Trong vụ “chuyến bay giải cứu” này, tổng cộng 21 bị cáo cùng những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có kháng cáo.
Cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng kháng cáo kêu oan
Dự kiến phiên tòa phúc thẩm sẽ bắt đầu từ ngày 20-12 và diễn ra trong 4 ngày do thẩm phán Mai Anh Tài (chánh tòa Tòa kinh tế, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội) làm chủ tọa.
Tính đến thời điểm hiện tại đã có gần 30 luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho các bị cáo cũng như những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ "chuyến bay giải cứu" tại phiên tòa phúc thẩm.
Trong số 21 bị cáo kháng cáo, cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng kêu oan. Trước đó, tại phiên tòa sơ thẩm Hưng bị tuyên phạt mức án chung thân.
Suốt quá trình điều tra, xét xử sơ thẩm vụ chuyến bay giải cứu, Hoàng Văn Hưng luôn khai không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như cáo buộc.
Tại tòa, Hoàng Văn Hưng nhiều lần đề nghị cơ quan tố tụng đưa ra chứng cứ chứng minh bị cáo nhận tiền từ cựu phó giám đốc Công an Hà Nội để chạy án cho tổng giám đốc và phó tổng giám đốc Công ty Bầu Trời Xanh.
Thậm chí, khi nói lời sau cùng, cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng còn trình bày "hy sinh cả mạng sống để kêu oan".
Ở chiều ngược lại, cả viện kiểm sát và hội đồng xét xử đều cho rằng Hoàng Văn Hưng không thành khẩn, quanh co, gian dối nên không có đủ cơ sở xác định về tính chính xác của các lời khai của bị cáo này.
Việc khẳng định bị cáo Hoàng Văn Hưng "không bị oan", tòa dựa vào "các chứng cứ, lời khai người liên quan, dữ liệu camera an ninh quay lại cảnh Hưng nhận cặp da và các dữ liệu khác" để thấy rằng hành vi của cựu điều tra viên đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Theo bản án, Hưng phạm tội rất nghiêm trọng khi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội, phạm tội hai lần trở lên. Bị cáo còn lợi dụng vị trí công tác để lừa cho bị hại tin tưởng giao tiền.
Do đó, bản án sơ thẩm kết luận Hoàng Văn Hưng đã lừa đảo chiếm đoạt 800.000 USD, và khẳng định "Hoàng Văn Hưng không bị oan".
Cùng kháng cáo kêu oan là bị cáo Trần Minh Tuấn (giám đốc Công ty cổ phần xây dựng Thái Hòa). Tuấn bị tòa sơ thẩm tuyên phạt 16 năm tù về tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản", 2 năm tù về tội "đưa hối lộ", tổng hợp hình phạt chung là 18 năm tù.
Cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế xin giảm nhẹ hình phạt
Trong 18 người kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt có các bị cáo: Nguyễn Thị Hương Lan (cựu cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao), Phạm Trung Kiên (cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế) và Vũ Anh Tuấn (cựu cán bộ Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an).
Cả ba người này đều bị tòa cấp sơ thẩm tuyên phạt tù chung thân về tội "nhận hối lộ".
Cựu thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng và cựu phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Văn Tân cũng kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Trong đơn kháng cáo, nhóm các bị cáo xin giảm nhẹ hình phạt đã bày tỏ mong muốn hội đồng xét xử cấp phúc thẩm xem xét một số tình tiết giảm nhẹ, bối cảnh thực hiện hành vi phạm tội, mức độ hậu quả của hành vi vi phạm… để cân nhắc cho các bị cáo được hưởng khoan hồng của pháp luật, giảm nhẹ hình phạt, sớm trở về với gia đình và xã hội.
Trước đó, cuối tháng 7, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã xét xử và tuyên phạt 54 bị cáo các mức án từ 15 tháng tù nhưng cho hưởng án treo đến tù chung thân về 5 tội danh: "đưa hối lộ", "nhận hối lộ", "môi giới hối lộ", "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Theo bản án sơ thẩm, trước tình hình dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân ở nước ngoài về nước. Chính phủ giao Văn phòng Chính phủ có nhiệm vụ tập hợp tham mưu, đề xuất lãnh đạo Chính phủ phê duyệt kế hoạch tổ chức các chuyến bay theo đề xuất của Bộ Ngoại giao.
Bộ Ngoại giao (thông qua Cục Lãnh sự) có nhiệm vụ xây dựng, đề xuất kế hoạch tổ chức các chuyến bay combo; chủ trì và xin ý kiến, trao đổi thống nhất với các bộ trong tổ công tác và báo cáo, trình lãnh đạo Chính phủ phê duyệt, quyết định và thông báo việc thực hiện chuyến bay.
Tuy nhiên, quá trình tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam mắc kẹt ở nước ngoài do dịch COVID-19 về nước, từ tháng 9-2020 đến tháng 12-2022, 25 bị cáo là cựu quan chức, cán bộ ở nhiều bộ ngành đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao, nhận hối lộ số tiền hơn 164 tỉ đồng và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gây thiệt hại số tiền hơn 10 tỉ đồng.
Trong vụ án, có 23 cá nhân là đại diện doanh nghiệp đã đưa hối lộ hơn 226 tỉ đồng, có 4 cá nhân môi giới hối lộ hơn 74 tỉ đồng và lừa đảo chiếm đoạt tài sản số tiền hơn 24 tỉ đồng.
Trong số này, Phạm Trung Kiên bị cáo buộc nhận hối lộ nhiều nhất với 253 lần với tổng số tiền hơn 42,6 tỉ đồng, Vũ Anh Tuấn đã nhận hối lộ 49 lần với số tiền hơn 27 tỉ đồng, Nguyễn Thị Hương Lan nhận hối lộ 32 lần với số tiền hơn 25 tỉ đồng.
Trong 18 người kháng cáo vụ chuyến bay giải cứu, có cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng và một người khác kháng cáo kêu oan.