Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình từ ngày 12 - 13/12/2023, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc ký kết “Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dưa hấu tươi xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc”.

Nghị định thư xác định rõ các yêu cầu nhập khẩu từ phía Trung Quốc nhằm đảm bảo quả dưa hấu tươi của Việt Nam tuân thủ các Luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm của Trung Quốc cũng như yêu cầu về kiểm dịch thực vật, từ đó tạo cơ sở cho việc tuân thủ của các đơn vị sản xuất, đóng gói và xuất khẩu của Việt Nam.

Theo Nghị định này, quả dưa hấu tươi của Việt Nam phải không được nhiễm 5 loài đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống mà Trung Quốc quan tâm bao gồm các loại ruồi đục quả Bactrocera correcta, Bactrocera zonata, Bactrocera latifrons, rệp Phenacoccus solenopsi và vi khuẩn Acidovorax avenae subsp. citrulli; lá hoặc đất.

Tất cả vùng trồng và cơ sở đóng gói dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc phải đăng ký và được cả Bộ NN&PTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt. Vườn trồng phải áp dụng Thực hành nông nghiệp tốt (GAP); phải đảm bảo giám sát vườn trồng và quy trình đóng gói tại cơ sở đóng gói.

Cơ sở đóng gói phải xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc để đảm bảo dưa hấu quả tươi xuất khẩu sang Trung Quốc có thể truy xuất ngược đến vùng trồng đã được cấp mã số.

Các lô hàng dưa hấu của Việt Nam sẽ được nhập khẩu qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho phép nhập khẩu trái cây; phải tiến hành kiểm dịch thực vật lấy mẫu 2% và phải phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc gia của Trung Quốc khi nhập khẩu vào Trung Quốc.

Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam có 6 loại trái cây, nông sản xuất khẩu theo hình thức ký kết nghị định thư sang Trung Quốc, bao gồm: Măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối, khoai lang, dưa hấu.

Trước đó, trong cuộc trao đổi về tình hình sản xuất, xuất khẩu nông lâm thủy sản 11 tháng năm 2023, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến thông tin, Việt Nam đã phấn đấu rất lâu dài để có được nghị định thư xuất khẩu chính ngạch một số mặt hàng sang Trung Quốc. Nhờ vậy mà các đối tượng xuất khẩu chính ngạch ngày càng mở rộng. 

“Theo tôi được biết, có thể từ nay đến cuối năm chúng ta sẽ có cơ hội ký 4 nghị định thư này. Việc ký các nghị định thư này đã qua điều tra, xem xét, đánh giá hồ sơ và đã có các dự thảo văn kiện. Nếu chúng ta triển khai được thêm 4 nghị định thư này nữa thì tôi khẳng định chúng ta có cơ hội đóng góp thêm vào kim ngạch xuất khẩu nông sản trong năm 2023 và các tháng đầu năm 2024”, Thứ trưởng chia sẻ.