nhận hàng trong tháng này. Hãng xe của Elon Musk vẫn thống trị thị trường xe điện tại Mỹ, nhưng hiện người tiêu dùng cũng có nhiều lựa chọn hơn khi các đối thủ như Ford, Rivian đang gia tăng sức hút.

Từ cuối năm ngoái đến nay, Musk đã bán khoảng 39 tỷ USD cổ phiếu Tesla để chuẩn bị cho thương vụ thâu tóm Twitter. Nhiều người cho rằng "cuộc tình" của Musk và Twitter là lý do khiến cổ phiếu Tesla lao dốc năm nay. Tuy nhiên, đợt bán tháo của cổ phiếu Tesla trong tuần qua đã cho thấy vấn đề với mã này không chỉ nằm ở Elon Musk với Twitter.

Ngay cả khi Musk báo hiệu rằng ông có thể từ bỏ chức danh giám đốc điều hành tại Twitter, các nhà đầu tư vẫn lo ngại rằng triển vọng doanh thu và lợi nhuận của Tesla có thể tệ hơn.

"Rõ ràng mọi người đã thấy nhu cầu xe điện Tesla ở Trung Quốc và Mỹ đã bị rạn nứt", Dan Ives, nhà phân tích công nghệ của Wedbush Securities cho biết. Theo ông, một lý do khác khiến cổ phiếu công ty này giảm là kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái vào năm tới, ảnh hưởng đến doanh số bán ôtô. Chính Musk cũng dự đoán nền kinh tế Mỹ sẽ suy thoái nghiêm trọng năm 2023.

Một phần của vấn đề với giá cổ phiếu của Tesla là giới chuyên gia nghi ngờ liệu nó có xứng đáng với mức định giá nghìn tỷ USD vào đầu năm hay không. Tại thời điểm đỉnh cao, Tesla có giá trị cao hơn cả 12 nhà sản xuất ôtô lớn nhất thế giới cộng lại, mặc dù doanh số bán hàng của Tesla chỉ bằng một phần nhỏ. Hiện vốn hoá của Tesla giảm, còn khoảng 399 tỷ USD.

Năm 2020, giá cổ phiếu Tesla tăng chóng mặt với hơn 743% một phần nhờ các động thái của Musk. Những người chỉ trích Tesla cho biết phần lớn mức định giá cao ngất ngưởng của hãng dựa trên những lời hứa mà Musk đưa ra về các sản phẩm trong tương lai, trong đó phần lớn thường trễ hẹn so với mục tiêu ban đầu.

Cybertruck, chiếc xe bán tải của Tesla là một ví dụ. Nó lần đầu tiên được ra mắt cách đây ba năm và Musk nói rằng sẽ sản xuất vào năm 2021. Tuy nhiên, cột mốc này đã được lùi lại đến năm 2024. Trong khi đó, hai đối thủ Ford và Rivian đã cung cấp các mẫu bán tải, khách hàng có thể mua ngay lập tức.

"Elon Musk có vấn đề với sự thật. Mọi người nói rằng anh ấy là thiên tài, nhà đổi mới, nhưng nó dựa trên những lời hứa của Musk không bao giờ được hiện thực", Gordon Johnson, một trong những nhà phân tích chỉ trích Tesla nhiều nhất cho hay.

Ông dự đoán giá cổ phiếu Tesla sẽ còn giảm mạnh hơn nữa khi nó bắt đầu được định giá giống như các nhà sản xuất ôtô khác thay vì định giá theo những lời hứa của Elon Musk. Theo ông, để đặt các mục tiêu tăng trưởng, Tesla cần xây dựng nhà máy mới hàng năm. Tuy nhiên, nhà máy mới của Tesla ở Đức và Texas vẫn chưa hoạt động hết công suất, còn nhà máy ở Trung Quốc lại giảm công suất.

Tú Anh (theo WSJ/CNN)